Giải tiếng việt 5 VNEN bài 1B: Cảnh đẹp ngày mùa

A. Hoạt động cơ bản

1. Quan sát bức tranh sau và cho biết tranh vẽ cảnh gì?

Trả lời:

Quan sát bức tranh em thấy, bức tranh vẽ cảnh một cánh đồng lúa chín vàng ở làng quê, các cô chú nông dân đang hối hả thu hoạch vụ mùa.

2. Đọc

3. Ghép mỗi từ ngữ dưới đây với lời giải nghĩa phù hợp:

            Kéo đá             Hợp tác xã             Lụi 

(1) .......: cây cùng loại với cây cau; cao một, hai mét; lá xẻ hình quạt; thân nhỏ, thẳng và rắn, thường dùng làm gậy.

(2) .......: dùng trâu, bò kéo con lăn bằng đá để làm cho thóc rụng khỏi thân lúa.

(3) ......: cơ sở sản xuất, kinh doanh tập thể.

Trả lời:

(1) Lụi: cây cùng loại với cây cau; cao một, hai mét; lá xẻ hình quạt; thân nhỏ, thẳng và rắn, thường dùng làm gậy.

(2) kéo đá: dùng trâu, bò kéo con lăn bằng đá để làm cho thóc rụng khỏi thân lúa.

(3) hợp tác xã: cơ sở sản xuất, kinh doanh tập thể.

4. Cùng luyện đọc

5. Thảo luận, trả lời câu hỏi:

(1) Kể tên những sự vật trong bài có màu vàng và từ chỉ màu vàng đó.

(2) Những chi tiết nào về thời tiết và con người đã làm cho bức tranh làng quê thêm đẹp và sinh động?

(3) Bài văn thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với quê hương?

Trả lời:

(1) Những sự vật trong bài có màu vàng và từ chỉ màu vàng là: nắng- vàng hoe; xoan- vàng lịm; lá mít- vàng ối; tàu đu đủ, lá sắn héo- vàng tươi; buồng chuối đốm quả- chín vàng; tàu lá chuối- vàng ối; bụi mía- vàng xọng; rơm và thóc- vàng giòn; con gà, con chó- vàng mượt; mái nhà rơm- vàng mới, tất cả- màu trù phú.

(2) Những chi  tiết về thời tiết và con người trong bài làm cho bức tranh làng quê thêm sinh động là:

• Thời tiết: Không ai tưởng đến ngày hay đêm mà chỉ mải miết đi gặt, kéo đá, cắt rạ, chia thóc hợp tác xã. Ai cũng vậy, cứ buông bát đũa là đi ngay, cứ trở dậy là ra đồng ngay.
• Con người: Ai cũng vậy, cứ buông bát đĩa là đi làm ngay, cứ trở dậy là đi làm ngay, cứ trở dậy là ra đồng ngay.

(3) Bài quang cảnh làng mạc ngày mùa thể hiện một tình yêu thiên nhiên nồng nàn của tác giả đồng thời qua đó thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của tác giả đối với nơi chôn rau cắt rốn của mình.

6. Tìm hiểu cấu tạo của bài văn tả cảnh.

(1) Đọc bài văn tả cảnh “Buối sáng trên quê em” (trang 11 sgk).

(2) Xác định các đoạn của bài văn trên.

(3) Nội dung chính của mỗi đoạn văn là gì?

(4) Dựa vào bài văn trên, em hãy nhận xét về cấu tạo của bài văn tả cảnh: Bài văn tả cảnh gồm những phần nào? Mỗi phần có nội dung gì?

Trả lời:

=> Nhận xét:

Bài văn tả cảnh thường có 3 phần:

• Mở bài: Giới thiệu cảnh sẽ tả
• Thân bài: Tả từng bộ phận của cảnh hoặc sự thay đổi của cảnh theo thời gian
• Kết bài: Nêu nhận xét hoặc cảm nghĩ của người viết

B. Hoạt động thực hành

1. a. Đọc và tìm các phần mở bài, thân bài, kết bài của bài văn

Hoàng hôn trên sông Hương

Cuối buổi chiều, Huế thường trở về trong một vẻ yên tĩnh lạ lùng, đến nỗi tôi cảm thấy có một cái gì đó đang lắng xuống thêm một chút nữa trong thành phố vốn hằng ngày đang rất yên tĩnh này.

Mùa thu, gió thổi mây bay về phía cửa sông, mặt nước phía dưới cầu Tràng Tiền đen sẫm lại, trong khi phía trên này lên mãi gần Kim Long, mặt sông sáng màu ngọc lam in những vệt mây hồng rực rỡ của trời chiều. Hình như con sông Hương rất nhay cảm với ánh sáng nên đến lúc tối hẳn, đứng trên cầu chăm chú nhìn xuống, người ta vẫn còn thấy những mảng sắc mơ hồng ửng lên như một thứ ảo giác trên mặt nước tối thẳm. Phố ít người, con đường ven sông như dài thêm ra dưới vòm lá xanh của hai hàng cây.

Phía bên sông, xóm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc. Đâu đó, từ sau khúc quanh vắng lặng của dòng sông, tiếng lanh canh của thuyền chài gỡ những mẻ cả cuối cùng truyền đi trên mặt nước, khiến mặt sông nghe như rộng hơn. Và khi dãy đèn bên đường bắt đầu thắp lên những quả tròn màu tím nhạt, chuyển dần sang màu xanh lá cây và cuối cùng nở bung ra trong màu trắng soi rõ mặt người qua lại thì khoảnh khắc yên tĩnh của buổi chiều cũng chấm dứt.

Huế thức dậy trong một nhịp chuyển động mới, đi vào cuộc sống ban đầu của nó.

Theo HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG

b. Mỗi đoạn trong bài văn trên nêu nội dung gì?

Viết kết quả vào phiếu học tập:

Trả lời:

2. Nghe thầy cô kể câu chuyện Lý Tự Trọng (2-3 lần)

3. Dựa vào các tranh và lời thuyết minh dưới tranh, mỗi em kể lại một đoạn câu chuyện

Trả lời:

Lý Tự Trọng sinh ra trong một gia đình yêu nước ở Hà Tĩnh. Anh là một thiếu niên thông minh, sáng dạ, hiếu học lại có lòng yêu nước vô cùng lớn. Chính vì thế khi anh  được tổ chức cách mạng giác ngộ , anh được cử đi học học tập ở nước ngoài.Sau khi học tập ở nước ngoài trở về nước, Lý Tự Trọng được giao nhiệm vụ vận chuyển nhận tài liệu liên lạc của Đảng và các nước bạn bè ở bến tàu. Anh làm công việc khuôn vác nặng nhọc để che mắt quân địch. Anh rất nhanh trí và gan dạ. Mấy lần bị bại lộ, bị lũ giặc đuổi bắt, anh đã rất bình tĩnh thông minh thoát hiểm. Có lần anh bị bọn giặc phát hiện khi đang chuyển tài liệu, anh không chần chừ nhảy ngay xuống biển lặn qua gầm tàu trốn thoát. Đầu năm 1931, trong một cuộc mít tinh, một cán bộ ta đang nói chuyện với công nhân và đồng bào thì bị tên mật thám Pháp bắt. Anh đã không ngần ngài nổ súng bắt chết tên mật thám để cứu đồng đội của mình. Thế nhưng không may lần đó anh bị quân địch bắt.Khi bị bắt, mặc dù bị chúng tra tấn dã man nhưng anh vẫn quyết trung thành với Đảng với đất nước quyết không hé lộ tin chút tin tức gì. Trước tòa án của bọn thực dân, anh đã không hề sợ sệt nói to khẳng định lí tưởng Cách mạng của mình. Thực dân Pháp bất chấp dư luận và luật pháp, xử tử anh vào một ngày cuối năm 1931. Trước pháp trường, anh hiên ngang hát vang bài Tổ quốc. Năm ấy anh vừa tròn 17 tuổi đời.

5. Trao đổi về ý nghĩa câu chuyện:

• Câu chuyện giúp em hiểu điều gì?
• Hành động nào của anh Trọng khiến em khâm phục nhất?

Trả lời:

• Qua câu chuyện Lý Tự Trọng chúng ta càng thêm khâm phục người thiếu niên gan dạ, dũng cảm, yêu nước có lý tưởng sống, không hề ngần ngại hi sinh tính mạng của mình vì bảo vệ dân tộc. Từ đó chúng ta càng thêm biết ơn những con người như anh, quyết tâm học thật giỏi để không phụ sự hi sinh to lớn ấy.
• Hành động của anh Trọng khiến em khâm phục nhất là khi ra pháp trường, anh vẫn hát vang bài Quốc tế ca.

C. Hoạt động ứng dụng

Sưu tầm những câu chuyện kể về những tấm gương tuổi nhỏ chí lớn?

Trả lời:

Gợi ý: Các em có thể tìm những câu chuyện liên quan đến các nhân vật anh hùng như: Đinh Bộ Lĩnh, Trần Quốc Toản, Kim Đồng, Lê Văn Tám.