Nội dung bài thơ: Đọc tiểu thanh kí ( Nguyễn Du) | Văn học lớp 10

I. Bài thơ

Phiên âm:

Tây Hồ hoa uyển tận thành khư

Độc điếu song tiền nhất chỉ thư

Chi phấn hữu thần liên tử hậu

Văn chương vô mệnh lụy phần dư

Cổ kim hận sự thiên nan vấn

Phong vận kỳ oan ngã tự cư*

Bất tri tam bách dư niên hậu

Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như

Thơ dịch :

Hoang vắng Tây Hồ hoa liễu xưa

Viếng nàng riệng viết một trang thư

Chết đi để tiếc, ôi son phấn

Lụy đến tàn tro, hỡi phú thơ

Kim cổ hận đau, trời khó hỏi

Tài tình oan kiếp, khác gì ta

Ba trăm năm nữa trong thiên hạ

Chẳng biết ai người khóc Tố Như?

II. Nội dung và ý nghĩa của bài thơ

Nội dung:

• Hai câu thơ đề diễn tả tâm trạng của Nguyễn Du trước cảnh hoang tàn, đó cũng chính là nỗi niềm xót xa, tiếc nuối cho số phận của nàng Tiểu Thanh. Ông nhấn mạnh sự cô đơn nhưng cũng nhấn mạnh cả sự tương xứng trong cuộc gặp gỡ này. Một trạng thái cô đơn gặp một kiếp cô đơn bất hạnh
• Hai câu thơ thực cực tả nỗi đau về số phận bất hạnh của nàng Tiểu Thanh đồng thời cũng là tấm lòng trân trọng, ngợi ca nhan sắc và đề cao tài năng trí tuệ của Tiểu Thanh; đồng thời có sức tố cáo mạnh mẽ. Số phận không chỉ của Tiểu Thanh mà còn là số phận của nhiều người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa: tài hoa bạc mệnh, tài mệnh tương đố, hồng nhan đa truân…cái tài, cái đẹp thường bị vùi dập.
• Tiếp đến là hai câu luận mang tính khái quát cao. Nỗi hận kia không phải là nỗi hận của riêng nàng Tiểu Thanh, của Nguyễn Du mà của tất cả những người tài hoa trong xã hội phong kiến. Câu thơ thể hiện sự đau đớn phẫn uất cao độ trước một thực tế vô lí: người có sắc thì bất hạnh, nghệ sĩ có tài thường cô độc. Nguyễn Du không chỉ thương xót cho nàng Tiểu Thanh mà còn bàn ra tới nỗi hận của muôn người, muôn đời trong đó có bản thân nhà thơ. Qua đó, thể hiện sự cảm thông sâu sâu sắc đến độ “tri âm tri kỉ”
• Hai câu thơ cuối thể hiện nỗi cô đơn của nghệ sĩ lớn “Tiếng chim cô lẻ giữa trời thu khuya” (Xuân Diệu). Ông thấy mình lạc lõng ở hiện tại và đã tìm thấy được một người tri kỉ ở quá khư nhưng vẫn mong ngóng một tấm lòng trong tương lai. Từ đó thể hiện lòng nhân đạo mênh mông vượt qua mọi không gian và thời gian.

Ý nghĩa:

• Thể hiện cảm xúc, suy tư của Nguyễn Du về số phận bất hạnh của người phụ nữ có tài văn chương trong xã hội phong kiến. Đồng thời, qua đó cũng thể hiện một phương diện quan trọng trong chủ nghĩa nhân đạo của Nguyễn Du: xót xa cho những giá trị tinh thần bị chà đạp