HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 9.1 Cấu tạo của Trái đất và bảng Bảng 9.1 Cấu tạo của Trái đất SHS trang 139 và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết, Trái đất gồm những lớp nào?

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, tìm hiểu về đặc điểm của ba lớp, trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái đất.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man-ti.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân.

- Để tìm hiểu kĩ hơn về lớp vỏ trái đất, GV yêu cầu HS đọc thông tin SHS và quan sát Hình 9.2 Cấu tạo lớp vỏ Trái đất SHS trang 140, trả lời câu hỏi:

+ Lớp vỏ Trái đất có đặc điểm gì?

+ Lớp vỏ Trái đất có cấu tao như thế nào?

- GV yêu cầu HS tự đọc mục Em có biết SHS trang 139 để biết thêm về cách con người tìm hiểu các thành phần của vỏ Trái đất.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, quan sát hình và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Cấu tạo của Trái đất

- Trái đất gồm 3 lớp:

+ Vỏ Trái đất.

+ Man-ti.

+ Nhân.

- Các nhóm hoàn thành phiếu học tập:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm của lớp vỏ Trái đất.

· Độ dày: từ 5-70 km.

· Trạng thái vật chất: rắn, chắc.

· Nhiệt độ: càng xuống sâu nhiệt độ càng tăng, tối đa không quá 1000°C.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm của lớp man-ti.

· Độ dày: gần 3000 km.

· Trạng thái vật chất: từ quánh dẻo đến rắn.

· Nhiệt độ: khoảng từ 1500°C đến 3700°C.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm của lớp nhân.

· Độ dày: trên 3000 km.

· Trạng thái vật chất: từ lỏng đến rắn.

· Nhiệt độ: cao nhất khoảng 5000°C.

- Lớp vỏ trái đất có:

+ Đặc điểm: là nơi tồn tại của các thành phần tự nhiên như đất, đá, không khí, nước, sinh vật,...

+ Cấu tạo: gồm có vỏ lục địa và vỏ đại dương.

· Vỏ lục địa đa phần được tạo bởi đá granit và tương đối dày (từ 25 km đến 70 km).

· Vỏ đại đương là phần cấu tạo bởi đá badan và có độ dày mỏng hơn (từ 5 km đến 10 km).

- HS tự đọc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV giới thiệu cho HS: vỏ Trái đất không phải là một khối mà được cấu tạo bởi số mảng.

- Gv yêu cầu HS quan sát Hình 9.3 Các mảng kiến tạo của vỏ trái đất và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết lớp vỏ Trái đất có những mảng kiến tạo lớn nào?

- GV cho biết ngoài những mảng kiến tạo lớn còn những mảng nhỏ khác: mảng Phi-lip-pin, mảng Trung Mĩ,...

- Gv yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Việt Nam nằm ở mảng nào?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin mục II Các mảng kiến tạo SHS trang 140 và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày cấu tạo của thạch quyển

+ Các mảng kiến tạo đứng yên hay có sự di chuyển?

+ Các mảng nào xô vào nhau?

- Để mở rộng kiến thức, GV trình bày thêm:

+ Khi một mảng đại đương và một mảng lục địa xô vào nhau sẽ hình thành một dải núi lửa ở rìa mảng lục địa, tạo ra dãy núi cao ở lục địa và vực biển sâu ở đại đương. Điển hình là dãy núi An-đét và vực biển Pê-ru - Chi-lê ở Nam Mỹ.

+ Khi hai mảng đại dương tách xa nhau sẽ có mac-ma trào lên, tạo thành sống núi ngầm đại dương, khi hai mảng lục địa xô vào nhau sẽ hình thành núi.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, quan sát hình và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS, nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS, nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Các mảng kiến tạo

- Các mảng kiến tạo lớn của lớp vỏ Trái đất:

+ Mảng Âu – Á.

+ Mảng Thái Bình Dương.

+ Mảng Ấn Độ - Ô-xtray-li-a.

+ Mảng Phi.

+ Mảng Bắc Mĩ.

+ Mảng Nam Mĩ.

+ Mảng Nam Cực.

- Việt Nam nằm ở mảng Âu-Á. 

- Cấu tạo của thạch quyển: Thạch quyền là lớp ngoài cùng của Trá Đất, bao gồm: vỏ Trái Đất và phần trên của man-ti.Thạch quyển được cấu tạo bởi các mảng kiến tạo lớn nhỏ khác nhau.

- Các mảng kiến tạo có sự di chuyển. Tách xa nhau hoặc xô vào nhau.

- Các cặp mảng xô vào nhau: mảng Âu - Á và mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a, mảng Thái Bình Dương và mảng Âu - Á, mảng Thái Bình Dương và mảng Bắc Mỹ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc nội dung thông tin SHS mục III Động đất trang 141, 142 và trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là hiện tượng động đất? Thang đo cường độ động đất là gì?

+ Hãy cho biết nguyên nhân gây ra hiện tượng động đất và hậu quả của nó?

- GV trình chiếu thêm hình ảnh động đất tại Nê-pan và yêu cầu HS đọc mục Em có biết SHS trang 141 để hiểu thêm về hiện tượng động đất và những hậu quả mà nó mang lại.

- GV giải thích thêm cho HS hiểu: con người không không thể ngăn động đất xảy ra nhưng thường có một số dấu hiệu để nhận biết như: mực nước giếng thay đổi, nổi bong bóng, động vật hoảng loạn tìm nơi trú ẩn,...

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em hãy nêu những việc cần làm khi động đất xảy ra?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, quan sát hình và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

3. Động đất

- Động đất là hiện tượng lớp vỏ Trái Đất bị rung chuyển với nhiều cường độ khác nhau và diễn ra trong thời gian ngắn. Cường độ động đất mạnh hay yếu tùy thuộc vào sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo. Thang đo cường độ động đất phổ biến là thang Rich-te.

- Nguyên nhân gây ra hiện tượng động đất: do hoạt động của núi lửa, sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo, đứt gãy trong vỏ Trái đất.

- Hậu quả của hiện tượng động đất:

+ Đổ nhà cửa, các công trình xây dựng, gây thương vong cho con người, hư hại các thiết bị, phương tiện,...

+ Có thể gây nên lở đất, biến dạng đáy biển, làm phát sinh sóng thần khi xảy ra ở biển.

- Khi động đất xảy ra, chúng ta cần chui xuống gầm bàn, sử dụng thang bộ, không lái xe và chú ý bảo vệ đầu....

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao NV học tập

- GV yêu cầu HS đọc nội dung thông tin SHS mục IV Núi lửa trang 142 và trả lời câu hỏi:

+ Thế nào là hiện tượng núi lửa?

+ Hãy cho biết nguyên nhân gây ra hiện tượng núi lửa phun trào và hậu quả của nó?

- GV trình chiếu thêm hình ảnh núi lửa phun trào và yêu cầu HS đọc mục Em có biết SHS trang 142 để hiểu thêm về hiện tượng núi lửa phun trào và những hậu quả mà nó mang lại.

- GV giải thích thêm cho HS hiểu: cũng như hiện tượng động đất, con người không không thể ngăn núi lửa xảy ra nhưng thường có một số dấu hiệu để nhận biết như: mặt đất rung nhẹ, nóng lên, có khí bốc lên ở miệng núi.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em hãy nêu những việc cần làm khi núi lửa xảy ra?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc sgk, quan sát hình và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức:

- Núi lửa và động đất là những thảm hoạ thiên nhiên rất nghiêm trọng. Vì vậy, thông tin về hoạt động của núi lửa và động đốt rất được quan tâm. Chúng ta có thể tìm thông tin qua các sách, báo, chương trình tỉ vị, internet...

- Em hãy sử dụng các từ khoá tìm kiếm như: núi lửa, động đất, thảm hoạ thiên nhiên,... hoặc các tư liệu khác.

4. Núi lửa

- Hiện tượng núi lửa là: hiện tượng phun trào mắc-ma lên trên bề mặt Trái Đất. Núi lửa thường phân bố theo nhóm và hầu hết nằm đưới đại dương. Phần lớn số lượng núi lửa đã và đang hoạt động nằm trên Vành đai lửa Thái Bình Dương.

- Nguyên nhân gây ra hiện tượng núi lửa: do mắc-ma từ trong lòng Trái Đất theo các khe nứt của vỏ Trái Đất phun trào lên bề mặt.

- Hậu quả của hiện tượng núi lửa:

+ Tro bụi và dung nham từ núi lửa có thể vùi lấp thành thị, làng mạc, ruộng nương,... gây thiệt hại về tài sản lẫn tính mạng con người.

+ Tro bụi gây biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khoẻ của con người (đặc biệt các bệnh liên quan đến đường hô hấp, dịch bệnh....).

+ Ngoài ra, còn ảnh hưởng đến các hoạt động khác như giao thông, sản xuất nông nghiệp,...

+ Tuy nhiên, sau khi dung nham phân hủy, sẽ tạo thành lớp đất đỏ màu mỡ, thuận lợi cho sự phát triển cây trồng.

- Khi núi lửa xảy ra, người dân phải nhanh chóng sơ tán đến nơi an toàn.