Soạn siêu ngắn tiếng việt 4 kết nối bài 21: Những cánh buồm

BÀI 21: NHỮNG CÁNH BUỒM

PHẦN ĐỌC

Khởi động: Tìm lời giải cho câu đố dưới đây:

Bến sông bờ suối là nhà

Gọi con, gọi chiếc vẫn là một thôi

Nối hai bờ đỡ xa xôi

Ngày đêm đưa khách đón người qua sông.

( Là gì?)

Trả lời:

Câu đố này đang tả một phương tiện giao thông, và đáp án chính xác là "Con thuyền". Con thuyền là phương tiện nối hai bờ sông hoặc suối, giúp con người qua lại giữa hai bên một cách thuận tiện. Dù gọi là con hay chiếc, nó vẫn chỉ đến một đối tượng – con thuyền.

Bài đọc: Những cánh buồm – Băng Sơn

Câu 1: Hình ảnh nào được tác giả cho là đẹp nhất khi nghĩ về làng quê của mình?

Trả lời:

Hình ảnh được tác giả cho là đẹp nhất khi nghĩ về làng quê của mình là "những cánh buồm."

Câu 2: Cánh buồm được miêu tả thế nào vào mỗi thời điểm:

• Buổi nắng đẹp
• Khi dông bão
• Ngày lộng gió

Trả lời:

Cánh buồm được miêu tả vào mỗi thời điểm như sau:

• Buổi nắng đẹp: Cánh buồm xuôi ngược giữa dòng sông phẳng lặng.
• Khi dông bão: Cánh buồm được hạ xuống và cuộn tròn nằm trên mui thuyền.
• Ngày lộng gió: Cánh buồm căng phồng như ngực người khổng lồ đẩy thuyền đi đến chốn, về đến nơi, cần cù nhẫn nại, suốt năm suốt tháng, bất kể ngày đêm.

Câu 3: Em thích cách tả cánh buồm vào thời điểm nào? Vì sao?

Trả lời:

Em thích cách tả cánh buồm vào thời điểm ngày lộng gió vì tác giả đã miêu tả chúng rất sống động và mạnh mẽ, giúp người đọc cảm nhận được sức mạnh và sự kiên nhẫn của cánh buồm khi đối mặt với gió lớn.

Câu 4: Ý nào dưới đây nêu đúng nội dung chính của bài đọc?

1. Vẻ đẹp của những dòng sông quê hương.
2. Vẻ đẹp của những cánh buồm trên dòng sông quê hương
3. Vẻ đẹp của những con tàu vượt biển khơi
4. Vẻ đẹp của những người lao động cần cù, chăm chỉ.

Trả lời:

• Đáp án đúng là đáp án: B. Vẻ đẹp của những cánh buồm trên dòng sông quê hương.

Câu 5: Nói 2-3 câu về cảnh vật em yêu thích ở quê hương mình.

Trả lời:

Cảnh vật em yêu thích ở quê hương của mình là cánh đồng lúa xanh mướt, với hàng cỏ dại và đám mây trắng trời xanh tạo nên một bức tranh tự nhiên tươi đẹp và thanh bình. Nơi đây có không khí trong lành. Con đê đầu làng luôn xanh mướt cỏ non. Cứ chiều về, chúng em lại rủ nhau ra đê chơi thả diều, bắn bi. Ngày hôm nay, quê hương ngày càng phát triển hơn. Những con đường đất đã được đổ bê tông phẳng lì. Nhiều ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát. Nhưng những cánh đồng vẫn còn đó. Em yêu quê hương của mình biết bao nhiêu.

PHẦN LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Dấu ngoặc đơn

Câu 1: Các câu ở cột A có gì khác với các câu ở cột B?

Trả lời:

Điểm khác nhau giữa cột A và cột B là:

Các câu ở cột B có sử dụng các dấu ngoặc đơn để chú thích cho chủ ngữ của câu, đồng thời cung cấp thông tin đầy đủ hơn so với cột A.

Câu 2: Dấu ngoặc đơn trong mỗi câu ở cột B bài tập 1 có tác dụng gì?

Trả lời:

Dấu ngoặc đơn ở cột B trong bài tập 1 có tác dụng:

Dấu ngoặc đơn trong mỗi câu ở bài tập 1 cột B có tác dụng để đánh dấu phần chú thích (giải thích, bổ sung thêm) cho các chủ ngữ của câu một cách rõ ràng.

Câu 3: Có thể đặt dấu ngoặc đơn vào vị trí nào trong mỗi đoạn văn dưới đây?

a, Chiếc xe đưa tôi từ Buôn Ma Thuột lên Buôn Đôn một làng ở gần biên giới. Những cánh rừng khộp bát ngát và bằng phẳng, kéo dài nhưu không bao giờ dứt ở hai bên đường.

(Theo Minh Khôi)

b, Máu trên chân con voi vẫn chảy. Người quản tượng bèn hái lá sài đất và lá nhọ nồi những thứ lá cầm máu rất nhanh giã giập rồi đắp lên vết thương cho con voi Sau đó, ông lấy đất rừng nhào nhuyễn phủ lên trên. Lớp đất ấy sẽ giữ màng thuốc như một lớp băng dính.

(Theo Vũ Hưng)

Trả lời: 

Các dấu ngoặc đơn có thể được thêm vào các câu trên như sau: 

a, Chiếc xe đưa tôi từ Buôn Ma Thuột lên Buôn Đôn (một làng ở gần biên giới). Những cánh rừng khộp bát ngát và bằng phẳng, kéo dài nhưu không bao giờ dứt ở hai bên đường.

b, Máu trên chân con voi vẫn chảy. Người quản tượng bèn hái lá sài đất và lá nhọ nồi (những thứ lá cầm máu rất nhanh) giã giập rồi đắp lên vết thương cho con voi. Sau đó, ông lấy đất rừng nhào nhuyễn phủ lên trên. Lớp đất ấy sẽ giữ màng thuốc như một lớp băng dính.

Câu 4: Viết đoạn văn (2-3 câu) về cảnh đẹp của một vùng quê hoặc nơi em sinh sống, trong đó dùng dấu ngoặc đơn.

Trả lời: 

Em sinh ra ở một vùng quê thanh bình. Nơi đây có không khí trong lành. Những cánh đồng thẳng cánh có bay. Con đê đầu làng luôn xanh mướt cỏ non. Cứ chiều về, chúng em lại rủ nhau ra đê chơi thả diều, bắn bi. Ngày hôm nay, quê hương ngày càng phát triển hơn. Những con đường đất đã được đổ bê tông phẳng lì. Nhiều ngôi nhà cao tầng mọc lên san sát. Nhưng những cánh đồng vẫn còn đó. Em yêu quê hương của mình biết bao nhiêu.

PHẦN VIẾT

Câu 1: Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi.

Mảnh vườn nhỏ sau nhà ông bà có trồng một cây khế. 

Từ một cây khế bé nhỏ khẳng khiu, vậy mà cây lớn vùn vụt, trổ đầy hoa tím đến nỗi ong vàng ham mật rủ nhau về xây tổ trên cành. Rồi khế ra quả từng chùm, từng chùm lủng lằng. Quả nào cũng to, mỡ màng, mọng nước, kéo trĩu cả cành xuống. Bà tha hồ làm nộm, rang tép và kho cá với khế. Giáp Tết vừa rồi, ông phân phát từng chùm khế thật đẹp, tặng khách đến nhà chơi. Ông bảo đó là lộc của vườn nhà.

Cùng với cây cam, cây bưởi, cây hồng, cây khế mang lại vẻ đẹp bình dị cho mảnh vườn nhỏ nhà ông bà.

(Theo Vũ Tú Nam)

a, Mở bài giới thiệu thế nào về cây khế?

b, Ở đoạn kết, cây khế được nhận xét như thế nào?

Trả lời:

a, Mở bài giới thiệu cây khế như là một cây bé nhỏ khẳng khiu trồng trong mảnh vườn nhỏ sau nhà ông bà.

b, Ở đoạn kết, cây khế được nhận xét là cây đã phát triển lớn vùn vụt, trổ hoa tím và cho quả to, mỡ màng, mọng nước. Cây khế đã trở thành một phần của vườn nhà ông bà và mang lại lộc cho gia đình.

Câu 2: Cách mở bài và kết bài dưới đây có gì khác với cách mở bài và kết bài của bài văn trên?

Mở bài: Mảnh vườn nhỏ sau nhà ông bà trồng rất nhiều cây ăn trái. Cây nào cũng xum xuê tán lá và bốn mùa thay nhau cho hoa thơm trái ngọt. Em thích nhất cây khế ở góc vườn. Bà bảo cây khế được ông trồng khi em tròn 1 tuổi.

Kết bài: Sắp đến sinh nhật lần thứ chín của em. Cây khế cũng tròn 8 tuổi. Rễ cây gân quốc trồi lên khỏi mặt đất. Em sẽ phụ giúp bà lấy ít bùn ao đắp quanh gốc cây. Em muốn cảm ơn cây khế đã cho mọi người quả quý quanh năm.

Trả lời:
Cách mở bài và kết bài trong đoạn văn này khác với cách mở bài và kết bài trong bài văn trên như sau:

Mở bài: Đoạn mở bài trong đoạn văn này giới thiệu về sự đa dạng của cây ăn trái trong mảnh vườn sau nhà ông bà, trong khi đoạn mở bài trong bài văn trên chỉ tập trung vào cây khế.

Kết bài: Đoạn kết bài trong đoạn văn này nói về việc em sẽ phụ giúp bà trồng cây khế trong tương lai và muốn cảm ơn cây khế. Trong khi đoạn kết bài trong bài văn trên chỉ nhấn mạnh về cây khế là "lộc của vườn nhà."

Câu 3: Xếp các mở bài, kết bài ở hai bài tập trên vào nhóm thích hợp:

Mở bài:

- Trực tiếp

- Gián tiếp

Kết bài:

- Mở rộng

- Không mở rộng

Trả lời:

Các mở bài và kết bài trong hai bài tập trên có thể được xếp như sau:

• Bài tập 1:

Mở bài: Mảnh vườn nhỏ sau nhà ông bà có trồng một cây khế. 

• Trực tiếp

Kết bài: Cùng với cây cam, cây bưởi, cây hồng, cây khế mang lại vẻ đẹp bình dị cho mảnh vườn nhỏ nhà ông bà.

• Không mở rộng

• Bài tập 2:

Mở bài: Mảnh vườn nhỏ sau nhà ông bà trồng rất nhiều cây ăn trái. Cây nào cũng xum xuê tán lá và bốn mùa thay nhau cho hoa thơm trái ngọt. Em thích nhất cây khế ở góc vườn. Bà bảo cây khế được ông trồng khi em tròn 1 tuổi.

• Gián tiếp

Kết bài: Đoạn kết bài trong đoạn văn này nói về việc em sẽ phụ giúp bà trồng cây khế trong tương lai và muốn cảm ơn cây khế. Trong khi đoạn kết bài trong bài văn trên chỉ nhấn mạnh về cây khế là "lộc của vườn nhà."

• Mở rộng

Câu 4: Viết mở bài và kết bài cho bài văn miêu tả một cây mà em biết theo một trong những cách sau:

a, Mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp.

b, Kết bài mở rộng hoặc không mở rộng.

Trả lời:

Mở bài trực tiếp:

Cây to ấy đã đứng trong khu vườn nhà mình suốt nhiều năm. Ngay từ khi nhỏ, cây đã nảy lên từ hạt mầm mảnh nhỏ và trở nên vùng vẫy giữa bầu trời xanh thẳm. Tôi thường nhìn thấy nó mỗi sáng khi bước ra khỏi cửa nhà. Cây ấy, cây bàng xanh, đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của gia đình chúng tôi.

Kết bài mở rộng:

Như vậy, cây bàng xanh không chỉ là một phần của khu vườn, mà còn là một biểu tượng của sự sống và sự thăng hoa. Từ những cành lá xanh tươi đến bông hoa đẹp lung linh, cây bàng luôn đem đến cho chúng tôi niềm vui và sự yêu thương. Đó là sự tượng trưng cho sự kết nối mạnh mẽ giữa con người và thiên nhiên.

Vận dụng

Câu hỏi: Tìm đọc những bài văn miêu tả cây cối để học tập cách viết mở bài, kết bài.

Trả lời:

• Học sinh có thể tham khảo các bài sau
• Sau đó tìm mở bài, kết bài
• Xác định đó là kiểu mở bài và kết bài nào
• Áp dụng cách viết để viết lại mở bài và kết bài cho bài văn của mình

Bài tham khảo:

Cây sồi to lớn nằm bên bờ con đường nhỏ, nơi tôi thường xuyên đi qua mỗi ngày. Cây sồi ấy đã đứng vững và trụi chắc từ lâu, với thân cây to và dày, trải rộng ra như một bức tường tự nhiên chắn giữa con đường và mảnh đất bên kia.

Những cành cây sồi mạnh mẽ và đều đặn, xòe ra từ thân cây và che kín bầu trời xanh bất tận. Lá cây sồi to và đầy năng lượng, với màu xanh tươi mát làm dịu mắt và cung cấp bóng mát cho những ai đang đi qua. Những tán lá nhỏ nhắn cùng với lá xanh lớn tạo nên một tấm thảm thiên nhiên dưới bóng cây, nơi có thể thả mình để cảm nhận sự yên bình và hòa mình vào tự nhiên.

Cây sồi không chỉ là một người bạn đồng hành trung thành của tôi mà còn là nơi ẩn náu cho nhiều loài chim và động vật. Tôi thường nghe thấy tiếng hót líu lo của các loài chim hót líu lo giữa những cành cây sồi vào buổi sáng. Đây thực sự là một bức tranh tươi đẹp và yên bình trong cuộc sống bận rộn của thành phố.

Cây sồi còn đặc biệt ở chỗ, vào mùa thu, những chiếc lá sồi biến thành màu cam và đỏ rực, tô điểm cho bức tranh tự nhiên thêm phần rực rỡ và lãng mạn. Lúc đó, tôi thường ngồi dưới cây sồi, nhấm nháp một tách cà phê, và cảm nhận hết vẻ đẹp của mùa thu trong tiếng gió nhẹ thổi qua.

Cuộc sống trôi qua dưới tán cây sồi là một hành trình đầy ý nghĩa và thú vị. Đó là câu chuyện về sự sống và sự kết nối của con người với thiên nhiên, và cây sồi luôn là một phần quan trọng trong bức tranh đó.