Giải tiếng việt 5 VNEN bài 6A: Tự do và công lí

A. Hoạt động cơ bản

1. Những hình ảnh dưới đây muốn nói điều gì?

Trả lời:

Những bức tranh dưới đây muốn nói là trên thế giới có nhiều dân tộc khác nhau, màu da và phong tục khác nhau nhưng tất cả trẻ em đều đáng quý, đáng yêu. Mọi người cần đoàn kết, thương yêu và giúp đỡ lẫn nhau.

2. Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài sau: Sự sụp đổ của chế độ A - pác - thai

3. Chọn lời giải nghĩa ở cột B phù hợp với mỗi từ ngữ ở cột A

Trả lời:

4. Cùng luyện đọc

5. Trả lời câu hỏi:

(1) Ở Nam Phi, dưới chế độ A - pác - thai, người da trắng chiếm bao nhiêu phần trăm dân số?

(2) Người da trắng đã chiếm giữ những quyền lợi gì ở đất nước này? Vì sao nói sự chiếm giữ đó là phi lí? 

Trả lời:

(1) Ở Nam Phi, dưới chế độ a-pác-thai, người da trắng chiếm 1/5 dân số.

(2) Người da trắng đã chiếm giữ 9/10 đất trồng trọt, 3/4 tổng thu nhập và toàn bộ hầm mỏ, xí nghiệp, ngân hàng. Sự chiếm giữ đó là phi lí vì số người ít mà có nhiều, trong khi số người nhiều thì lại có ít. 

6. Những dòng nào dưới đây nói về việc người da đen bị đối xử bất công dưới chế độ A - pác - thai?

a. Không có đất trồng trọt.

b. Phải làm những công việc nặng nhọc, bẩn thỉu.

c. Con em họ không được đến trường học.

d. Lương chỉ bằng 1/7 hay 1/10 lương của công nhân da trắng.

e. Phải sông, chữa bệnh, đi học ở những khu riêng.

g. Không được nhận làm việc ở xí nghiệp hay ngân hàng.

h. Không được hưởng một chút tự do, dân chủ nào.

Trả lời:

Những việc người da đen bị đối xử bất công dưới chế độ A - pác - thai là:

b. Phải làm những công việc nặng nhọc, bẩn thỉu.

d. Lương chỉ bằng 1/7 hay 1/10 lương của công nhân da trắng.

e. Phải sông, chữa bệnh, đi học ở những khu riêng.

h. Không được hưởng một chút tự do, dân chủ nào.

7. Thảo luận, trả lời câu hỏi:

Bài văn cho em biết những gì về vị Tổng thống đầu tiên của nước Nam Phi mới?

Trả lời:

Ông Nen-xơn Man-đê-la là luật sư da đen. Ông từng bị giam cầm suốt 27 năm vì đấu tranh chống chế độ A-pác-thai. Ông còn được nhận giải Nô-ben vì hòa bình năm 1993. Nen-xơn Man-đê-la là vị Tổng thống đầu tiên của nước Nam Phi mới.

B. Hoạt động thực hành

1. Nhớ - viết đoạn thơ trong bài Ê-mi-li, con...

2. a. Viết vào vở những tiếng có ưa hoặc ươ trong hai khổ thơ dưới đây:

Thuyền đậu, thuyền đi hạ kín mui

Lưa thưa mưa hiển ấm chân trời

Chiếc tàu chở cá về bến cảng

Khói lẫn màu mây tưởng đảo khơi.

Em bé thuyền ai ra giỡn nước

Mưa xuân tươi tốt cả cây buồm

Biển bằng không có dòng xuôi ngược

Cơm giữa ngày mưa gạo trắng thơm.

                                              (Huy Cận)

b. Nêu nhận xét về cách ghi dấu thanh ở các tiếng có ưa và ươ.

Trả lời:

a. Những tiếng có chứa ưa hoặc ươ trong hai khổ thơ là:

• Tiếng chứa "ưa":  lưa, thưa, giữa, mưa. 
• Tiếng chứa "uơ": tưởng, nước, ngược. 

b. Nhận xét:

• Tiếng chứa "ưa": Dấu thanh đặt ngay trên (hoặc dưới) chữa cái ư.
• Tiếng chứa "uơ": Dấu thanh đặt ngay trên (hoặc dưới) chữa cái ơ.

3. Tìm tiếng có chứa ưa hoặc ươ thích hợp với mỗi chỗ trống trong các thành ngữ, tục ngữ dưới đây:

a. Cầu được ...... thấy             d. ....... thử vàng, gian nan thử sức

b. Năm nắng, ...... mưa          e. Lựa lời mà nói cho ...... lòng nhau

c. ...... chảy đá mòn                g. Nắng tốt dưa, ....... tốt lúa

Trả lời:

a. Cầu được ước thấy                d. Lửa thử vàng, gian nan thử sức

b. Năm nắng, mười mưa          e. Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau

c. Nước chảy đá mòn                g. Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa

4. Thi xếp thẻ từ vào nhóm thích hợp trong bảng

• Xếp những từ có nghĩa hữu ở các thẻ từ vào bảng phân loại, nhóm vào xếp đúng và nhanh sẽ thắng cuộc.
• Viết vào vở kết quả phân loại đúng:

Trả lời:

5. Đặt hai câu với từ có tiếng hữu mang nghĩa khác nhau

Trả lời:

Hữu có nghĩa là bạn bè:

• Việt Nam luôn cố gắng thiết lập tình hữu nghị với nhiều nước trên thế giới
• Bạn quả là một chiến hữu tốt của tôi.
• Trải qua bao nhiêu khó khăn, chúng ta sẽ mãi là bằng hữu tốt của nhau.

Hữu có nghĩa là có:

• Buổi dã ngoại do nhà trường tổ chức hôm nay thật hữu ích.
• Bạn Nam chỉ cho tôi một phương pháp học tập rất hữu hiệu
• Chiếc bút này rất hữu dụng

6. Làm bài tập trong phiếu học tập:

Nối các từ có tiếng hợp với nhóm A hoặc B:

Trả lời:

C. Hoạt động ứng dụng

Hỏi người thân để biết mỗi thành ngữ dưới đây muốn nói điều gì?

a. Bốn biển một nhà

b. Kề vai sát cánh

c. Chung lưng đấu cật

Trả lời:

a. "Bốn biển một nhà" có nghĩa là người ở khắp nơi đoàn kết như người trong một gia đình, thống nhất về một mối. Mọi người từ khắp năm châu bốn biển cùng đồng lòng, đoàn kết nhưa anh em trong một gia đình.

b. "Kề vai sát cánh" nghĩa là cùng bên nhau, cùng chung sức với nhau để làm việc gì, nhằm một mục đích chung.

c. Chung lưng đấu cật nghĩa là cùng góp sức và dựa vào nhau để giải quyết công việc chung đang gặp khó khăn.