Soạn văn 10 ngắn nhất bài: Tổng quan văn học Việt Nam

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học:

Câu 1: (Trang 13 – SGK) Hãy vẽ sơ đồ các bộ phận và sự phát triển của văn học Việt Nam.

Câu 2: (Trang 13 – SGK) Trình bày quá trình phát triển của văn học viết Việt Nam.

Câu 3: (Trang 13 – SGK) Dùng hiểu biết của mình để làm sáng tỏ nhận định: Văn học Việt Nam thể hiện đời sống tâm tư, tình cảm, quan niệm về chính trị, đạo đức, thẩm mỹ của con người Việt Nam trong nhiều mối quan hệ đa dạng.

II. Soạn bài siêu ngắn: Tổng quan  văn học Việt Nam

Câu 1: Sơ đồ các bộ phận và sự phát triển của văn học Việt Nam.

Câu 2: Quá trình phát triển của văn học viết Việt Nam.

Quá trình phát triển của văn học gắn chặt với lịch sử chính trị, văn hóa, xã hội của đất nước. Nhìn tổng quát, văn học viết Việt Nam đã trải qua ba thời kì phát triển lớn:

• Văn học trung đại: gồm hai thành phần là văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm.
• Văn học chữ Hán: tồn tại đến cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX; chịu ảnh hưởng của học thuyết Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo.
• Văn học chữ Nôm: Bắt đầu phát triển mạnh mẽ từ thế kỉ XV; đạt tới đỉnh cao ở cuối thế kỉ XIX, chịu ảnh hưởng của văn học dân gian khá sâu sắc.

Văn học hiện đại:

o Tiếp xúc với các nền văn học phương Tây nên chủ yếu được viết bằng chữ quốc ngữ. 

o Đời sống văn học sôi động hơn nhờ sự phát triển của báo chí và kĩ thuật in ấn hiện đại. Lối viết hiện thực phổ biến, cái tôi cá nhân dần được khẳng định; nhiều thể loại văn học mới ra đời thay thế hệ thống thể loại cũ (tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ tự do…)

o Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, nhiều nhà văn, nhà thơ đi theo cách mạng.

o Sau năm 1975, văn học phán ánh sâu sắc công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, miêu tả trung thực sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Câu 3: Làm sáng tỏ nhận định

a. Phản ánh mối quan hệ với thiên nhiên

• Các tác phẩm văn học Việt Nam đã khái quát lại quá trình ông cha ta nhận thức cải tạo và chinh phục thế giới tự nhiên.
• Trong văn học dân gian: thiên nhiên tươi đẹp, đáng yêu: cây đa, bến nước, vầng trăng….
• Văn học trung đại: hình tượng thiên nhiên gắn với lý tưởng đạo đức, thẩm mỹ: tùng, cúc….
• Văn học hiện đại: thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, yêu cuộc sống, đặc biệt là tình yêu đôi lứa.

=> thiên nhiên hiện lên trong thơ văn thân thiết và gần gũi, tươi đẹp và thơ mộng, đa dạng và cũng thay đổi theo quan niệm thẩm mỹ của từng thời.

b. Phản ánh mối quan hệ quốc gia dân tộc

• Dòng văn học yêu nước đã phản ánh con người Việt Nam trong quan hệ với quốc gia, dân tộc. 
• Văn học dân gian thể hiện nổi bật qua tình yêu làng xóm, tình yêu đối với nơi chôn rau cắt rốn, hoặc qua thái độ căm thù các thế lực ngoại xâm giày xéo quê hương, ...
• Văn học trung đại: ý thức sâu sắc về quốc gia dân tộc, về truyền thống văn hiến lâu đời của dân tộc.
• Văn học hiện đại: yêu nước gắn liền với sự đấu tranh và lý tưởng XHCN.

c. Phản ánh mối quan hệ xã hội

• Trong xã hội phong kiến, văn học Việt Nam cất lên tiếng nói tố cáo phê phán các thế lực chuyên quyền và bày tỏ sự cảm thông sâu sắc với những người dân bị áp bức, bóc lột, ước mơ da diết về một xã hội dân chủ, công bằng.

=> Truyền thống cao đẹp, là biểu hiện rực rỡ của chủ nghĩa nhân đạo trong văn học nước ta.

d. Phản ánh ý thức về bản thân

• Văn học Việt Nam đã ghi lại quá trình lựa chọn, đấu tranh để khẳng định cái đạo lí làm ngư¬ời của dân tộc Việt Nam kết hợp hài hoà hai phương diện: tâm và thân, phần bản năng và phần văn hoá, tư¬ tư¬ởng vị kỉ và tư tư¬ởng vị tha, ý thức cá nhân và ý thức cộng đồng. 

=> Sự phát triển văn học dân tộc là xây dựng một đạo lí làm người với nhiều phẩm chất tốt đẹp của con người

III. Soạn bài ngắn nhất: Tổng quan  văn học Việt Nam

Câu 1: Sơ đồ sự phát triển của văn học Việt Nam.

Câu 2: Quá trình phát triển của văn học: gắn chặt với lịch sử chính trị, văn hóa, xã hội của đất nước. 

1. Văn học trung đại: 2 phần là văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm.
2. Văn học chữ Hán: tồn tại đến cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX (chịu ảnh hưởng của học thuyết Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo.)
3. Văn học chữ Nôm: Bắt đầu phát triển mạnh mẽ từ thế kỉ XV; đạt tới đỉnh cao ở cuối thế kỉ XIX (chịu ảnh hưởng của văn học dân gian)

Văn học hiện đại:

1. Tiếp xúc với các nền văn học phương Tây =>viết bằng chữ quốc ngữ. 
2.  Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, nhiều nhà văn, nhà thơ đi theo cách mạng.
3. Sau năm 1975, văn học phán ánh sâu sắc công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, miêu tả trung thực sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Câu 3: Làm sáng tỏ nhận định

a. Phản ánh mối quan hệ với thiên nhiên

- Văn học Việt Nam đã khái quát lại quá trình ông cha ta nhận thức cải tạo và chinh phục thế giới tự nhiên.

- Văn học dân gian: thiên nhiên tươi đẹp, đáng yêu (cây đa, bến nước, vầng trăng….)

- Văn học trung đại: hình tượng thiên nhiên gắn với lý tưởng đạo đức, thẩm mỹ (tùng, cúc….)

- Văn học hiện đại: tình yêu quê hương, đất nước, yêu cuộc sống, đặc biệt là tình yêu đôi lứa.

b. Phản ánh mối quan hệ quốc gia dân tộc

- Văn học yêu nước đã phản ánh con người Việt Nam trong quan hệ với quốc gia, dân tộc. 

- Thể hiện nổi bật qua tình yêu làng xóm, tình yêu đối với nơi chôn rau cắt rốn, hoặc qua thái độ căm thù các thế lực ngoại xâm, ...

- Văn học trung đại: ý thức sâu sắc về quốc gia dân tộc, về truyền thống văn hiến lâu đời của dân tộc.

- Văn học hiện đại: yêu nước gắn liền với sự đấu tranh và lý tưởng XHCN.

c. Phản ánh mối quan hệ xã hội

- Văn học Việt Nam cất lên tiếng nói tố cáo phê phán các thế lực chuyên quyền.

 - Bày tỏ sự cảm thông sâu sắc với những người dân bị áp bức, bóc lột, ước mơ da diết về một xã hội dân chủ, công bằng.

d. Phản ánh ý thức về bản thân

- Văn học Việt Nam đã ghi lại quá trình lựa chọn, đấu tranh để khẳng định cái đạo lí làm ngư¬ời của dân tộc Việt Nam.

- 2 phương diện: tâm và thân, phần bản năng và phần văn hoá, tư¬ tư¬ởng vị kỉ và tư tư¬ởng vị tha, ý thức cá nhân và ý thức cộng đồng. 

IV. Soạn bài cực ngắn: Tổng quan  văn học Việt Nam

Câu 1: Sơ đồ sự phát triển của văn học Việt Nam.

Câu 2: Văn học phát triển gắn chặt với lịch sử chính trị, văn hóa, xã hội của đất nước. 

Văn học trung đại: 2 phần là văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm.

1. Chữ Hán: tồn tại đến cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX.

2. Chữ Nôm: Bắt đầu phát triển mạnh mẽ từ thế kỉ XV; đạt tới đỉnh cao ở cuối thế kỉ XIX.

Văn học hiện đại:

- Tiếp xúc với văn học phương Tây, viết bằng chữ quốc ngữ. 

- Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, nhiều nhà văn, nhà thơ đi theo cách mạng.

- Sau năm 1975, văn học phán ánh sâu sắc công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Câu 3: Làm sáng tỏ nhận định

a. Phản ánh mối quan hệ với thiên nhiên

1. Văn học Việt Nam đã khái quát lại quá trình nhận thức cải tạo và chinh phục thế giới tự nhiên.

2. Văn học dân gian: thiên nhiên tươi đẹp, đáng yêu.

3. Văn học trung đại: hình tượng thiên nhiên gắn với lý tưởng đạo đức, thẩm mỹ .

4. Văn học hiện đại: tình yêu quê hương, đất nước, yêu cuộc sống, đặc biệt là tình yêu đôi lứa.

b. Phản ánh mối quan hệ quốc gia dân tộc

1. Phản ánh con người Việt Nam trong quan hệ với quốc gia, dân tộc. 

2. Tình yêu làng xóm, tình yêu đối với nơi chôn rau cắt rốn, thái độ căm thù các thế lực ngoại xâm, ...

3. Văn học trung đại: ý thức sâu sắc về quốc gia dân tộc, về truyền thống văn hiến lâu đời của dân tộc.

4. Văn học hiện đại: yêu nước gắn liền với sự đấu tranh và lý tưởng XHCN.

c. Phản ánh mối quan hệ xã hội

1. Tố cáo phê phán các thế lực chuyên quyền.

2. Cảm thông sâu sắc với những người dân bị áp bức, bóc lột, ước mơ da diết về một xã hội dân chủ, công bằng.

d. Phản ánh ý thức về bản thân: Ghi lại quá trình lựa chọn, đấu tranh để khẳng định cái đạo lí làm ngư¬ời của dân tộc Việt Nam.