Soạn siêu ngắn tiếng việt 4 kết nối bài 18: Bước mùa xuân

BÀI 18: BƯỚC MÙA XUÂN

PHẦN ĐỌC

Khởi động: Trao đổi cùng bạn: Dấu hiệu nào của thời tiết giúp em nhận ra mùa xuân đang về, Tết sắp đến?

Trả lời:

Mùa xuân về thì sẽ có nhiều mưa phùn, trời dần ấm áp hơn, cây cối bắt đầu đâm chồi nảy lộc.

Bài đọc: Bước mùa xuân - Nguyễn Bao

Câu 1: Trong bài thơ, những từ ngữ nào gợi lên vẻ đẹp của nắng xuân, mưa xuân, gió xuân?

Trả lời:

Trong bài thơ, những từ ngữ gợi lên vẻ đẹp của nắng xuân, mưa xuân, gió xuân là: "Mưa giăng trên đồng," "Hoa xoan theo gió," "Giọt nắng trong veo," "Gió thơm hương lá."

Câu 2: Tìm thêm chi tiết cho thấy cảnh vật mùa xuân hiện ra rất sinh động.

Trả lời:

Chi tiết cho thấy cảnh vật mùa xuân sinh động bao gồm: "Cỏ lặng dưới chân," "Ven bãi phù sa," "Dế mèn hắng giọng," "Chuyền trong vòm lá," "Chim có gì vui," "Hoa vải đơm trắng."

Câu 3: Em thích cảnh vật được miêu tả trong khổ thơ nào nhất? Vì sao?

Trả lời:

Em thích cảnh vật được miêu tả trong khổ thơ "Hoa vải đơm trắng, Thơm lừng bên sông" nhất, bởi nó tạo ra hình ảnh tươi sáng và thơ mộng của mùa xuân.

Câu 4: Theo em, tác giả muốn nói điều gì qua nhan đề bài thơ?

Trả lời:

Tên bài thơ "Bước mùa xuân" cho thấy tác giả muốn nói về sự đổi mới và sự tươi mới của mùa xuân, sự khởi đầu của một thời kỳ mới.

Luyện tập theo văn bản đọc

Câu 1: Tìm những từ ngữ gợi cảnh vật quen thuộc ở làng quê trong các đoạn dưới đây:

a, Quê hương tôi có con sông xanh biếc

Nước gương trong soi tóc những hàng tra

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè

Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng

( Tế Hanh)

b, Mẹ hay kể chuyện sân đình

Khi ai nhắc chuyện làng mình ngày xưa

Mái đình cong mỗi nắng mưa

Giếng làng trong vắt qua bao mùa bão dông.

( Nguyễn Văn Song)

Trả lời:

Các từ ngữ gợi cảnh vật quen thuộc ở làng quê trong các đoạn được trích dẫn là:

a, "Quê hương tôi có con sông xanh biếc," "Nước gương trong soi tóc những hàng tra," "Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng" (Tế Hanh)

b, "Mái đình cong mỗi nắng mưa," "Giếng làng trong vắt qua bao mùa bão dông" (Nguyễn Văn Song)

Câu 2: Tìm từ ngữ có nghĩa giống với từ quê hương. Đặt câu với từ ngữ tìm được.

Trả lời:

Từ ngữ có nghĩa giống với từ "quê hương" là "xứ sở." Câu văn với từ ngữ này có thể là: "Xứ sở tôi có con sông xanh biếc và nước gương trong soi tóc những hàng tra."

PHẦN VIẾT

Tìm hiểu cách viết bài văn miêu tả cây cối (tiếp theo)

Câu 1: Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi.

Cây cà chua 

Khi những con chim sếu từ thượng nguồn sông Hồng bay dọc lòng sông xuôi về nam, đồng cà chua đã chín rộ. Ruộng cà chua đẹp từ lúc trồng cho đến khi thu hái. Dưới bàn tay vun bón, tưới tắm của dân làng, cà chua lớn lên trông thấy.

Cây cà chua vươn những ngọn, những tán toả hết sức mình. Những tầng lá như thảm đen, thêu màu xanh, phủ kín mặt ruộng. Rồi từ trong cái chăn hoa gấm xanh ấy bỗng hiện thêm những chùm hoa vàng xinh xắn. Hoa điểm xuyết từ gốc lên ngọn, hoa sai chi chít. Nắng gửi thêm màu đẹp trên hoa. Hoa như đàn bướm đồng nhỏ bạt ngàn chui rúc trong mọi tầng lá của vùng bãi bát ngát.

Thế rồi hoa biến đi để cây tạo ra những chùm quả nõn. Quả thầm lặng hiện ra mang đồng phục với cây mẹ. Quả xum xuê chi chít, quả lớn quả bé vui mắt như đàn gà mẹ đông con. Quả ở thân, quả leo nghịch ngợm lên ngọn. Nắng lại đến tạo vị thơm vị mát tụ dần trong quả. Mỗi quả cà chua chín là một mặt trời nhỏ, hiền dịu. Cà chua thắp đèn lồng trong lùm cây nhỏ bé, báo hiệu riêng gọi người đến hái.

Cà chua có mặt trong những bữa tiệc sang cho đến những bữa cơm đơn giản nấu vội vàng, cà chua còn là quà cho các trẻ em vùng đất bãi.

(Theo Ngô Văn Phú)

a, Tìm phần mở bài, thân bài, kết bài của bài văn trên và nêu ý chính của từng phần.

b, Trong phần thân bài, đặc điểm của cây cà chua được miêu tả theo trình tự nào?

c, Sắp xếp các chi tiết dưới đây theo trình tự phát triển của cây cà chua.

vươn ngọn,

nở hoa,

tỏa tán,

ra quả,

quả chín,

d, Trong bài văn, chi tiết nào cho thấy tác giả tả cây kết hợp với tả những sự vật có liên quan đến cây? 

Trả lời:

1. Phần mở bài: "Khi những con chim sếu từ thượng nguồn sông Hồng bay dọc lòng sông xuôi về nam, đồng cà chua đã chín rộ." Phần này giới thiệu về thời điểm mùa cây cà chua chín và tạo bầu không khí chào đón mùa này.

Phần thân bài: Từ "Ruộng cà chua đẹp từ lúc trồng cho đến khi thu hái." đến "Cà chua còn là quà cho các trẻ em vùng đất bãi." Trong phần này, tác giả miêu tả cây cà chua và mô tả quá trình phát triển của nó.

Phần kết bài: "Cà chua có mặt trong những bữa tiệc sang cho đến những bữa cơm đơn giản nấu vội vàng, cà chua còn là quà cho các trẻ em vùng đất bãi." Phần này nhấn mạnh sự quan trọng của cây cà chua trong cuộc sống và văn hóa ẩm thực của người dân.

Trong phần thân bài, đặc điểm của cây cà chua được miêu tả theo trình tự sau:

• Cây cà chua vươn ngọn và tán xanh.
• Hoa cà chua nở rộ.
• Hoa cà chua tạo thành quả nõn.
• Quả cà chua chín và tươi mát.

1. Trình tự phát triển của cây cà chua trong bài văn là:

vươn ngọn -> tỏa tán -> nở hoa -> ra quả -> quả chín

1. Chi tiết "Cà chua thắp đèn lồng trong lùm cây nhỏ bé, báo hiệu riêng gọi người đến hái" cho thấy tác giả tả cây cà chua kết hợp với tả cảnh vật và tạo ra một hình ảnh sống động và thú vị.

Câu 2: Em học được những gì về cách tả cây cối của bài văn trên?

Trả lời:

Từ bài văn trên, em học được những điểm sau về cách tả cây cối:

• Sử dụng mô tả chi tiết: Tác giả sử dụng mô tả chi tiết về cây cà chua, từ hình dáng của cây, cành lá đến quá trình phát triển của nó. Điều này giúp hình dung được hình ảnh rõ ràng và sinh động về cây cà chua.
• Sử dụng những từ ngữ hình tượng: Tác giả dùng các từ ngữ hình tượng để tạo ra một hình ảnh sống động và sâu sắc về cây cà chua. Ví dụ như "hoa như đàn bướm đồng nhỏ bạt ngàn," hay "quả cà chua chín là một mặt trời nhỏ, hiền dịu." Những từ ngữ này giúp tạo nên hình ảnh sinh động và thú vị.
• Sự liên kết với cảnh vật xung quanh: Tác giả không chỉ miêu tả cây cà chua mà còn liên kết nó với các yếu tố khác trong môi trường như sông Hồng, mùa chim sếu bay, và cả món ăn của người dân. Điều này tạo ra sự hài hòa và toàn vẹn trong môi trường tự nhiên và văn hóa dân gian.
• Sử dụng so sánh và so sánh tượng trưng: Tác giả sử dụng so sánh để so sánh quả cà chua với mặt trời, cây cà chua với thảm đen, hoa cà chua với đàn bướm đồng. Điều này giúp tạo ra những hình ảnh mạnh mẽ và thú vị.

Tổng cộng, bài văn trên giúp em hiểu cách sử dụng ngôn ngữ mô tả để tạo ra hình ảnh sinh động và thú vị về cây cối trong văn viết.

PHẦN NÓI VÀ NGHE

Những miền quê yêu dấu

Câu hỏi: Em hãy giới thiệu về một miền quê mà em yêu mến

1. Chuẩn bị

Gợi ý:

– Em muốn giới thiệu về miền quê nào (quê nội, quê ngoại hay một miền quê em đã có dịp ghé thăm)?

– Cảnh vật và con người nơi đó có gì thú vị? Em mong ước điều gì cho miền quê đó?

(Có thể lựa chọn tranh ảnh, tư liệu,... để sử dụng khi giới thiệu)

Trả lời:

• Miền quê Hà Tĩnh được miêu tả với cảnh vật thiên nhiên đẹp và đa dạng, bao gồm cánh đồng lúa xanh mướt, bãi biển cát trắng dài và dãy núi non.
• Cuộc sống ở Hà Tĩnh gắn kết mạnh mẽ với biển cả, với các làng chài ven biển và ngư dân nhiệt tình.
• Con người Hà Tĩnh được miêu tả là thân thiện và hiền hòa, luôn đón tiếp khách một cách ấm áp.
• Tác giả mong ước rằng Hà Tĩnh sẽ luôn được bảo tồn và phát triển để thế hệ sau có thể tiếp tục trải nghiệm vẻ đẹp tự nhiên và tình thân thiện của nơi này.

2. Nói

- Giới thiệu về miền quê em yêu mến theo nội dung đã chuẩn bị

- Trong vai người nghe, lắng nghe bạn giới thiệu, có thể ghi lại những nội dung em thấy thú vị.

Trả lời:

Em xin giới thiệu về miền quê ngoại của gia đình, nơi em đã có dịp ghé thăm và yêu mến - đó là miền quê Hà Tĩnh, nằm ở khu vực miền Trung Việt Nam.

Miền quê Hà Tĩnh được biết đến với cảnh vật thiên nhiên tươi đẹp và con người hiền hòa, thân thiện. Mỗi khi tôi đặt chân đến đó, tôi luôn bị cuốn hút bởi những cánh đồng lúa xanh mướt bát ngát, những bãi biển cát trắng dài cùng những dãy núi non đầy thú vị.

Một điểm đặc biệt của Hà Tĩnh là sự gắn kết mạnh mẽ với biển cả. Các làng chài ven biển với những con thuyền màu nổi bắt mắt, những ngư dân mải mê lưới bắt hải sản là hình ảnh không thể thiếu khi tôi nghĩ về miền quê này. Hà Tĩnh cũng có nhiều khu vực núi rừng hoang sơ, là nơi thích hợp cho những cuộc leo núi và thám hiểm tự nhiên.

Con người Hà Tĩnh là người thân thiện, đón tiếp khách một cách ấm áp. Tôi luôn được trải nghiệm những bữa cơm ngon lành và được lắng nghe những câu chuyện đời thường thú vị từ người dân nơi đây. Điều này khiến tôi có cảm giác như đang được đón về nhà mỗi khi ghé thăm miền quê này.

Tôi mong ước rằng Hà Tĩnh sẽ luôn được bảo tồn và phát triển, để thế hệ sau có thể tiếp tục trải nghiệm vẻ đẹp tự nhiên và tình thân thiện của con người nơi đây.

3. Trao đổi, góp ý.

- Có thể hỏi bạn những điều em muốn biết rõ hơn về miền quê bạn giới thiệu.

- Góp ý cho bạn về nội dung giới thiệu, cach nói, giọng nói, cử chỉ, điệu bộ,..

Trả lời:

Khi bạn giới thiệu miền quê của mình, em có thể sẽ nhận được một số câu hỏi hoặc góp ý từ người nghe. Dưới đây là một số câu hỏi và góp ý mà em có thể nhận được:

Câu hỏi:

• Miền quê của bạn nằm ở đâu chính xác trong miền Trung Việt Nam?
• Cảnh vật nơi đó có những đặc điểm gì độc đáo khác so với các miền khác?
• Con người ở Hà Tĩnh có phong cách sống và văn hóa riêng biệt không? Ví dụ nào cho điều đó?
• Bạn đã từng trải qua những trải nghiệm thú vị nào ở Hà Tĩnh mà bạn muốn chia sẻ thêm?
• Từ miền quê ngoại của bạn, có những giá trị văn hóa hoặc truyền thống đặc biệt mà bạn muốn nhấn mạnh?

Góp ý:

• Trong quá trình giới thiệu, hãy nói rõ và sáng tỏ để người nghe hiểu rõ hơn về miền quê của em.
• Sử dụng ngôn ngữ mô tả cụ thể và sinh động để tạo hình ảnh mạnh mẽ trong tâm trí người nghe.
• Khi nói chuyện, hãy giữ giọng điệu tự nhiên và truyền đạt sự đam mê của em đối với miền quê.
• Cố gắng chia sẻ những trải nghiệm cá nhân và câu chuyện thú vị để làm cho nội dung của em trở nên hấp dẫn hơn.
• Hãy lắng nghe các góp ý và câu hỏi từ người nghe và trả lời chúng một cách thân thiện và chi tiết để họ hiểu rõ hơn về miền quê của bạn.

Vận dụng

Câu 1: Chia sẻ với người thân thông tin về những miền quê em hoặc bạn đã giới thiệu.   

Trả lời:

Chào cả nhà, hôm nay mình muốn chia sẻ với mọi người về những miền quê đẹp mà mình đã được biết đến qua những bài giới thiệu của bạn bè. Đầu tiên là miền quê Hà Tĩnh, một vùng đất nằm ở miền Trung Việt Nam, với những cảnh vật thiên nhiên tuyệt đẹp và con người thân thiện. Hà Tĩnh có nhiều nét văn hóa độc đáo và tôi đã được nghe nhiều câu chuyện thú vị về cuộc sống ở đó.

Một nơi khác mà bạn bè đã giới thiệu là miền quê thôn Lai Châu, nằm ở miền núi phía Tây Bắc Việt Nam. Cảnh quan ở đây vô cùng hùng vĩ với những ngọn núi cao và thung lũng xanh ngắt. Mọi người ở thôn Lai Châu sống gần gũi với thiên nhiên và có những nét văn hóa dân tộc rất độc đáo.

Mình hy vọng có cơ hội được đến những miền quê này một ngày không xa và chia sẻ những trải nghiệm thú vị với mọi người. Cả nhà có ai muốn nghe thêm về những nơi này không?

Câu 2: Tìm đọc sách báo về quê hương, đất nước.  

Trả lời:

Để tìm đọc sách báo về quê hương và đất nước, em có thể thực hiện các bước sau:

• Sử dụng công cụ tìm kiếm trực tuyến như Google để tìm các tờ báo, tạp chí, và trang web có liên quan đến quê hương và đất nước bạn quan tâm. Bạn có thể nhập các từ khóa như "sách báo về quê hương" hoặc "tin tức đất nước" để tìm kiếm.
• Truy cập trang web của các tờ báo, tạp chí, và nhà xuất bản có danh tiếng về văn học và văn hóa quốc gia để tìm sách và bài viết về đề tài này.
• Sử dụng các ứng dụng đọc tin tức hoặc thư viện trực tuyến để truy cập các bài viết và sách điện tử về quê hương và đất nước.
• Thăm các thư viện công cộng hoặc thư viện trường học gần em để tìm sách và báo về đề tài này.

Ngoài ra, em cũng có thể tham gia vào các cộng đồng trực tuyến, diễn đàn văn hóa, hoặc nhóm đọc sách để tìm được gợi ý về sách và báo liên quan đến quê hương và đất nước.