[toc:ul]
Dàn ý
1. Mở bài
2. Thân bài
3. Kết bài
Bài làm
Mẹ tôi là bài văn dưới dạng một bức thư của nhà văn Ét-môn-đô dơ A-mi-xi (I-ta-li-a). Thư của người bố gửi cho con trai là En-ri-cô. En-ri-cô đã ghi lại trong một trang nhật kí đề ngày "Thứ năm, ngày 10 tháng 11". Chỉ một lá thư ngắn ngủi mà chứa đựng bao nhiêu nỗi niềm, bao nhiêu tâm trạng. Đọc bài văn, lá thư của người bố gửi cho con, chúng ta hiểu và thấm thìa bao nhiêu bài học vể tình cảm gia đình, nhất là về thái độ ứng xử của con cái đối với mẹ, cha.
Bài văn kể lại câu chuyện khi cô giáo đến thăm, En-ri-cô nói với mẹ đã "nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ". Người cha đã "để ý" đến điều đó và ông vô cùng tức giận. Ngay ở phần đầu bức thư, ông đã răn đe : "Việc như thế không bao giờ con dược tái phạm nữa". Rồi ông bày tỏ tâm trạng : "Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy". Nỗi đau tinh thần – sự buồn bã và tức giận – được ví với một tình huống khốc liệt: "nhát dao đâm vào tim", chứng tỏ nỗi lòng người cha vô cùng đau đớn, vừa buồn vừa giận con, vừa xót xa, thất vọng vì đứa con đã không xứng với tình yêu và niềm trông đợi của ông. Trái tim ông như rỉ máu. Ông đau đớn tưởng chừng không sống nổi.
Nhưng người cha ấy vẫn cố giữ bình tĩnh, giảng giải cho con điều hay, lẽ phải. Qua lời thư của ông, chúng ta hiểu mẹ của En-ri-cô rất mực yêu thương con : "cách đây mấy năm, mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con…! Người mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con !". Rõ ràng, mẹ của En-ri-cô cũng như bao người mẹ khác trên thế gian này đã yêu thương, chăm sóc nuôi dạy con cái bằng tất cả tấm lòng, sức lực, hi sinh tất cả hạnh phúc và cuộc sống của mình cho con cái. Tinh mẫu tử của con người thật thiêng liêng, cao cả biết nhường nào.
Vì thế, sau những dòng thư vừa kể chuyện vừa ngợi ca tình yêu của người mẹ với En-ri-cô, bố của chú bé đã phân tích sâu sắc mối quan hệ ruột thịt, gắn bó sâu nặng giữa hai mẹ con En-ri-cô : "Trong đời, con có thể trải qua những ngày buồn thảm, nhưng ngày buồn thảm nhất tất sẽ là ngày mà con mất mẹ. Khi đã khôn lớn…, có thể có lúc con sẽ mong ước thiết tha được nghe lại tiếng nói của mẹ, được mẹ dang tay ra đón vào lòng. Dù có lớn khôn, khoẻ mạnh thế nào đi chăng nữa, con sẽ vẫn tự thấy mình chí là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không được chở che…". Người cha của En-ri-cô đã dự cảm, giả định bao tình huống để khẳng định một chân lí, một quy luật muôn đời rằng tình mẹ con, sự gắn bó giữa mẹ và con vô cùng khăng khít, bén vững mãi mãi trong thời gian và suốt cuộc đời con người. Thật düng như lời một bài hát quen thuộc mà tuổi trẻ Việt Nam ta thường hát : "Cha mẹ là lá chắn, che chờ suốt đời con…". Công lao nuôi nấng, dạy dỗ cũng như tình cảm yêu thương của cha mẹ, trước nhất là người mẹ đối với con cái thật không bút nào tả xiết được.
Vì thế, bố của En-ri-cô đã nghiêm khắc cảnh tỉnh lỗi lầm của cậu con trai bằng những lời thật da diết : "Con sẽ cay đắng khi nhớ lại những lúc đã làm cho mẹ đau lòng… Lương tâm con sẽ không một phút nào yên tĩnh…". Thậm chí ông nói cực đoan rằng : "Bố rất yêu con, En-ri-cô ạ,… nhưng thà rằng bố không có con, còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ…". Lời thư nhẹ nhàng mà tha thiết, không quát tháo, không mắng mỏ, nhưng đọc lên nghe đau nhói cả cõi lòng. Đọc những lời này, chắc cậu bé học sinh người I-ta-li-a ấy hối hận vô cùng. Còn chúng ta, trong đời, ai chẳng đã một lần phạm lỗi khiến mẹ phiền lòng, cha tức giận, thì khi đọc những lời văn này, chắc cũng thấy nôn nao, ân hận. Chúng ta thử đoán xem, điểu gì đã khiến cho En-ri-cồ "xúc động vô cùng" khi đọc thư của bố ? Có phải vì bố đã gợi lại những kỉ niệm đẹp giữa mẹ và chú bé ? Hay vì thái độ kiên quyết và nghiêm khắc của bố ? Hay cũng còn là vì những lời nói chân tình, xuất phát từ tình yêu, từ lòng mong muốn đứa con mau chóng trưởng thành,… của người bố gửi tới con ? Hay còn vì những lí do nào khác nữa ?
Điều thú vị là những điều răn dạy quý báu ấy người bố của En-ri-cô không trực tiếp nói bằng lời mà lại nói qua một bức thư. Chúng ta có thể hiểu thế này dược chăng : Tình cảm sâu sắc thường tế nhị và kín đáo, nhiều khi không thể nói trực tiếp được. Nói bằng văn bản, ý tứ được chi tiết hơn, sự sắp xếp được chặt chẽ hơn.
Hơn nữa, viết thư tức là chỉ nói riêng cho người mắc lỗi biết, vừa giữ được sự kín đáo tế nhị vừa không làm người mắc lỗi mất đi lòng tự trọng. Đây cũng là bài học về cách ứng xử trong cuộc sống gia đình cũng như trong nhà trường và xã hội.
Bài làm
Trong cuộc đời của mỗi chúng ta, người mẹ có vai trò lớn lao và tình mẫu tử là tình cảm thiêng liêng nhất, nhưng không phải khi nào ta cũng ý thức được điều đó. Bài văn Mẹ tôi của nhà văn Ét-môn-đô đờ A-mi-xi trích trong cuốn sách Những tấm lòng cao cả được viết dưới hình thức một bức thư là một bài học sâu sắc và cảm động về đạo làm con.
Truyện kể về chú bé En-ri-cô đã tỏ ra thiếu lễ độ với mẹ khi cô giáo đến thăm nhà. Buồn bã và tức giận, bố chú đã viết cho chú lá thư này. Bức thư thể hiện thái độ, tình cảm và suy nghĩ của người bố. Đó là thái độ bất bình trước lỗi lầm của đứa con và tình cảm trân trọng mà ông dành cho vợ mình nói riêng và những người mẹ nói chung. Qua đó, tác giả khẳng định sự thiêng liêng của tình mẫu tử. Dù ở bất cứ đâu, bất cứ thời đại nào, tình mẫu tử cũng làm cho cuộc sống nhân loại trở nên bất diệt.
Tác giả không thuật lại cụ thể việc En-ri-cô đã thiếu lễ độ với mẹ ra sao, nhưng chắc là cậu bé đã xúc phạm đến mẹ nên người bố mới viết thư để cảnh cáo và dạy bảo con trai mình.
Trước hết, người bố tỏ thái độ buồn bực vì cảm thấy sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim và tức giận vì đứa con trong phút chốc đã quên công lao sinh thành dưỡng dục của người mẹ kính yêu.
Để những lời dạy bảo thêm thấm thía, người bố đã nhắc lại lần En-ri-cô bị ốm nặng mẹ đã phải thức suốt đêm chăm sóc, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con!… Ông nhấn mạnh đến tình thương yêu con vô hạn của người mẹ. Công lao của mẹ đối với con thật lớn lao! Cha thương con nhưng nghiêm khắc. Còn mẹ thương con bằng tấm lòng hiền hậu, bao dung. Vì thế mà con cái thường quyến luyến với mẹ hơn. Từ thuở còn trứng nước, mẹ cưu mang con chín tháng mười ngày. Rồi lúc sinh con, mẹ phải một mình vượt cạn với nguy hiểm khôn lường. Tháng ngày, mẹ chắt chiu dòng sữa nuôi con đến hao gầy thân xác. Con khỏe mẹ vui, con trái gió trở trời, mẹ thức trắng đêm chăm sóc cho con từng miếng ăn viên thuốc. Bằng lời ru ngọt ngào, mẹ đưa con vào giấc ngủ say nồng giữa những trưa hè oi ả hay trong những đêm đông lạnh giá. Đứa con lớn dần lên trong vòng tay ấp ủ của mẹ hiền. Mẹ dạy con tiếng nói đầu tiên. Mẹ dìu con những bước đi chập chững đầu tiên. Công lao sinh thành, dưỡng dục của mẹ sánh ngang với sông sâu, biển rộng.
Điều người bố không ngờ là đứa con dám xúc phạm đến mẹ, người sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hi sinh tính mạng để cứu sống con.
Tại sao người bố lại có thái độ kiên quyết như vậy? Bởi vì sự hỗn láo của đứa con đã làm cho ông thất vọng, ông vốn rất thương yêu con và muốn con hiểu ra lỗi lầm của mình, một lỗi lầm khó có thể tha thứ nếu tái phạm:
Hãy nghĩ kĩ điều này, En-ri-cô ạ: Trong đời, con có thể trải qua những ngày buồn thảm, nhưng ngày buồn thảm nhất tất sẽ là ngày mà con mất mẹ.
Khi đã khôn lớn, trưởng thành, khi các cuộc đấu tranh đã tôi luyện con thành người dũng cảm, có thể có lúc con sẽ mong ước thiết tha được nghe lại tiếng nói của mẹ, được mẹ dang tay ra đón vào lòng. Dù có lớn khôn, khỏe mạnh thế nào đi chăng nữa, con sẽ vẫn tự thấy mình chỉ là một đứa trẻ tội nghiệp, yếu đuối và không được chở che. Con sẽ cay đắng khi nhớ lại những lúc đã làm mẹ đau lòng… Con sẽ không thể sống thanh thản, nếu đã làm cho mẹ buồn phiền. Dù có hối hận, có cầu xin linh hồn mẹ tha thứ… tất cả cũng chỉ vô ích mà thôi. Lương tâm con sẽ không một phút nào yên tĩnh. Hình ảnh dịu dàng và hiền hậu của mẹ sẽ làm tâm hồn con như bị khổ hình. En-ri-cô này Ị Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình thương yêu đó.
Đây là đoạn văn hay nhất, cảm động nhất trong bức thư. Người bố viết cho con trai mình nhưng cũng chính là viết cho bao người con khác trong cuộc đời. Đến lúc trưởng thành, các con dần dần xa mẹ, nhưng trong cách nghĩ của mẹ thì; Con dẫu lớn vẫn là con của mẹ, Đi suốt cuộc đời lòng mẹ vẫn theo con (Chế Lan Viên). Mẹ vẫn âm thầm dõi theo từng bước trên đường kiếm sống và tạo dựng sự nghiệp của con. Lúc con gặp sóng gió thì lòng mẹ là bến đậu an lành nhất. Một lời chia sẻ, động viên, khuyên nhủ chí tình của mẹ sẽ làm cho tâm hồn con thanh thản lại. Hiểu rõ điều đó nên người bố khẳng định sự thiệt thòi và đau khổ nhất trong cuộc đời của một con người là không còn mẹ.
Thật hạnh phúc cho những đứa con được ấp ủ, khôn lớn trong vòng tay nâng niu của mẹ. Mẹ là người che chở, đùm bọc, là chỗ dựa đáng tin cậy nhất của các con trong mọi thành công hay thất bại trên đường đời. Nếu đứa con nào đó vô tình hay cố ý chà đạp lên tình mẫu tử thì không xứng đáng làm người và chắc chắn sẽ phải ân hận suốt đời.
Người bố khuyên con bằng lời lẽ chí tình: Từ nay, không bao giờ con được thốt ra một lời nói nặng với mẹ. Con phải xin lỗi mẹ, không phải vì sợ bố, mà do sự thành khẩn trong lòng. Con hãy cầu xin mẹ hôn con, để cho chiếc hôn ấy xóa đi cái dấu vết vong ân bội nghĩa trên trán con. Bố rất yêu con, En-ri-cô ạ, con là niềm hi vọng tha thiết nhất của đời bố, nhưng thà rằng bố không có con, còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ. Thôi, trong một thời gian con đừng hôn bố: bô sẽ không thể vui lòng đáp lại cái hôn của con được.
Giọng văn ở đoạn này dịu dàng, tha thiết, lắng sâu. Người cha lấy cái lí để phê phán và lấy cái tình để khuyên nhủ, dạy dỗ, khiến đứa con không thể không thấm thía. En-ri-cô xúc động thật sự vì nội dung bức thư của bố. Cậu kính yêu cha mẹ vô cùng nên đã rất ân hận về lỗi lầm của mình.
Tại sao người bố không trực tiếp dạy bảo con mà lại dùng hình thức viết thư? Bởi vì có những điều tế nhị và phức tạp của tình cảm khó có thể nói ra bằng lời. Hơn nữa, viết thư tuy là cách giao tiếp gián tiếp nhưng lại có tác dụng rất lớn. Nó vừa thể hiện được mục đích của người viết, vừa không làm cho người mắc lỗi cảm thấy bị xúc phạm.. Đây chính là bài học về cách ứng xử khéo léo trong quan hệ gia đình nói riêng và ngoài xã hội nói chung.
Bài văn đề cập đến khía cạnh quan trọng của đạo làm con. Kính yêu cha mẹ là tình cảm tự nhiên. Bổn phận, trách nhiệm và lòng hiếu thảo của con cái đối với cha mẹ là thước đo phẩm chất đạo đức của mỗi người.
Trong kí ức của mỗi chúng ta, mẹ luôn chiếm một vị trí quan trọng. Mẹ gắn liền với những hình ảnh thân thuộc của quê hương như mái đình, gốc đa, bến nước, con đò, cầu tre lắt lẻo, hoa cau rụng trắng đêm trăng, bữa cơm đầm ấm, sum vầy… Kỉ niệm về mẹ mãi mãi theo ta suốt cả cuộc đời. Nếu trong hành trình tiến lên phía trước, có lúc nào mỏi gối chùn chân, ta hãy quay về miền thơ ấu ở đó, hình ảnh mẹ kính yêu sẽ tiếp thêm sức mạnh cho ta vững bước.
Bài làm
Văn bản Mẹ tôi được trích từ tiểu thuyết nổi tiếng Những tấm lòng cao cả của nhà văn tài ba người Ý Ét-môn-đô đơ A-mi-xi. Có thể nói trong những tấm lòng cao cả thì tấm lòng của người làm cha làm mẹ luôn là những tấm lòng cao cả nhất, thiên chức thiêng liêng ấy đã cho họ một tấm lòng hy sinh thầm lặng, một tấm lòng yêu thương vô bờ bến, mà không gì có thể đo đếm được. Thế nhưng không phải đứa trẻ nào cũng ngoan ngoãn, cũng thấu hiểu được sự hy sinh ấy, bởi chúng chưa đủ sự trải nghiệm, chưa đủ chín chắn để có thể cảm nhận được hết tình yêu thương đến từ cha mẹ. Văn bản Mẹ tôi thực chất là bức thư đầy cảm động mà người cha dành cho con trai bé nhỏ của mình, từ đó chúng ta càng cảm nhận được sâu sắc hơn tình yêu thương mà người mẹ đã dành cho con cái, những nỗi khó nhọc vất vả trong quá trình nuôi dưỡng. Đồng thời những lời răn dạy vừa nghiêm khắc vừa cảm động ấy còn chất chứa những tình cảm vô cùng sâu sắc của người cha dành cho con.
Đến ngày hôm nay, có vẻ việc viết thư cho ai đó đã trở nên quá lạ lẫm với mỗi chúng ta, trẻ con thậm chí còn không biết thư từ là gì. Chuyện bố En-ri-cô viết thư cho En-ri-cô là một chi tiết rất hay và nhân văn, người bố biết rằng cậu con trai của mình sẽ không để tâm những lời dạy bảo của mình nếu nói chuyện trực tiếp, nên ông đã chọn cách viết thư. Trên bức thư ấy sự giận dữ của bố En-ri-cô đã trở nên mềm mại nhưng vẫn đủ nghiêm khắc, quan trọng hơn là những nét chữ trên bức thư ấy sẽ còn mãi và En-ri-cô sẽ có cơ hội đọc đi đọc lại nhiều lần để thấu hiểu những lời tâm huyết của bố mình, đồng thời nó còn là một kỷ vật có ý nghĩa quan trọng trong cuộc đời của En-ri-cô, là bài học vô cùng giá trị và có ý nghĩa sâu sắc giúp cậu bé trưởng thành hơn.
Nhan đề "Mẹ tôi" của văn bản cũng đặc biệt bởi vốn dĩ đây là bức thư của bố viết cho con, nhưng nội dung chính lại liên quan đến người mẹ, người phụ nữ quan trọng nhất của cả hai bố con với những dòng văn thật cảm động, ở đó ta có thể nhận thấy một tấm lòng thông cảm, thấu hiểu và yêu thương vợ tha thiết, một tấm lòng yêu thương con trai thầm lặng bị giấu kín trong lớp vỏ bọc của sự nghiêm khắc và giận dữ. Thế nhưng suy cho cùng, bố En-ri-cô cũng chỉ mong muốn một gia đình hạnh phúc cho con trai, cho vợ và cho cả bản thân với cách dạy dỗ con và tư duy tuyệt vời của một người đàn ông trưởng thành.
Hình ảnh mẹ En-ri-cô hiện lên trong bức thư chỉ trong vài dòng văn ngắn ngủi, thế nhưng đã bộc lộ một cách tinh tế và cảm động nỗi lòng của người mẹ. Bà là người yêu thương con cái hết mực, bố En-ri-cô đã viết những dòng đầy tha thiết, xúc động khi nhớ về chuyện cũ "Mẹ đã phải thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo sợ, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con,...". Đứa con là tài sản quý giá nhất của người mẹ, là miếng thịt từ trên người rơi xuống, con đau, con ốm có lẽ người đau nhất là mẹ. Nếu có thể thay con gánh chịu những nỗi đau ấy, mẹ cũng sẵn sàng hy sinh mà không hề oán thán, mà mẹ En-ri-cô cũng vậy, đó là "người mẹ sẵn sàng bỏ một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn, người mẹ có thể đi ăn xin để nuôi con, có thể hy sinh tính mạng để cứu sống con". Có thể nói, sự hy sinh của mẹ là vô bờ bến, còn ai có thể hy sinh cho con nhiều hơn thế nữa?
Với tư cách là một người con, một người chồng thế nên bố En-ri-cô lại càng thấu hiểu điều ấy hơn bất cứ ai, đó chính là nguyên nhân khiến ông cảm thấy tức giận và đau đớn "như một nhát dao đâm vào tim" khi cậu con trai của mình lại hỗn hào với mẹ của mình. Hơn ai hết ông mong muốn rằng sau khi đọc bức thư này En-ri-cô sẽ nhận ra lỗi lầm mà mình đã phạm phải và thể hiện sự hối lỗi đối với mẹ, để En-ri-cô mãi là một đứa con ngoan chứ không phải là một đứa trẻ hư hỏng, sẵn sàng quên công lao dưỡng dục của đấng sinh thành. Bằng trải nghiệm của một người trưởng thành bố En-ri-cô đã viết trong thư một câu nói vô cùng sâu sắc và thấm thía "Trong đời, con có thể trải qua những ngày buồn thảm nhưng ngày buồn thảm nhất tất là ngày mà con mất mẹ". Có lẽ cậu bé chưa đủ lớn để hiểu điều ấy, nhưng bố cậu phải nhắc nhở và cảnh báo cho cậu bé, trước khi mọi chuyện đi quá xa.
Bằng tình yêu và sự thấu hiểu cha En-ri-cô đã dành cho cậu bé những lời phân tích, cũng có thể là những lời dự báo về ngày cậu mất mẹ, giọng văn nhuốm buồn, day dứt và nghiêm khắc dễ dàng đi vào lòng một đứa trẻ như En-ri-cô, khiến cho cậu thật sự cảm thấy những mối nguy cơ mà cha nói có thể trở thành sự thật nếu bản thân cứ tiếp tục phạm sai lầm. Trong thư cũng có những câu văn hết sức dịu dàng và nhân văn, đó là lời của người cha nhắc nhở muốn con ghi vào lòng "Con hãy nhớ rằng! Tình yêu thương kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó".
Cuối cùng quay lại với hình ảnh một người cha nghiêm khắc cha En-ri-cô đã nhấn mạnh một điều rằng "con là là niềm hy vọng tha thiết nhất của đời bố, nhưng bố thà không có con còn hơn thấy con bội bạc với mẹ". Ở chi tiết này trước hết ta thấy hiện tình cảm tha thiết của người cha đối với con, nó cũng mãnh liệt và sâu sắc là niềm tin, là sự sống ươm mầm của người cha, thế nhưng bản lĩnh của người đàn ông ông cha phép bất kỳ ai được làm tổn thương vợ, nếu như sự có mặt của En-ri-cô làm vợ ông tổn thương thì chi bằng không có, bởi đó là minh chứng cho sự thất bại của ông trong việc nuôi dạy con cái và bảo vệ người phụ nữ của mình. Hơn thế nữa, nếu như En-ri-cô liên tiếp phạm lỗi với đấng sinh thành, trở thành kẻ vô ơn thì đối với xã hội nó lại là một gánh nặng, tư duy của một người đàn ông từng trải và có trách nhiệm không bao giờ mong muốn điều ấy xảy ra.
Xét lại cả bức thư có thể thấy rằng En-ri-cô là một cậu bé hạnh phúc, có một người mẹ hết lòng yêu thương, một người cha thấu hiểu và trách nhiệm, luôn dõi theo từng bước chân của con cái. Cha En-ri-cô là một người nghiêm khắc, nhưng ông không cứng nhắc, dọa nạt con trẻ bằng đòn roi, mà thay vào đó ông chọn cách viết thư, dùng những lời lẽ tâm huyết, giàu sức thuyết phục, đánh động đến tâm hồn của đứa trẻ mới lớn, khiến nó ngộ ra được nhiều điều. Đó là một cách dạy con tuyệt vời và rất nhân văn mà nhiều bậc cha mẹ cần học tập.
Mẹ tôi là một bức thư cảm động của người viết cho con trai của mình, trong đó ta vừa thấy hiện lên hình ảnh của người mẹ, vừa thấy được bóng dáng và tâm tư của người cha. Họ có cách yêu thương con của riêng mình, nhưng mục đích sau cùng vẫn luôn là đem đến cho con những điều tốt đẹp nhất, mẹ mang cho con sự chăm sóc, âu yếm, cha mang đến cho con sự giáo dục, và những tình cảm thầm lặng. Tổng hòa lại bức thư lần nữa khẳng định vai trò của cha mẹ trong việc nuôi dạy con cái và những tình cảm thiêng liêng mà bậc cha mẹ luôn muốn hy sinh vì con cái của mình.