Bài soạn lớp 6: Cây bút thần

[toc:ul]

Tìm hiểu chung tác phẩm

• Thể loại: Chuyện cổ tích Trung Quốc
• Bố cục:  5 đoạn
• Đoạn 1: Từ đầu đến “lấy làm lạ”=> Mã Lương học vẽ và có được bút thần.
• Đoạn2 : Tiếp đó đến “vẽ cho thùng”=> Mã Lương vẽ cho những người nghèo khổ.
• Đoạn 3: Tiếp đó đến “phóng như bay” => Mã Lương dùng bút thần chống lại tên địa chủ.
• Đoạn 4: Tiếp đó đến “hung dữ” => Mã Lương dùng bút thần chống lại tên vua hung ác tham lam.
• Đoạn 5: phần còn lại.=> Truyền tụng về Mã Lương và cây bút.
• Tóm tắt tác phẩm:

Mã Lương là một em bé thông minh nghèo khổ, say mê học vẽ, vẽ giỏi, ao ước có một cây bút vẽ. Em được thần thưởng cho cây bút thần. Có bút thần trong tay em vẽ các sự vật trở thành vật thật. Em vẽ cho người nghèo công cụ lao động. Việc đến tai tên địa chủ, em bị hắn bắt về vẽ theo ý hắn. Mã Lương kiên quyết không vẽ rồi trừng trị hắn và bỏ đi vùng khác.

Em vẽ tranh để kiếm sống, nhưng sơ ý để lộ tài năng. Vua biết được đã bắt em về vẽ theo ý muốn. Mã Lương chống lại nên bị bắt giam vào ngục. Vua cướp bút thần để vẽ nhưng không thành nên thả Mã Lương ra. Được thả, em vờ đồng ý, rồi vẽ biển, vẽ sóng to gió lớn trừng trị tên vua tham lam, độc ác. Sau đó, Mã Lương trở về với nhân dân, đem tài năng vẽ cho những người nghèo khổ.

Câu 1: Mã Lương thuộc một kiểu nhân vật rất phổ biến nào trong truyện cổ tích? ...

Mã Lương thuộc một kiểu nhân vật rất phổ biến nào trong truyện cổ tích? Hãy kể tên một số nhân vật tương tự trong truyện cổ tích mà em biết.

Trả lời:

• Mã Lương thuộc một kiểu nhân vật rất phổ biến trong truyện cổ tích đó là kiểu nhân vật có tài lạ, dùng tài năng của minh để cứu giúp nhân dân nghèo đói.
• Trong truyện cổ tích cũng có nhiều nhân vật như Mã Lương vậy. Điển hình đó là: 
• Alađanh trong truyện Alađanh và cây đèn thần,  
• Aliaba trong truyện Aliaba và bốn mươi tên cướp
• Thạch Sanh trong truyện Thạch Sanh
• Thánh Gióng trong truyện Thánh Gióng

Câu 2: Những điều gì đã giúp cho Mã Lương vẽ giỏi như vậy? ...

Những điều gì đã giúp cho Mã Lương vẽ giỏi như vậy? Những điều đó có quan hệ với nhau ra sao?

Trả lời:

Mã Lương có tài vẽ giỏi vì có hai lí do:

• Qúa trình luyện tập gian khổ và say mê, bền bỉ
• Được thần tiên cho cây bút thân mà cậu bé hằng ước ao

=>Những điều trên có mối quan hệ mật thiết với nhau. Nhờ vào tài năng mà em có được nhờ sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, đam mê thực sự với hội họa đã được thần ban cho cây bút. Chính cây bút thần đã giúp cho tài năng ấy được tỏa sáng và giúp ích cho mọi người, đặc biệt là những người dân lao động.

Câu 3: Mã Lương đã vẽ những gì cho người nghèo khổ và cho những kẻ tham lam? ...

Mã Lương đã vẽ những gì cho người nghèo khổ và cho những kẻ tham lam? Hãy đánh giá ngòi bút thần của Mã Lương qua những gì mà Mã Lương đã vẽ?

Trả lời:

Mã Lương đã vẽ cho người nghèo khổ và cho những kẻ tham lam

• Đối với người nghèo khổ: Vẽ cày, cuốc, đèn, thùng múc nước, …

=>Đây là phương tiện cần thiết cho cuộc sống để người dân sinh hoạt và sản xuất tạo ra của cải vật chất. Thông qua đó, Mã Lương đã thể hiện tấm lòng nhân hậu giúp đỡ hết lòng những người cùng khổ.

• Đối với kẻ tham lam: kiên quyết không vẽ, hoặc vẽ sai lệch so với yêu cầu:
• Khi bị địa chủ bắt: Mã Lương vẽ các phương tiện trốn thoát khỏi nhà địa chủ và trừng phạt hắn
• Khi bị vua bắt giam: Em giả vờ nghe theo lời của nhà vua rồi vẽ bão tố nhấn chìm tên vua độc ác.

=> Mã Lương vẽ cho người nghèo, em cự tuyệt vẽ cho những kẻ tham lam, độc ác. Mã Lương cũng thực hiện sứ mệnh của mình khi vẽ cung tên, báo tố nhấn chìm kẻ độc ác như tên địa chủ và vua.

Câu 4: Truyện kể này được xây dựng theo trí tưởng tượng rất phong phú ...

Truyện kể này được xây dựng theo trí tưởng tượng rất phong phú và độc đáo của nhân dân. Theo em, những chi tiết nào trong truyện là lí thú và gợi cảm hơn cả?

Trả lời:

Đó là chi tiết khi bị tên địa chủ giam bắt, Mã Lương vẽ bánh để ăn, vẽ lò để sưởi. Chi tiết đó cho thấy Mã Lương đã tìm cách khắc phục hoàn cảnh khó khăn, nhất quyết không làm theo mong muốn của tên nhà giàu.

Chi tiết thứ hai: Vua bắt Mã Lương vẽ rồng, em vẽ một con cóc ghẻ, bắt vẽ phượng em lại vẽ một con gà trụi lông. Mã Lương nhất quyết không đáp ứng mong muốn của tên vua độc ác dù đó là mệnh lệnh của vua.

Mã Lương giả vờ theo ý nhà vua, em vẽ biển, vẽ cá, vẽ cả thuyền cho vua đi xem cá, cuối cùng em vẽ cuồng phong bão tố nhấn chìm tên vua tham lam. Sự trừng phạt của Mã Lương diễn ra trong một thời gian dài khiến ta rất hả hê. Đây có thể nói là một trong những chi tiết đắt giá củatruyện. Cái ác luôn luôn bị tiêu diệt.

Câu 5: Hãy nêu ý nghĩa của truyện Cây bút thần

Trả lời:

Truyện Cây bút thần có ý nghĩa:

• Truyện khẳng định tài năng, nghệ thuật chân chính phải thuộc về nhân dân, chống lại kẻ ác.
• Truyện thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân về công lí xã hội và những khả năng kì diệu của con người.

[Luyện tập] Câu 2: Nhắc lại định nghĩa truyện cổ tích và kể tên những truyện cổ tích mà em đã học

Trả lời:

• Truyện cổ tích là truyện lưu truyền trong dân gian, nó có ý nghĩa giáo dục con người, trong truyện thường có các nhân vật thần thoại và huyền ảo. Nó góp phần làm phong phú cho kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. 

Nó xoay quanh một số nhân vật quen thuộc như nhân vật tài giỏi, nhân vật dũng sĩ, người mồ côi, người em út, người con riêng, người nghèo khổ, người có hình dạng xấu xí, người thông minh, người ngốc nghếch và cả những câu chuyện kể về các con vật nói năng và hoạt động như con người.

• Một số chuyện cổ tích em đã học:
• Sọ Dừa
• Cây bút thần
• Cậu bé thông minh
• Thạch Sanh