Soạn văn 10 ngắn nhất bài: Uy – lít – xơ trở về

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học: 

Câu 1: (Trang 52 – SGK) Đoạn trích “Uy – lít – xơ trở về” có thể chia làm mấy đoạn? Nêu nội dung của mỗi đoạn.

Câu 2: (Trang 52 – SGK) Tâm trạng Uy-lít-xơ khi trở về gặp vợ biểu hiện như thế nào? Cách ứng xử của chàng bộc lộ phẩm chất gì?

Câu 3: (Trang 52 – SGK) Vì sao Pê-nê-lốp “rất đỗi phân vân’’? Việc chọn cách thử “bí mật chiếc giường’’ cho thấy vẻ đẹp gì về trí tuệ và tâm hồn của chàng?

Câu 4: (Trang 52 – SGK) Cách kể của Hô-me-rơ qua đoạn trích tạo ra hiệu quả gì ? Biện pháp nghệ thuật nào thường được sử dụng để khắc họa phẩm chất nhân vật ? Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở khổ cuối của đoạn trích (“Dịu hiền… buôn rời’’).

Luyện tập

Bài tập 1: trang 52 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Đoạn trích trên đây thường được gọi là "cảnh nhận mặt bằng phép thử bí mật của chiếc giường " và là một trong những sự kiện làm nổi bật tình huống đoàn viên. Học sinh có thể tự tổ chức biểu diễn cảnh này (theo hình thức kịch) khắc họa sâu thêm hoàn cảnh cũng như hành động của các nhân vật.

Bài tập 2: trang 52 sgk Ngữ Văn 10 tập hai

Nhập vai Uy-lit-xơ, anh (chị) hãy kể lại cảnh nhận mặt ấy.

II. Soạn bài siêu ngắn: Uy – lít – xơ trở về

Câu 1: Đoạn trích chia thành hai đoạn:

• Đoạn 1 : từ đầu … “là người kém gan dạ’’. 

Nội dung : Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật, Pê-nê-lốp thận trọng chưa chịu nhận chồng. Thái độ của Tê-lê-mác đối với việc mẹ không chịu thừa nhận cha.

• Đoạn 2 : còn lại 

Nội dung:  Pê-nê-lốp thử thách Uy-lít-xơ, vợ chồng đoàn tụ.

Câu 2:Tâm trạng Uy-lít-xơ khi trở về gặp vợ: Sau khi nghe Pê-nê-lốp nói với Tê-lê-mác, Uy-lít-xơ vẫn nhẫn nại mỉm cười nói với con trai: “Tê-lê-mác, con ! Đừng làm rầy mẹ, mẹ còn muốn thử thách cha ở tại nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra, chắc chắn như vậy…”. 

=>Nhẫn nãi, bình tĩnh của Uy-lít-xơ, niềm tin mãnh liệt với vợ, là người hết sức bản lĩnh, biết kìm chế tình cảm, hiểu rõ khả năng của mình, tin vào mình, thấu hiểu và độ lượng đối với vợ và con trai mình, khôn ngoan, sáng suốt, giàu tình cảm và rất yêu vợ.

Câu 3: 

• Pê-nê-lốp “rất đỗi phân vân’’ khi gặp Uy-lít-xơ vì: nàng “luôn lo sợ có người đến đây, dùng lời đường mật để đánh lừa. Vì đời chàng thiếu gì người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác…’’. 
• Pê-nê-lốp phải dùng đến cách thử bí mật của chiếc giường trong màn nhận mặt nàng vì bí mật ấy giúp giải tỏa được nhiều mối nghi ngờ, không những nói lên phẩm chất kiên trinh của Pê-nê-lốp mà còn khắc sâu sự bền vững của tình cảm gia đình, tình cảm vợ chồng cha con.

Câu 4: 

•  Cách kể của Hô-me làm các sự việc như được kéo dài ra, dền dứ và hồi hộp hơn, làm cho những đêm nghe kể sử thi hứng khởi và hấp dẫn hơn.
•  Phẩm chất của các nhân vật miêu tả qua: đối thoại - những đối thoại đầy trí tuệ, có chiều sâu và thường đa nghĩa, biện pháp phân tích diễn biến nội tâm của nhân vật .
• Trong khổ cuối đã sử dụng biện pháp: so sánh mở rộng, kiểu câu tầng bậc và lối lặp đi lặp lại các định ngữ chỉ phẩm chất của nhân vật, hình thức gọi nhân vật bằng cụm danh – tính từ, nghệ thuật miêu tả tâm lí đặc sắc, bút pháp sử thi lại diễn tả tâm lí nhân vật thông qua hành động, cách ứng xử, thái độ từ những biểu hiện bên ngoài, với cái nhìn từ bên ngoài.

Luyện tập

Bài tập 1: Học sinh có thể tự tổ chức biểu diễn cảnh này.

Bài tập 2: Nhập vai Uy-lit-xơ, anh (chị) hãy kể lại cảnh nhận mặt ấy.

Bài tham khảo

Tôi trở về nhà trong sự háo hức và hồi hộp. Trong trang phục của người hành khất, tôi đã được vào căn nhà của mình. Gặp lại Pê-nê-lốp, người vợ hiền tôi mong nhớ đã bao lâu, trái tim tôi thổn thức không nói nên lời. Căn nhà vẫn như lúc tôi rời đi, có chăng chỉ là thay đổi chút ít. Pê-nê-lốp vẫn xinh đẹp và cao quý như trong trí nhớ của tôi. Tôi và con trai đã bàn kế để tiêu diệt kẻ thù - những kẻ đến để cầu hôn vợ tôi. Pê-nê-lốp đã tổ chức cuộc thi bắn cung để lựa chọn người tài giỏi nhất để nàng sẽ lấy làm chồng. Cây cung trong tay tôi lao vun vút, tiêu diệt hết những tên cầu hôn đầu sỏ, đánh đuổi hết chúng ra khỏi nhà, trừng trị lũ đầy tớ phản bội. Làm xong từng ấy việc, tôi vào trong sảnh chính ngồi dưới chiếc cột đá, ngả đầu nghỉ ngơi trong lúc đợi nhũ mẫu Ơ-ri-clê lên thông báo lại cho Pê-nê-lốp.

Một lát sau, Pê-nê-lốp cùng nhũ mẫu từ trên lầu bước xuống. Dáng đi của nàng vẫn nhẹ nhàng và thanh thoát. Ánh mắt tôi dõi theo từng bước chân của nàng từ lúc nàng bước xuống cho đến khi dừng lại, ngồi cách tôi thật xa. Tôi thấy thật ngỡ ngàng và cũng có chút gì đó hụt hẫng. Tôi cứ nghĩ, nhìn thấy tôi, người chồng đã xa cách hơn 20 năm, nàng sẽ nhào vào lòng, ôm lấy tôi mà âu yếm, mà giãi bày lòng mình. Nhưng không, nàng có vẻ thận trọng và đề phòng với tôi. Tê-lê-mác đã lên tiếng trách mẹ nó gay gắt:

- Mẹ ơi, mẹ thật tàn nhẫn, và lòng mẹ độc ác quá chừng! Sao mẹ lại ngồi xa cha con như thế, sao mẹ không đến bên cha, vồn vã hỏi han cha? Không, không một người đàn bà nào sắt đá đến mức chồng đi biền biệt hai mươi năm nay, trải qua bao nỗi gian lao, bây giờ mới trở về xứ sở, mà lại có thể ngồi cách xa chống như vậy. Nhưng mẹ thì bao giờ lòng dạ cũng rắn hơn cả đá.

Pê-nê-lốp nhìn Tê-lê-mác rồi thận trọng nói với con:

- Con ạ, lòng mẹ kinh ngạc quá chừng, mẹ không sao nói được một lời, mẹ không thể hỏi han, cũng không thể nhìn thẳng mặt người. Nếu quả thực đây chính là Uy-lít-xơ, bây giờ đã trở về, thì con có thể tin chắc rằng thế nào cha con và mẹ cũng sẽ nhận được nhau một cách dễ dàng, vì cha và mẹ có những dấu hiệu riêng, chỉ hai người biết với nhau, còn người ngoài không ai biết hết.

Nghe nàng nói, tôi nhận ra rằng nàng vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng tôi là Uy-lít-xơ, là người chồng xa cách bấy lâu nay của nàng. Chắc tôi sẽ phải cần thời gian để chứng minh thân phận với nàng hoặc sẽ phải trải qua một vài thử thách nho nhỏ của người vợ thông minh này. Tôi mỉm cười quay sang nói với đứa con trai:

- Tê-lê-mác, con! Đừng làm rầy mẹ, mẹ con muốn thử thách cha ở tại căn nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra thôi. Hiện giờ cha con bẩn thỉu, quần áo rách rưới nên mẹ con khinh cha, chưa nói "đích thị là chàng rồi!". Nhưng trước hết cha con ta phải bàn xem nên xử trí thế nào cho ổn thỏa nhất để không gây thêm thù oán và chiến tranh sẽ không xảy ra.

Tê-lê-mác chậm rãi đáp lại lời của tôi. Con trai nói tin tưởng tôi tuyệt đối vì với con, tôi là một người thông minh và khéo léo và con sẽ làm theo tất cả những gì tôi bảo. Tôi gật đầu rồi bảo mọi người đi tắm rửa, mặc quần áo ca múa cho người ngoài tưởng rằng trong nhà đang làm lễ cưới và dặn ai nấy giữ kín chuyện này để khi quay về trang trại của bố tôi sẽ bàn tính sau. Tôi cũng đi tắm. Trút bỏ bộ dạng nhem nhuốc bẩn thỉu, bộ quần áo rách rưới, tôi lại trở về là Uy-lít-xơ. Tôi vẫn tin rằng, Pê-nê-lốp khi nhìn thấy bộ dạng này của tôi, nàng sẽ nhận ra tôi ngay và không ngần ngại thêm nữa mà sẽ ôm tôi, nhìn tôi bằng đôi mắt đầy âu yếm. Nhưng kìa, nàng vẫn ngồi cách tôi rất xa, vẫn giữ vẻ xa cách, thờ ơ nhìn tôi bằng đôi mắt phức tạp: lúc yêu thương, khi thì nghi ngờ, lạnh lùng. Lúc ấy, tôi đã rất giận Pê-nê-lốp. Nàng có một trái tim sao mà sắt đá hơn ai hết trong đám đàn bà yếu đuối. Tôi đã bảo với nhũ mẫu kê một cái giường để tôi ngủ một mình như bấy lâu nay tôi vẫn ngủ. Còn về nàng, tôi vẫn không hiểu sao vẫn không chịu nhận. Vẫn bằng vẻ bình tĩnh và từ tốn ấy, Pê-nê-lốp thận trọng đáp lại lời nói có vẻ giận dỗi, không bằng lòng của tôi về thái độ của nàng. Nàng dặn dò nhũ mẫu Ơ-ri-clê mang chiếc giường trong phòng của nàng, cũng là phòng của hai vợ chồng tôi trước đây, lấy da cừu, chăn và vải đẹp trải lên giường cho tôi nằm.

Tôi vô cùng ngạc nhiên, giật mình vì lời dặn của nàng với nhũ mẫu. Chiếc giường mà nàng nói, là chiếc giường tôi đã làm cho hai vợ chồng. Ai có thể xê dịch được chiếc giường kiên cố ấy nếu không phải là các vị thần linh cơ chứ? Vì một chân của chiếc giường ấy chính là thân của cây ô-liu lá dài trong sân nhà tôi. Rễ của nó bám chắc vào lòng đất, và nếu là người thường thì không thể nào có thể xê dịch được chiếc giường ấy. Tôi băn khoăn và chột dạ, tôi đã nói với nàng tất cả những điều ấy và hỏi nàng đầy lo lắng:

- Nàng ơi, tôi muốn biết cái giường ấy hiện còn ở nguyên chỗ cũ hay đã có người chặt gốc cây ô-liu mà dời nó đi nơi khác?

Pê-nê-lốp nghe những điều ấy, nàng đã chạy ngay lại, nước mắt chan hòa, ôm lấy cổ tôi, hôn lên trán tôi và nghẹn ngào nói rằng tôi không nên trách nàng vì nàng sợ có người đến đây, dùng lời đường mật đánh lừa, vì đời chẳng thiếu người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác. Và giờ thì nàng đã nhận ra tôi vì chỉ có tôi và nàng, cùng mới người thị tì mà cha nàng cho khi nàng về làm vợ tôi biết mà thôi. Bấy giờ tôi mới hiểu ra tấm lòng chung thủy của vợ cùng khó khăn mà nàng phải gánh vác lúc tôi không ở nhà. Tôi ôm lấy vợ, nghe vợ nói mà càng thêm muốn khóc.

III. Soạn bài ngắn nhất:  Uy – lít – xơ trở về

Câu 1: 2 đoạn:

1. từ đầu … “là người kém gan dạ’’. => Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật, Pê-nê-lốp thận trọng chưa chịu nhận chồng. Thái độ của Tê-lê-mác đối với việc mẹ không chịu thừa nhận cha.

2. còn lại => Pê-nê-lốp thử thách Uy-lít-xơ, vợ chồng đoàn tụ.

Câu 2:Tâm trạng về gặp vợ: 

- Sau khi nghe Pê-nê-lốp nói với Tê-lê-mác, Uy-lít-xơ vẫn nhẫn nại mỉm cười nói với con trai: “Tê-lê-mác, con ! Đừng làm rầy mẹ, mẹ còn muốn thử thách cha ở tại nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra, chắc chắn như vậy…”. 

Phẩm chất => Nhẫn nãi, bình tĩnh, niềm tin với vợ, bản lĩnh, biết kìm chế tình cảm, hiểu rõ khả năng của mình, tin vào mình, thấu hiểu và độ lượng đối với vợ và con trai, khôn ngoan, sáng suốt, giàu tình cảm và rất yêu vợ.

Câu 3: 

1. Pê-nê-lốp “rất đỗi phân vân’’ bởi: “luôn lo sợ có người đến đây, dùng lời đường mật để đánh lừa. Vì đời chàng thiếu gì người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác…’’. 

2. Dùng cách thử bí mật của chiếc giường vì:  bí mật ấy giúp giải tỏa được nhiều mối nghi ngờ, nói lên phẩm chất kiên trinh của Pê-nê-lốp, khắc sâu sự bền vững của tình cảm gia đình, tình cảm vợ chồng cha con.

Câu 4: 

1. Cách kể của Hô-me => sự việc như được kéo dài ra, dền dứ và hồi hộp hơn, hứng khởi và hấp dẫn.

2. Phẩm chất miêu tả qua biện pháp: đối thoại, có chiều sâu và thường đa nghĩa, phân tích diễn biến nội tâm của nhân vật .

3. Khổ cuối sử dụng biện pháp: so sánh mở rộng, kiểu câu tầng bậc và lối lặp đi lặp, gọi nhân vật bằng cụm danh – tính từ, miêu tả tâm lí đặc sắc, bút pháp sử thi lại diễn tả tâm lí nhân vật thông qua hành động, cách ứng xử, thái độ.

Luyện tập

Bài tập 1: Học sinh có thể tự tổ chức biểu diễn cảnh này.

Bài tập 2: Nhập vai Uy-lit-xơ, anh (chị) hãy kể lại cảnh nhận mặt ấy.

Bài tham khảo

Tôi trở về nhà trong sự háo hức và hồi hộp. Trong trang phục của người hành khất, tôi đã được vào căn nhà của mình. Gặp lại Pê-nê-lốp, người vợ hiền tôi mong nhớ đã bao lâu, trái tim tôi thổn thức không nói nên lời. Căn nhà vẫn như lúc tôi rời đi, có chăng chỉ là thay đổi chút ít. Pê-nê-lốp vẫn xinh đẹp và cao quý như trong trí nhớ của tôi. Tôi và con trai đã bàn kế để tiêu diệt kẻ thù - những kẻ đến để cầu hôn vợ tôi. Pê-nê-lốp đã tổ chức cuộc thi bắn cung để lựa chọn người tài giỏi nhất để nàng sẽ lấy làm chồng. Cây cung trong tay tôi lao vun vút, tiêu diệt hết những tên cầu hôn đầu sỏ, đánh đuổi hết chúng ra khỏi nhà, trừng trị lũ đầy tớ phản bội. Làm xong từng ấy việc, tôi vào trong sảnh chính ngồi dưới chiếc cột đá, ngả đầu nghỉ ngơi trong lúc đợi nhũ mẫu Ơ-ri-clê lên thông báo lại cho Pê-nê-lốp.

Một lát sau, Pê-nê-lốp cùng nhũ mẫu từ trên lầu bước xuống. Dáng đi của nàng vẫn nhẹ nhàng và thanh thoát. Ánh mắt tôi dõi theo từng bước chân của nàng từ lúc nàng bước xuống cho đến khi dừng lại, ngồi cách tôi thật xa. Tôi thấy thật ngỡ ngàng và cũng có chút gì đó hụt hẫng. Tôi cứ nghĩ, nhìn thấy tôi, người chồng đã xa cách hơn 20 năm, nàng sẽ nhào vào lòng, ôm lấy tôi mà âu yếm, mà giãi bày lòng mình. Nhưng không, nàng có vẻ thận trọng và đề phòng với tôi. Tê-lê-mác đã lên tiếng trách mẹ nó gay gắt:

- Mẹ ơi, mẹ thật tàn nhẫn, và lòng mẹ độc ác quá chừng! Sao mẹ lại ngồi xa cha con như thế, sao mẹ không đến bên cha, vồn vã hỏi han cha? Không, không một người đàn bà nào sắt đá đến mức chồng đi biền biệt hai mươi năm nay, trải qua bao nỗi gian lao, bây giờ mới trở về xứ sở, mà lại có thể ngồi cách xa chống như vậy. Nhưng mẹ thì bao giờ lòng dạ cũng rắn hơn cả đá.

Pê-nê-lốp nhìn Tê-lê-mác rồi thận trọng nói với con:

- Con ạ, lòng mẹ kinh ngạc quá chừng, mẹ không sao nói được một lời, mẹ không thể hỏi han, cũng không thể nhìn thẳng mặt người. Nếu quả thực đây chính là Uy-lít-xơ, bây giờ đã trở về, thì con có thể tin chắc rằng thế nào cha con và mẹ cũng sẽ nhận được nhau một cách dễ dàng, vì cha và mẹ có những dấu hiệu riêng, chỉ hai người biết với nhau, còn người ngoài không ai biết hết.

Nghe nàng nói, tôi nhận ra rằng nàng vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng tôi là Uy-lít-xơ, là người chồng xa cách bấy lâu nay của nàng. Chắc tôi sẽ phải cần thời gian để chứng minh thân phận với nàng hoặc sẽ phải trải qua một vài thử thách nho nhỏ của người vợ thông minh này. Tôi mỉm cười quay sang nói với đứa con trai:

- Tê-lê-mác, con! Đừng làm rầy mẹ, mẹ con muốn thử thách cha ở tại căn nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra thôi. Hiện giờ cha con bẩn thỉu, quần áo rách rưới nên mẹ con khinh cha, chưa nói "đích thị là chàng rồi!". Nhưng trước hết cha con ta phải bàn xem nên xử trí thế nào cho ổn thỏa nhất để không gây thêm thù oán và chiến tranh sẽ không xảy ra.

Tê-lê-mác chậm rãi đáp lại lời của tôi. Con trai nói tin tưởng tôi tuyệt đối vì với con, tôi là một người thông minh và khéo léo và con sẽ làm theo tất cả những gì tôi bảo. Tôi gật đầu rồi bảo mọi người đi tắm rửa, mặc quần áo ca múa cho người ngoài tưởng rằng trong nhà đang làm lễ cưới và dặn ai nấy giữ kín chuyện này để khi quay về trang trại của bố tôi sẽ bàn tính sau. Tôi cũng đi tắm. Trút bỏ bộ dạng nhem nhuốc bẩn thỉu, bộ quần áo rách rưới, tôi lại trở về là Uy-lít-xơ. Tôi vẫn tin rằng, Pê-nê-lốp khi nhìn thấy bộ dạng này của tôi, nàng sẽ nhận ra tôi ngay và không ngần ngại thêm nữa mà sẽ ôm tôi, nhìn tôi bằng đôi mắt đầy âu yếm. Nhưng kìa, nàng vẫn ngồi cách tôi rất xa, vẫn giữ vẻ xa cách, thờ ơ nhìn tôi bằng đôi mắt phức tạp: lúc yêu thương, khi thì nghi ngờ, lạnh lùng. Lúc ấy, tôi đã rất giận Pê-nê-lốp. Nàng có một trái tim sao mà sắt đá hơn ai hết trong đám đàn bà yếu đuối. Tôi đã bảo với nhũ mẫu kê một cái giường để tôi ngủ một mình như bấy lâu nay tôi vẫn ngủ. Còn về nàng, tôi vẫn không hiểu sao vẫn không chịu nhận. Vẫn bằng vẻ bình tĩnh và từ tốn ấy, Pê-nê-lốp thận trọng đáp lại lời nói có vẻ giận dỗi, không bằng lòng của tôi về thái độ của nàng. Nàng dặn dò nhũ mẫu Ơ-ri-clê mang chiếc giường trong phòng của nàng, cũng là phòng của hai vợ chồng tôi trước đây, lấy da cừu, chăn và vải đẹp trải lên giường cho tôi nằm.

Tôi vô cùng ngạc nhiên, giật mình vì lời dặn của nàng với nhũ mẫu. Chiếc giường mà nàng nói, là chiếc giường tôi đã làm cho hai vợ chồng. Ai có thể xê dịch được chiếc giường kiên cố ấy nếu không phải là các vị thần linh cơ chứ? Vì một chân của chiếc giường ấy chính là thân của cây ô-liu lá dài trong sân nhà tôi. Rễ của nó bám chắc vào lòng đất, và nếu là người thường thì không thể nào có thể xê dịch được chiếc giường ấy. Tôi băn khoăn và chột dạ, tôi đã nói với nàng tất cả những điều ấy và hỏi nàng đầy lo lắng:

- Nàng ơi, tôi muốn biết cái giường ấy hiện còn ở nguyên chỗ cũ hay đã có người chặt gốc cây ô-liu mà dời nó đi nơi khác?

Pê-nê-lốp nghe những điều ấy, nàng đã chạy ngay lại, nước mắt chan hòa, ôm lấy cổ tôi, hôn lên trán tôi và nghẹn ngào nói rằng tôi không nên trách nàng vì nàng sợ có người đến đây, dùng lời đường mật đánh lừa, vì đời chẳng thiếu người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác. Và giờ thì nàng đã nhận ra tôi vì chỉ có tôi và nàng, cùng mới người thị tì mà cha nàng cho khi nàng về làm vợ tôi biết mà thôi. Bấy giờ tôi mới hiểu ra tấm lòng chung thủy của vợ cùng khó khăn mà nàng phải gánh vác lúc tôi không ở nhà. Tôi ôm lấy vợ, nghe vợ nói mà càng thêm muốn khóc.

IV. Soạn bài cực ngắn: Uy – lít – xơ trở về

Câu 1: 2 đoạn:

Đoạn 1: từ đầu … “là người kém gan dạ’’.

 => Cuộc đối thoại giữa bốn nhân vật, Pê-nê-lốp thận trọng chưa chịu nhận chồng. Thái độ của Tê-lê-mác đối với việc mẹ không chịu thừa nhận cha.

Đoạn 2: còn lại 

=> Pê-nê-lốp thử thách Uy-lít-xơ, vợ chồng đoàn tụ.

Câu 2:Tâm trạng về gặp vợ =>  Sau khi nghe Pê-nê-lốp nói với Tê-lê-mác, Uy-lít-xơ vẫn nhẫn nại mỉm cười nói với con trai: “Tê-lê-mác, con ! Đừng làm rầy mẹ, mẹ còn muốn thử thách cha ở tại nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra, chắc chắn như vậy…”.  => Nhẫn nãi, bình tĩnh, niềm tin với vợ, bản lĩnh, biết kìm chế tình cảm, hiểu rõ khả năng của mình, tin vào mình, thấu hiểu và độ lượng đối với vợ và con trai, khôn ngoan, sáng suốt, giàu tình cảm và rất yêu vợ.

Câu 3: 

Pê-nê-lốp “rất đỗi phân vân’’ 

- “luôn lo sợ có người đến đây, dùng lời đường mật để đánh lừa. Vì đời chàng thiếu gì người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác…’’. 

Dùng cách thử bí mật của chiếc giường

- Giải tỏa được nhiều mối nghi ngờ.

- Nói lên phẩm chất kiên trinh của Pê-nê-lốp.

- Khắc sâu sự bền vững của tình cảm gia đình, tình cảm vợ chồng cha con.

Câu 4: 

Cách kể của Hô-me: sự việc như được kéo dài ra, dền dứ và hồi hộp hơn, hứng khởi và hấp dẫn.

Phẩm chất miêu tả qua biện pháp: 

- Đối thoại.

- Có chiều sâu và thường đa nghĩa.

- Phân tích diễn biến nội tâm của nhân vật .

Khổ cuối sử dụng biện pháp

- So sánh mở rộng.

- Kiểu câu tầng bậc và lối lặp đi lặp.

- Gọi nhân vật bằng cụm danh – tính từ.

- Miêu tả tâm lí đặc sắc.

- Bút pháp sử thi lại diễn tả tâm lí nhân vật thông qua hành động, cách ứng xử, thái độ.

Luyện tập

Bài tập 1: Học sinh có thể tự tổ chức biểu diễn cảnh này.

Bài tập 2: Nhập vai Uy-lit-xơ, anh (chị) hãy kể lại cảnh nhận mặt ấy.

Bài tham khảo

Tôi trở về nhà trong sự háo hức và hồi hộp. Trong trang phục của người hành khất, tôi đã được vào căn nhà của mình. Gặp lại Pê-nê-lốp, người vợ hiền tôi mong nhớ đã bao lâu, trái tim tôi thổn thức không nói nên lời. Căn nhà vẫn như lúc tôi rời đi, có chăng chỉ là thay đổi chút ít. Pê-nê-lốp vẫn xinh đẹp và cao quý như trong trí nhớ của tôi. Tôi và con trai đã bàn kế để tiêu diệt kẻ thù - những kẻ đến để cầu hôn vợ tôi. Pê-nê-lốp đã tổ chức cuộc thi bắn cung để lựa chọn người tài giỏi nhất để nàng sẽ lấy làm chồng. Cây cung trong tay tôi lao vun vút, tiêu diệt hết những tên cầu hôn đầu sỏ, đánh đuổi hết chúng ra khỏi nhà, trừng trị lũ đầy tớ phản bội. Làm xong từng ấy việc, tôi vào trong sảnh chính ngồi dưới chiếc cột đá, ngả đầu nghỉ ngơi trong lúc đợi nhũ mẫu Ơ-ri-clê lên thông báo lại cho Pê-nê-lốp.

Một lát sau, Pê-nê-lốp cùng nhũ mẫu từ trên lầu bước xuống. Dáng đi của nàng vẫn nhẹ nhàng và thanh thoát. Ánh mắt tôi dõi theo từng bước chân của nàng từ lúc nàng bước xuống cho đến khi dừng lại, ngồi cách tôi thật xa. Tôi thấy thật ngỡ ngàng và cũng có chút gì đó hụt hẫng. Tôi cứ nghĩ, nhìn thấy tôi, người chồng đã xa cách hơn 20 năm, nàng sẽ nhào vào lòng, ôm lấy tôi mà âu yếm, mà giãi bày lòng mình. Nhưng không, nàng có vẻ thận trọng và đề phòng với tôi. Tê-lê-mác đã lên tiếng trách mẹ nó gay gắt:

- Mẹ ơi, mẹ thật tàn nhẫn, và lòng mẹ độc ác quá chừng! Sao mẹ lại ngồi xa cha con như thế, sao mẹ không đến bên cha, vồn vã hỏi han cha? Không, không một người đàn bà nào sắt đá đến mức chồng đi biền biệt hai mươi năm nay, trải qua bao nỗi gian lao, bây giờ mới trở về xứ sở, mà lại có thể ngồi cách xa chống như vậy. Nhưng mẹ thì bao giờ lòng dạ cũng rắn hơn cả đá.

Pê-nê-lốp nhìn Tê-lê-mác rồi thận trọng nói với con:

- Con ạ, lòng mẹ kinh ngạc quá chừng, mẹ không sao nói được một lời, mẹ không thể hỏi han, cũng không thể nhìn thẳng mặt người. Nếu quả thực đây chính là Uy-lít-xơ, bây giờ đã trở về, thì con có thể tin chắc rằng thế nào cha con và mẹ cũng sẽ nhận được nhau một cách dễ dàng, vì cha và mẹ có những dấu hiệu riêng, chỉ hai người biết với nhau, còn người ngoài không ai biết hết.

Nghe nàng nói, tôi nhận ra rằng nàng vẫn chưa hoàn toàn tin tưởng tôi là Uy-lít-xơ, là người chồng xa cách bấy lâu nay của nàng. Chắc tôi sẽ phải cần thời gian để chứng minh thân phận với nàng hoặc sẽ phải trải qua một vài thử thách nho nhỏ của người vợ thông minh này. Tôi mỉm cười quay sang nói với đứa con trai:

- Tê-lê-mác, con! Đừng làm rầy mẹ, mẹ con muốn thử thách cha ở tại căn nhà này. Thế nào rồi mẹ con cũng sẽ nhận ra thôi. Hiện giờ cha con bẩn thỉu, quần áo rách rưới nên mẹ con khinh cha, chưa nói "đích thị là chàng rồi!". Nhưng trước hết cha con ta phải bàn xem nên xử trí thế nào cho ổn thỏa nhất để không gây thêm thù oán và chiến tranh sẽ không xảy ra.

Tê-lê-mác chậm rãi đáp lại lời của tôi. Con trai nói tin tưởng tôi tuyệt đối vì với con, tôi là một người thông minh và khéo léo và con sẽ làm theo tất cả những gì tôi bảo. Tôi gật đầu rồi bảo mọi người đi tắm rửa, mặc quần áo ca múa cho người ngoài tưởng rằng trong nhà đang làm lễ cưới và dặn ai nấy giữ kín chuyện này để khi quay về trang trại của bố tôi sẽ bàn tính sau. Tôi cũng đi tắm. Trút bỏ bộ dạng nhem nhuốc bẩn thỉu, bộ quần áo rách rưới, tôi lại trở về là Uy-lít-xơ. Tôi vẫn tin rằng, Pê-nê-lốp khi nhìn thấy bộ dạng này của tôi, nàng sẽ nhận ra tôi ngay và không ngần ngại thêm nữa mà sẽ ôm tôi, nhìn tôi bằng đôi mắt đầy âu yếm. Nhưng kìa, nàng vẫn ngồi cách tôi rất xa, vẫn giữ vẻ xa cách, thờ ơ nhìn tôi bằng đôi mắt phức tạp: lúc yêu thương, khi thì nghi ngờ, lạnh lùng. Lúc ấy, tôi đã rất giận Pê-nê-lốp. Nàng có một trái tim sao mà sắt đá hơn ai hết trong đám đàn bà yếu đuối. Tôi đã bảo với nhũ mẫu kê một cái giường để tôi ngủ một mình như bấy lâu nay tôi vẫn ngủ. Còn về nàng, tôi vẫn không hiểu sao vẫn không chịu nhận. Vẫn bằng vẻ bình tĩnh và từ tốn ấy, Pê-nê-lốp thận trọng đáp lại lời nói có vẻ giận dỗi, không bằng lòng của tôi về thái độ của nàng. Nàng dặn dò nhũ mẫu Ơ-ri-clê mang chiếc giường trong phòng của nàng, cũng là phòng của hai vợ chồng tôi trước đây, lấy da cừu, chăn và vải đẹp trải lên giường cho tôi nằm.

Tôi vô cùng ngạc nhiên, giật mình vì lời dặn của nàng với nhũ mẫu. Chiếc giường mà nàng nói, là chiếc giường tôi đã làm cho hai vợ chồng. Ai có thể xê dịch được chiếc giường kiên cố ấy nếu không phải là các vị thần linh cơ chứ? Vì một chân của chiếc giường ấy chính là thân của cây ô-liu lá dài trong sân nhà tôi. Rễ của nó bám chắc vào lòng đất, và nếu là người thường thì không thể nào có thể xê dịch được chiếc giường ấy. Tôi băn khoăn và chột dạ, tôi đã nói với nàng tất cả những điều ấy và hỏi nàng đầy lo lắng:

- Nàng ơi, tôi muốn biết cái giường ấy hiện còn ở nguyên chỗ cũ hay đã có người chặt gốc cây ô-liu mà dời nó đi nơi khác?

Pê-nê-lốp nghe những điều ấy, nàng đã chạy ngay lại, nước mắt chan hòa, ôm lấy cổ tôi, hôn lên trán tôi và nghẹn ngào nói rằng tôi không nên trách nàng vì nàng sợ có người đến đây, dùng lời đường mật đánh lừa, vì đời chẳng thiếu người xảo quyệt, chỉ làm điều tai ác. Và giờ thì nàng đã nhận ra tôi vì chỉ có tôi và nàng, cùng mới người thị tì mà cha nàng cho khi nàng về làm vợ tôi biết mà thôi. Bấy giờ tôi mới hiểu ra tấm lòng chung thủy của vợ cùng khó khăn mà nàng phải gánh vác lúc tôi không ở nhà. Tôi ôm lấy vợ, nghe vợ nói mà càng thêm muốn khóc.