Soạn văn 8 ngắn nhất bài: Tính thống nhất về chủ đề của văn bả

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

Câu 1: (Trang 14 – SGK) Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản sau theo những yêu cầu bên dưới. 

Rừng cọ quê tôi

Chẳng có nơi nào như sông Thao quê tôi, rừng cọ chập chùng.

Thân cọ vút thẳng trời hai ba chục mét cao, gió bão không thể quật ngã. Búp cọ vuốt dài như thanh kiếm sắc vung lên. Cây non vừa trồi, lá đã xòa sát mặt đất. Lá cọ tròn xòe ra nhiều phiến nhọn dài, trông xa như một rừng tay vẫy, trưa hè lấp lóa nắng như rừng mặt trời mới mọc. Mùa xuân, chim chóc kéo về từng đàn. Chỉ nghe tiếng hót líu lo mà không thấy bóng chim đâu.

Căn nhà tôi núp dưới rừng cọ. Ngôi trường tôi học cũng khuất trong rừng cọ. Ngày ngày đến lớp, tôi đi trog rừng cọ. Không đếm được có bao nhiêu tàu lá cọ xòe ô lợp kín trên đầu. Ngày nắng, bóng râm mát rượi. Ngày mưa, cũng chẳng ướt đầu.

Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ. Cha làm cho tôi chiếc chổi cọ để quét nhà, quét sân. Mẹ đựng hạt giống đầy móm lá cọ, treo lên gác bếp để gieo cấy mùa sau. Chị tôi đan nón lá cọ, lại biết đan cả mành cọ và làn cọ xuất khẩu. Chiều chiều chăn trâu, chúng tôi rủ nhau đi nhặt những trái cọ rơi đầy quanh gốc về om, ăn vừa béo vừa bùi.

Quê tôi có câu hát:

Dù ai đi ngược về xuôi

Cơm nắm lá cọ là người sông Thao.

Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình.

(Nguyễn Thái Vân)

a. Cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và viết về vấn đề gì? Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo trình tự nào? Theo em, có thể thay đổi trình tự sắp xếp này được không? Vì sao?

b. Nêu chủ đề của văn bản trên.

c. Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó.

d. Tìm các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản.

Câu 2: (Trang 14 – SGK)  Một bạn dự định viết một số ý sau trong bài văn chứng minh luận điểm: “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”:

a. Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú, sâu sắc;

b. Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện;

c. Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta;

d. Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp;

e. Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

Hãy trao đổi theo nhóm xem ý nào sẽ làm cho bài viết lạc đề.

Câu 3: (Trang 14 – SGK)  Để phân tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản Tôi đi học, có bạn dự định triển khai một số ý sau:

a. Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang;

b. Con đường đến trường trở nên lạ;

c. Mẹ nắm tay dẫn đến trường;

d. Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự;

e. Sân trường như rộng hơn, ngôi trường như cao hơn;

g. Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp;

h. Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón học trò.

Theo em, có cần phải điều chỉnh các từ ngữ, các ý cho sát với yêu cầu đề bài không? Nếu có, hãy lựa chọn, bổ sung, điều chỉnh lại.

II. Soạn bài siêu ngắn: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Câu 1:

a.Đối tượng được đề cập đến: rừng cọ quê tôi.

Văn bản viết:  về sự gắn bó trong cuộc sống của những người dân sông Thao với rừng cọ quê mình

Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự :

- Phần đầu miêu tả đặc điểm và đời sống của cây cọ.

- Phần sau nói đến mối quan hệ giữa cây cọ và cuộc sống, sinh hoạt của con người; nhấn mạnh sự gắn bó bằng cách lặp lại nhiều lần từ ngữ rừng cọ.

- Phần cuối nói về sự gắn bó giữa con người và cây cọ.

=> Như vậy trình tự sắp xếp các ý trong bài rất rõ ràng, rành mạch, liên tục và thể hiện sự logic. Do đó theo em không thể thay đổi trật tự sắp xếp của văn bản

b. Chủ đề: Rừng cọ và sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân sông Thao với rừng cọ quê mình.

c. Chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi được thể hiện trong toàn văn bản từ nhan đề đến các ý triển khai, tập trung vào đối tượng của văn bản là rừng cọ: miêu tả các bộ phận của cây cọ, cả rừng cọ; nói về sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân với rừng cọ. 

d. Các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản đó là:

• Các từ ngữ: Rừng cọ, cây cọ, thân cọ, lá cọ, búp cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,...
• Các câu tiêu biểu: “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao què tỏi, rừng cọ trập trùng.“, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.“

Câu 2: Các ý (b), (d), (e) sẽ làm cho bài viết bị lạc đề vì luận điểm cần chứng minh là : “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”. Nếu đưa các ý này sẽ không đảm bảo tính thống nhất chủ đề.

 (a), (c) sẽ phù hợp vì đều nói về một đặc điểm trong chức năng tác động của văn chương và cùng tập trung biểu hiện chủ đề “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”.

Câu 3: Các ý (c) và (g) không hợp chủ đề “dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản "Tôi đi học". Vì chủ thể của các cảm xúc là của nhân vật “Tôi” trong văn bản Tôi đi học

Các ý (b), (e), (h) hợp với chủ đề nhưng cần thay đổi cách diễn đạt, có thể thay đổi như sau:

(b) Con đường đến trường vốn quen thuộc hàng ngày nhưng “tôi” bõng cảm thấy lạ, cảnh vật hình như cũng có nhiều đổi thay.

(e) “tôi” cảm thấy sân trường như rộng hơn, ngôi trường như cao hơn.

(h) “Tôi” cảm thấy gần gũi, thân quen với lớp học, thầy giáo và những người bạn mới.

III. Soạn bài ngắn nhất: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Câu 1:

a. Đối tượng: rừng cọ quê tôi.

Văn bản viết:  sự gắn bó trong cuộc sống của những người dân sông Thao với rừng cọ quê mình

Trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự :

- Phần đầu => miêu tả đặc điểm và đời sống của cây cọ.

- Phần sau => mối quan hệ giữa cây cọ và cuộc sống, sinh hoạt của con người

- Phần cuối => sự gắn bó giữa con người và cây cọ.

=> Trình tự sắp xếp các ý trong bài rất rõ ràng, rành mạch, liên tục và thể hiện sự logic, không thể thay đổi trật tự sắp xếp của văn bản

b. Chủ đề: Rừng cọ và sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân sông Thao với rừng cọ quê mình.

c. Chủ đề của văn bản: 

• Được thể hiện trong toàn văn bản từ nhan đề đến các ý triển khai.
• Tập trung vào đối tượng của văn bản là rừng cọ.
• Sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân với rừng cọ. 

d. Các từ ngữ, các câu tiêu biểu:

• Các từ ngữ: Rừng cọ, cây cọ, thân cọ, lá cọ, búp cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,...
• Các câu tiêu biểu: “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao què tỏi, rừng cọ trập trùng.“, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.“

Câu 2: 

•  (b), (d), (e) => bài viết bị lạc đề. Vì luận điểm cần chứng minh là : “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”. Nếu đưa các ý này sẽ không đảm bảo tính thống nhất chủ đề.
•  (a), (c) => phù hợp vì đều nói về một đặc điểm trong chức năng tác động của văn chương và cùng tập trung biểu hiện chủ đề 

Câu 3: 

• (c) và (g): không hợp chủ đề “dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản "Tôi đi học". Vì chủ thể của các cảm xúc là của nhân vật “Tôi” trong văn bản Tôi đi học
• (b), (e), (h): hợp với chủ đề, cần thay đổi cách diễn đạt, có thể thay đổi:
• (b) Con đường đến trường vốn quen thuộc hàng ngày nhưng “tôi” bõng cảm thấy lạ, cảnh vật hình như cũng có nhiều đổi thay.
• (e) “tôi” cảm thấy sân trường như rộng hơn, ngôi trường như cao hơn.
•  (h) “Tôi” cảm thấy gần gũi, thân quen với lớp học, thầy giáo và những người bạn mới.

IV. Soạn bài cực ngắn: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Câu 1:

a. “rừng cọ quê tôi” là đối tượng được nói đến

Viết về sự gắn bó trong cuộc sống của những người dân sông Thao với rừng cọ quê mình

Trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự :

- Phần đầu (miêu tả đặc điểm và đời sống của cây cọ.)

- Phần sau (mối quan hệ giữa cây cọ và cuộc sống, sinh hoạt của con người)

- Phần cuối (sự gắn bó giữa con người và cây cọ.)

=> Trình tự sắp xếp các ý trong bài rất rõ ràng, rành mạch, liên tục và thể hiện sự logic.

=> không thể thay đổi trật tự sắp xếp của văn bản

b. Chủ đề: Rừng cọ và sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân sông Thao với rừng cọ quê mình.

c. Chủ đề của văn bản:  Được thể hiện trong toàn văn bản từ nhan đề đến các ý triển khai, tập trung vào đối tượng của văn bản là rừng cọ, gắn bó giữa cuộc sống của người dân với rừng cọ. 

d. Các từ ngữ, các câu tiêu biểu:

(1) Các từ ngữ: Rừng cọ, cây cọ, thân cọ, lá cọ, búp cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,...

(2) Các câu tiêu biểu: “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao què tỏi, rừng cọ trập trùng.“, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.“

Câu 2: 

 (b), (d), (e) => bài viết bị lạc đề. 

=>Vì nếu đưa các ý này sẽ không đảm bảo tính thống nhất chủ đề.

 (a), (c) => phù hợp 

=> đều nói về một đặc điểm trong chức năng tác động của văn chương và cùng tập trung biểu hiện chủ đề.

Câu 3: 

(c) và (g) =>không hợp chủ đề “dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản "Tôi đi học".

=> Vì chủ thể của các cảm xúc là của nhân vật “Tôi” trong văn bản Tôi đi học

(b), (e), (h)=> hợp với chủ đề, cần thay đổi cách diễn đạt, có thể thay đổi:

(b) Con đường đến trường vốn quen thuộc hàng ngày nhưng “tôi” bõng cảm thấy lạ, cảnh vật hình như cũng có nhiều đổi thay.

(e)“tôi” cảm thấy sân trường như rộng hơn, ngôi trường như cao hơn.

 (h)“Tôi” cảm thấy gần gũi, thân quen với lớp học, thầy giáo và những người bạn mới.