Soạn văn 11 chân trời sáng tạo ngắn nhất bài 3: Lời tiễn dặn

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi: Dựa vào phần kiến thức đã học về truyện thơ Nôm ở lớp 9, bạn hãy cho viết khi đọc một truyện thơ chúng ta cần chú ý điều gì.

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Vì sao chàng trai lại nói đến điều này? Lời nói của anh có nghĩa ý nghĩa gì?

II. Soạn bài siêu ngắn: Lời tiễn dặn

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

Dựa vào phần kiến thức đã học về truyện thơ Nôm ở lớp 9, những điều cần chú ý khi đọc một truyện thơ: 

• Bước 1: Tìm hiểu đề (xác định yêu cầu của đề bài)

Khi đã xác định được yêu cầu của đề bài, việc phân tích và triển khai nội dung bài viết của các em cũng được tập trung, bám sát đề và dễ “ăn” điểm hơn.

• Bước 2: Lập dàn ý

Dựa vào dàn ý đã xây dựng, các em có thể triển khai bài phân tích theo đúng dự kiến/ý tưởng ban đầu. Từ đó có thể đảm bảo đúng và đủ ý, cũng như tính mạch lạc, thống nhất của bài viết.

• Bước 3: Phân tích câu thơ, khổ thơ, bài thơ

- Đọc lại bài thơ, đoạn thơ.

- Phân tích chi tiết từng câu thơ, ý thơ.

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Chàng trai lại nói đến điều này: Vì lúc tiễn đưa, Anh có những cử chỉ, hành động dường như muốn níu kéo cho dài giây phút được ở thêm bên Chị. Anh phải được dặn Chị đôi câu thì mới “đành lòng” quay gót. Anh muốn ngồi lại bên Chị, âu yếm Chị để “ủ lấy hương người” cho mai sau “khi chết”, lửa xác (của mình) vẫn đượm hơi người thương yêu. Cách ứng xử ấy nói lên tình thương yêu vô bờ mà Anh dành cho Chị.

Câu 2: Hình dung về hoàn cảnh của cô gái và hành động của chàng trai: Cô gái chung  thủy nhưng lại có nỗi khổ riêng, dù yêu nhưng vẫn phải lấy chồng. Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ khi chia xa, ngăn cách, tất cả không thốt nên lời. Bị chồng đánh ngã vẫn phải chịu đựng. Còn chàng trai thì níu kéo, Nâng chị dậy, phủi áo, chải tóc khi chị bị chồng đánh ngã lăn miệng cối gạo, bên máng lợn vầy; Anh đi chặt tre làm ống thuốc cho chị “khỏi đau”

Câu 3: Những câu thơ này thể hiện tình cảm của hai nhân vật:

- Thể hiện nghệ thuật bằng cách sử dụng nhiều câu thơ với nhiều hình ảnh so sánh tương đồng, những hình ảnh ẩn dụ liên tiếp hay lớp lớp những câu có một cấu trúc cú pháp chung, tác giả dân gian muốn nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi.

- Chọn cách diễn đạt như vậy, tác giả dân gian đã mã hoá ngôn ngữ một cách thành công những cảm xúc đang trào dâng mãnh liệt trong lòng của những con người sống chất phác, mạnh mẽ giữa thiên nhiên núi rừng cường tráng.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: 

- Lời " tiễn dặn" được thuật lại theo ngôi kể thứ nhất.

- Dựa vào các câu thơ như người đẹp anh yêu cất bước theo chồng, chân bước xa lòng càng đau nhớ...... để em khẳng định như vậy.

Câu 2: 

- Lời " tiễn dặn" giúp em biết được: Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái. Khắc họa tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

- Tác giả nhập thân vào hai nhân vật nam nữ để thể hiện vai giao tiếp. Nhân vật của truyện thơ là nhân vật xây dựng theo phương thức hiện thực khác với nhân vật sử thi xây dựng theo phương thức lãng mạn. Hoàn cảnh, tính cách, tâm trạng của nhân vật truyện thơ được lấy từ cuộc đời chứ không phải nhân vật tưởng tượng ra như trong nhân vật sử thi thần thoại hay tô vẽ thêm như trong nhân vật sử thi anh hùng.

Câu 3: 

- Những chi tiết quan trọng trong văn bản Lời tiễn dặn là:

• Tâm trạng của chàng trai (gián tiếp là tâm trạng của cô gái) trên đường tiễn dặn
• Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của cô gái.

- Vai trò của hai chi tiết chính này giúp thể hiện lối diễn đạt mộc mạc, gần gũi với cách nghĩ cách cảm của người Thái, vừa rất chân tình tha thiết thể hiện được trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái, đã khắc hoạ nổi bật tình yêu tha thiết thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái. trong việc thể hiện nội dung truyện thơ.

Câu 4: 

- Chủ đề của văn bản: tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái.

- Thông điệp: Tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

Câu 5: Những dấu ấn giúp em nhận biết văn bản Lời tiễn dặn thuộc thể loại truyện thơ: Truyện thơ là những tác phẩm tự sự dân gian bằng thơ, giàu chất trữ tình, diễn tả tâm trạng và suy nghĩ của con người khi hạnh phúc lứa đôi và sự công bằng xã hội bị tước đoạt. Mà Lời tiễn dặn là đoạn trích miêu tả rất rõ tâm trạng của Anh trên đường tiễn Chị về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh khi ở nhà chồng. 

Câu 6: Từ văn bản, có thể thấy Tâm hồn, tập tục hôn nhân của người Thái xưa có thể nói được phản ánh phần nào qua những câu tiễn dặn, cũng vì lí do hoàn cảnh khó, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến bao nhiêu sự chia ly, bi đát, đau thương của vô vàn các cuộc tình đẹp như thơ. Mỗi chàng trai, cô gái có được những cái khát vọng mạnh mẽ giải phóng trong tình yêu, bất chấp ngăn cản như hai nhân vật chính trong Tiễn Dặn Người Yêu thật là đáng để chúng ta phải học tập, ngưỡng mộ, đồng cảm.

III. Soạn bài ngắn nhất: Lời tiễn dặn

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

• Bước 1: Tìm hiểu đề (xác định yêu cầu của đề bài)

• Bước 2: Lập dàn ý

• Bước 3: Phân tích câu thơ, khổ thơ, bài thơ

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Vì lúc tiễn đưa, Anh có những cử chỉ, hành động dường như muốn níu kéo cho dài giây phút được ở thêm bên Chị. Anh phải được dặn Chị đôi câu thì mới “đành lòng” quay gót. Cách ứng xử ấy nói lên tình thương yêu vô bờ mà Anh dành cho Chị.

Câu 2: Cô gái chung thủy nhưng lại có nỗi khổ riêng, dù yêu nhưng vẫn phải lấy chồng. Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ khi chia xa, ngăn cách, tất cả không thốt nên lời. Còn chàng trai thì níu kéo, Nâng chị dậy, phủi áo, chải tóc khi chị bị chồng đánh ngã lăn miệng cối gạo, bên máng lợn vầy; Anh đi chặt tre làm ống thuốc cho chị “khỏi đau”

Câu 3: 

- Tác giả dân gian muốn nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi.

- Tác giả dân gian đã mã hoá ngôn ngữ một cách thành công những cảm xúc đang trào dâng mãnh liệt trong lòng của những con người sống chất phác, mạnh mẽ giữa thiên nhiên núi rừng cường tráng.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: 

- Ngôi kể thứ nhất.

- Dựa vào các câu thơ như người đẹp anh yêu cất bước theo chồng, chân bước xa lòng càng đau nhớ...... để em khẳng định như vậy.

Câu 2: 

- Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái. Khắc họa tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

- Tác giả nhập thân vào hai nhân vật nam nữ để thể hiện vai giao tiếp. Nhân vật của truyện thơ là nhân vật xây dựng theo phương thức hiện thực khác với nhân vật sử thi xây dựng theo phương thức lãng mạn. 

Câu 3: 

• Tâm trạng của chàng trai (gián tiếp là tâm trạng của cô gái) trên đường tiễn dặn
• Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của cô gái.

- Vai trò của hai chi tiết chính này giúp thể hiện lối diễn đạt mộc mạc, gần gũi với cách nghĩ cách cảm của người Thái, vừa rất chân tình tha thiết thể hiện được trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái, đã khắc hoạ nổi bật tình yêu tha thiết thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái.

Câu 4: 

- Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái.

- Tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

Câu 5: Truyện thơ là những tác phẩm tự sự dân gian bằng thơ, giàu chất trữ tình, diễn tả tâm trạng và suy nghĩ của con người khi hạnh phúc lứa đôi bị tước đoạt. Mà Lời tiễn dặn là đoạn trích miêu tả rất rõ tâm trạng của Anh trên đường tiễn Chị về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh khi ở nhà chồng. 

Câu 6: Từ văn bản, có thể thấy Tâm hồn, tập tục hôn nhân của người Thái xưa có thể nói được phản ánh phần nào qua những câu tiễn dặn, cũng vì lí do hoàn cảnh khó, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến bao nhiêu sự chia ly, bi đát, đau thương của vô vàn các cuộc tình đẹp như thơ. 

IV. Soạn bài cực ngắn: Lời tiễn dặn

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

• Bước 1: Tìm hiểu đề (xác định yêu cầu của đề bài)

• Bước 2: Lập dàn ý

• Bước 3: Phân tích câu thơ, khổ thơ, bài thơ

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Vì lúc tiễn đưa, Anh có những cử chỉ, hành động dường như muốn níu kéo cho dài giây phút được ở thêm bên Chị. Anh phải được dặn Chị đôi câu thì mới “đành lòng” quay gót. Cách ứng xử ấy nói lên tình thương yêu vô bờ mà Anh dành cho Chị.

Câu 2: Cô gái chung thủy nhưng lại có nỗi khổ riêng, dù yêu nhưng vẫn phải lấy chồng. Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ khi chia xa, ngăn cách, tất cả không thốt nên lời. Còn chàng trai thì níu kéo, Nâng chị dậy, phủi áo, chải tóc khi chị bị chồng đánh ngã lăn miệng cối gạo, bên máng lợn vầy; Anh đi chặt tre làm ống thuốc cho chị “khỏi đau”

Câu 3: 

- Tác giả dân gian muốn nhấn mạnh sự thuỷ chung son sắt trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Nó cũng đồng thời khẳng định cái ý chí và ước mơ đoàn tụ không gì lay chuyển nổi.

- Tác giả dân gian đã mã hoá ngôn ngữ một cách thành công những cảm xúc đang trào dâng mãnh liệt trong lòng của những con người sống chất phác, mạnh mẽ giữa thiên nhiên núi rừng cường tráng.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

Câu 1: 

- Ngôi kể thứ nhất.

- Dựa vào các câu thơ như người đẹp anh yêu cất bước theo chồng, chân bước xa lòng càng đau nhớ...

Câu 2: 

- Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái. 

- Nhân vật của truyện thơ là nhân vật xây dựng theo phương thức hiện thực khác với nhân vật sử thi xây dựng theo phương thức lãng mạn. 

Câu 3: 

• Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn dặn
• Cử chỉ, hành động và tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng của cô gái.

- Đã khắc hoạ nổi bật tình yêu tha thiết thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái.

Câu 4: 

- Tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái.

- Tình yêu tha thiết và thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

Câu 5: Truyện thơ là những tác phẩm tự sự dân gian bằng thơ, giàu chất trữ tình, diễn tả tâm trạng và suy nghĩ của con người khi hạnh phúc lứa đôi bị tước đoạt. Mà Lời tiễn dặn là đoạn trích miêu tả rất rõ tâm trạng của Anh trên đường tiễn Chị về nhà chồng và phải chứng kiến cảnh khi ở nhà chồng. 

Câu 6: Từ văn bản, có thể thấy Tâm hồn, tập tục hôn nhân của người Thái xưa có thể nói được phản ánh phần nào qua những câu tiễn dặn, cũng vì lí do hoàn cảnh khó, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến bao nhiêu sự chia ly, bi đát, đau thương của vô vàn các cuộc tình đẹp như thơ.