Soạn văn 10 ngắn nhất bài: Tấm Cám

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học: 

Bài tập 1: (Trang72 - SGK Ngữ văn 10) Phân tích diễn biến của truyện để thấy mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám đã diễn ra như thế nào ( lưu ý đoạn kể về cái yếm đỏ, con bống, thử giày, cái chết của Tấm, chim vàng anh, khung cửi).

Bài tập 2: (Trang 72 - SGK Ngữ văn 10) Phân tích từng hình thức biến hóa của Tấm. Quá trình biến hóa của Tấm nói lên ý nghĩa gì?

Bài tập 3: (Trang 72 - SGK Ngữ văn 10)  Anh (chị) suy nghĩ như thế nào về hành động trả thù của Tấm đối với Cám?

Bài tập 4: (Trang 72 - SGK Ngữ văn 10) Bản chất của mâu thuẫn và xung đột trong truyện (Tấm và mẹ con Cám đại diện cho các lực lượng đối lập nào, trong gia đình hay ngoài xã hội?)

Giá trị nội dung và nghệ thuật trong Tấm Cám

Luyện tập

Bài tập: trang 72 sgk Ngữ Văn 10 tập một

Căn cứ vào định nghĩa truyện cổ tích ở bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam và mục Tiểu dẫn của bài này, hãy tìm trong Tấm Cám những dẫn chứng để phân tích, làm rõ các đặc trưng của truyện cổ tích thần kì.

II. Soạn bài siêu ngắn: Tấm Cám

Bài tập 1: Phân tích diễn biến của truyện:

• Truyện kể về mẫu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám, xung đột ấy được diễn ra từ đầu cho tới cuối truyện.
• Tấm luôn là người chịu thiệt thòi từ khi mẹ Tấm mất sớm, cha Tấm đi thêm bước nữa. Hàng ngày Tấm phải làm lụng vất vả, hai mẹ con Cám suốt ngày chỉ ăn chơi, chải chuốt.
• Chi tiết  “cái yếm đỏ’’ là sự bốc lột về vật chất, “con cá bống’’ là người bạn tâm tình của Tấm (tinh thần) cũng bị mẹ con Cám đoạt lấy. Mẹ con Cám trộn thóc với gạo bắt Tấm nhặt để khỏi đi chơi hội.
• Tấm trở thành vợ vua, mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám phát triển ở mức cao hơn, vượt ra khỏi phạm vi gia đình. Mâu thuẫn mang tính quan hệ xã hội, Mẹ con Cám từ sự ghét bỏ Tấm đã chuyển sang hành động loại bỏ, muốn tiêu diệt Tấm tới cùng.

=>Xu hướng phát triển của hai tuyến nhân vật:

• Tuyến mẹ con Cám: càng ngày càng tỏ ra độc ác hơn, tàn nhẫn hơn.
• Tuyến nhân vật Tấm, từ những hành động và phản ứng yếu ớt, cô đã trở nên quyết liệt và chủ động hơn để đòi lại hạnh phúc đích thực của mình.

Bài tập 2:

• chim vàng anh => cây xoan đào  => khung cửi  => quả thị => Tấm hóa lại kiếp người (xinh đẹp hơn xưa).

=>Quan niệm của người xưa khi chết đi không phải là hết là chấm dứt mà vẫn còn tồn tại, còn minh chứng được rằng sức sống mãnh liệt không gì có thể hủy hoại được nó, lương thiện luôn được hưởng may mắn và hạnh phúc. Có sự ảnh hưởng của thuyết luân hồi và thuyết nhân quả của đạo Phật. Vì Tấm là người tốt nên được tái sinh thành người và được hưởng hạnh phúc. 

Bài tập 3: Hành động trả thù của Tấm thể hiện: không thể dung hòa giữa thiện và ác, tất lẽ phải có một bên chiến thắng mà theo quan niệm xưa “ ở hiền gặp lành”, “ ác gải ác báo”, hành động đấu tranh giành hạnh phúc của Tấm là đúng theo quy luật, không chỉ hành động trả thù mà đó cũng chính là hành động sinh tồn – muốn tồn tại phải đấu tranh.

Bài tập 4: 

Mâu thuẫn trong gia đình: dì ghẻ và con chồng => bắt nguồn từ việc kế thừa tài sản và hưởng những quyền lợi vật chất của các thành viên (con cái) trong gia đình.

Mâu thuẫn xã hội: về quyền lợi và địa vị nhưng không phải là chủ đạo => mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác.

Giá trị nội dung và nghệ thuật trong Tấm Cám

1. Giá trị nội dung

• Sự biến hóa của Tấm đã thể hiện sức sống, sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của kẻ ác, sức mạnh của cái thiện thắng cái ác và cũng thể hiện niềm tin của nhân dân ta vào sự công bằng trong xã hội: ở hiền gặp lành, ác giả ác báo
• Mâu thuẫn và xung đột trong truyện đã phản ánh mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ.

2. Giá trị nghệ thuật

• Sử dụng các yếu tố kì ảo, hoan đường với sự xuất hiện của ông Bụt và những lần biến thân của Tấm
• Sự chuyển biến trong những lần biến thân của Tấm là một dụng ý nghệ thuật: từ yếu đuối, thụ động đến kiên quyết đấu tranh giành lại sự sống và hạnh phúc cho mình. Đó cũng là chân lí trong cuộc sống và tâm lí của mỗi con người, có áp bức thì sẽ có đấu tranh

Luyện tập

Bài tập: Tấm Cám là truyện cổ tích thần kì nên sẽ mang những đặc trưng của loại này

• Tấm Cám là truyện cổ tích vì nhân vật, cốt truyện hoàn toàn hư cấu và được hư cấu có chủ đích, kể về cuộc đời, số phận của Tấm - một người bình thường trong xã hội xưa, thể hiện được tinh thần nhân đạo và sự lạc quan của nhân dân lao động.
• Truyện có sự tham gia của các yếu tố thần kì vào tiến trình phát triển của câu chuyện: Tấm nhận được sự giúp đỡ của ông Bụt trong những lần bị băt nạt, ức hiếp và sự biến hóa thần kì của Tấm sau mỗi lần bị mẹ con Cám hại chết. Thể hiện ước mơ cháy bỏng cuả nhân dân lao động về hạnh phúc gia đình, về lẽ công bằng trong xã hộ, về phẩm chất và năng lực tuyệt vời của con người.

III. Soạn bài ngắn nhất: Tấm Cám

Bài tập 1: Phân tích:

• Chi tiết  “cái yếm đỏ’’ là sự bốc lột về vật chất, “con cá bống’’ là người bạn tâm tình của Tấm cũng bị mẹ con Cám đoạt lấy, trộn thóc với gạo bắt Tấm nhặt để khỏi đi chơi hội.
• Tấm trở thành vợ vua, mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám phát triển ở mức cao hơn, vượt ra khỏi phạm vi gia đình, từ sự ghét bỏ Tấm đã chuyển sang hành động loại bỏ, muốn tiêu diệt Tấm tới cùng.
• Mẹ con Cám: càng ngày càng tỏ ra độc ác hơn.
• Tấm: yếu ớt, trở nên quyết liệt và chủ động hơn để đòi lại hạnh phúc.

Bài tập 2: Phân tích hình thức biến hóa

1. chim vàng anh - cây xoan đào - khung cửi  - quả thị - hóa lại kiếp người.

2. Ý nghĩa: Quan niệm của người xưa khi chết đi không phải là hết là chấm dứt mà vẫn còn tồn tại, lương thiện luôn được hưởng may mắn và hạnh phúc, ảnh hưởng của thuyết luân hồi và thuyết nhân quả của đạo Phật, người tốt được tái sinh thành người và được hưởng hạnh phúc. 

Bài tập 3: Hành động trả thù của Tấm => không thể dung hòa giữa thiện và ác, theo quan niệm xưa “ ở hiền gặp lành”, “ ác gải ác báo”, hành động đấu tranh giành hạnh phúc của Tấm là đúng theo quy luật, không chỉ hành động trả thù mà đó cũng chính là hành động sinh tồn (muốn tồn tại phải đấu tranh.)

Bài tập 4: 

1. Gia đình: dì ghẻ và con chồng (kế thừa tài sản và hưởng những quyền lợi vật chất của các thành viên trong gia đình.)

2. Xã hội: quyền lợi và địa vị (mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác.)

Giá trị nội dung và nghệ thuật trong Tấm Cám

1.Nội dung: thể hiện sức sống, sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của kẻ ác, sức mạnh của cái thiện thắng cái ác ở hiền gặp lành, ác giả ác báo, phản ánh mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ.

2. Nghệ thuật: Sử dụng các yếu tố kì ảo, hoan đường, sự chuyển biến trong những lần biến thân của Tấm là một dụng ý nghệ thuật: từ yếu đuối, thụ động đến kiên quyết đấu tranh giành lại sự sống và hạnh phúc cho mình. 

Luyện tập

Bài tập: Tấm Cám là truyện cổ tích vì nhân vật, cốt truyện hoàn toàn hư cấu có chủ đích, kể về cuộc đời, số phận của Tấm - một người bình thường trong xã hội xưa, thể hiện được tinh thần nhân đạo và sự lạc quan của nhân dân lao động.

Các yếu tố thần kì: Tấm nhận được sự giúp đỡ của ông Bụt trong những lần bị băt nạt, ức hiếp và sự biến hóa thần kì của Tấm sau mỗi lần bị mẹ con Cám hại chết, ước mơ cháy bỏng cuả nhân dân về hạnh phúc gia đình, về lẽ công bằng trong xã hộ, về phẩm chất và năng lực tuyệt vời của con người.

IV. Soạn bài cực ngắn: Tấm Cám

Bài tập 1: Phân tích: “cái yếm đỏ’’ là sự bốc lột về vật chất, “con cá bống’’ là người bạn tâm tình của Tấm cũng bị mẹ con Cám đoạt lấy. Trộn thóc với gạo bắt Tấm nhặt để khỏi đi chơi hội. Tấm trở thành vợ vua => hành động loại bỏ, muốn tiêu diệt Tấm tới cùng. (mâu thuẫn vượt ra khỏi phạm vi gia đình). 

Bài tập 2: Hình thức biến hóa: chim vàng anh - cây xoan đào - khung cửi  - quả thị - hóa lại kiếp người. => Người xưa quan niệm khi chết đi không phải là hết là chấm dứt mà vẫn còn tồn tại, lương thiện luôn được hưởng may mắn và hạnh phúc, ảnh hưởng của thuyết luân hồi và thuyết nhân quả của đạo Phật, người tốt được tái sinh thành người và được hưởng hạnh phúc. 

Bài tập 3: Trả thù của Tấm cho thấy giữa thiện và ác không thể dung hòa , “ ở hiền gặp lành”, “ ác gải ác báo” 

=> hành động đấu tranh giành hạnh phúc của Tấm là đúng theo quy luật muốn tồn tại phải đấu tranh.

Bài tập 4: Gia đình: dì ghẻ và con chồng ( bắt nguồn kế thừa tài sản và hưởng những quyền lợi vật chất của các thành viên trong gia đình.) Xã hội: quyền lợi và địa vị (mâu thuẫn giữa cái thiện và cái ác.)

Giá trị nội dung và nghệ thuật 

1.Nội dung: thể hiện sức sống mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của kẻ ác, ở hiền gặp lành, ác giả ác báo, phản ánh mâu thuẫn và xung đột trong gia đình phụ quyền thời cổ.

2. Nghệ thuật: Sử dụng các yếu tố kì ảo, hoan đường, sự chuyển biến trong những lần biến thân của Tấm là một dụng ý nghệ thuật

Luyện tập

Bài tập: Tấm Cám là truyện cổ tích vì nhân vật, cốt truyện hoàn toàn hư cấu có chủ đích, kể về cuộc đời, số phận của Tấm, thể hiện tinh thần nhân đạo và sự lạc quan của nhân dân lao động.

Yếu tố thần kì: Tấm nhận được sự giúp đỡ của ông Bụt trong những lần bị băt nạt, ức hiếp và sự biến hóa thần kì của Tấm sau mỗi lần bị mẹ con Cám hại chết, ước mơ cháy bỏng cuả nhân dân về hạnh phúc gia đình, về lẽ công bằng trong xã hộ, về phẩm chất và năng lực tuyệt vời của con người.