Soạn văn 8 ngắn nhất bài: Cô bé bán diêm

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học:

Bài tập 1: (Trang 68 - SGK Ngữ văn 8) Hãy xác định ba phần của văn bản này nếu lấy việc em bé quẹt những que diêm làm phần trọng tâm. Căn cứ vào đâu để có thể chia phần thứ hai (phần trọng tâm) thành những đoạn nhỏ hơn?

Bài tập 2: (Trang 68 - SGK Ngữ văn 8) Qua phần đầu, chúng ta được biết gì về gia cảnh của cô bé bán diêm và thời gian, không gian xảy ra câu chuyện ? Liệt kê những hình ảnh tương phản (đối lập, đặt gần nhau, làm nổi bật lẫn nhau) được nhà văn sử dụng trong phần này nhằm khắc hoạ nỗi khổ cực của cô bé.

Bài tập 3: (Trang 68 - SGK Ngữ văn 8) Chứng minh rằng những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm (lò sưởi, bàn ăn, cây thông Nô-en, người bà, hai bà cháu bay đi) diễn ra theo thứ tự hợp lí. Trong số các mộng tưởng ấy, điều nào gắn với thực tế, điều nào thuần tuý chỉ là mộng tưởng?

Bài tập 4: (Trang 68 - SGK Ngữ văn 8) Phát biểu những cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm nói chung và về đoạn kết của truyện nói riêng.

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị nội dung và nghệ thuật truyện ngắn Cô bé bán diêm 

Bài tập 2: Đóng vai cô bé bán diêm, kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm với một kết thúc mới

Bài tập 3: Viết một đoạn văn trình bày cảm nghĩ của em về cô bé bán diêm trong truyện Cô bé bán diêm

Bài tập 4: Đóng vai những que diêm để kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm (Truyện cổ An-đéc-xen)

Bài tập 5: Từ truyện ngắn Cô bé bán diêm, nêu suy nghĩ về tình người trong cuộc sống.

II. Soạn bài siêu ngắn: Cô bé bán diêm

Bài tập 1: Văn bản có thể chia làm ba phần:

Phần 1: Từ đầu… đến cứng đờ ra

=>Hoàn cảnh tội nghiệp của em bé bán diêm trong đêm giao thừa.

Phần 2: tiếp theo … về chầu thượng đế

=> Em bé và những cây diêm mơ ước.

Phần 3: Còn lại

=> Cái chết đáng thương của cô bé.

• Phần thứ hai phần này ra 4 đoạn nhỏ:

o Cảnh hiện lên trong que diêm thứ nhất: cô bé thấy vui như ngồi trước lò sưởi.

o Cảnh hiện lên trong que diêm thứ hai: thấy vui như ngồi trước bữa ăn ngon.

o Cảnh hiện lên trong que diêm thứ ba:  thích thú như trước cây thông Nô-en rực rỡ.

o Cảnh hiện lên trong que diêm thứ tư: cô bé sung sướng thấy bà đang mỉm cười với em.

o Cảnh hiện lên trong que diêm thứ năm: hai bà cháu dắt tay nhau bay lên trời, thoát mọi đói rét và đau buồn.

Bài tập 2: 

• Gia cảnh của cô bé bán diêm: bà chết, gia sản tiêu tan, dời chỗ ở đẹp đẽ, ấm cúng ngày trước, ở với cha trên gác sát mái nhà, gió lùa rét buốt và những lời mắng nhiếc, chửi rủa của cha.
• Cảnh bán diêm của cô bé.

Thời gian: đêm giao thừa.

Không gian: ở trong mọi nhà đều rực sáng ánh đèn và sực nức mùi ngỗng quay, ngoài đường trời rét mướt cô bé bán diêm đầu trần chân đất, bụng đói dò dẫm trong bóng tối, đôi tay cứng đờ.

• Tình cảnh: em không thể về nhà vì chưa bán được bao diêm nào và chưa có ai bố thí cho em xu nào.
• Nhiều sự tương phản đã diễn ra xung quanh em bé và trong lòng em bé :

o Quá khứ - hiện tại.

o Phố sá tưng bừng, tấp nập – em bé lang thang cô đơn nghèo khó.

o Mộng ảo huy hoàng – thực tế tối tăm, khắt nghiệt.

Bài tập 3: Những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm hoàn toàn hợp lí.

o Lần 1: trong giá lạnh căm căm của mùa đông, em ước có được lò sưởi để sưởi ấm cơ thể.

o Lần 2: bụng đang đói cồn cào è cái đói em mơ ước đến một bàn ăn đã dọn.

o Lần thứ 3: đang đêm giao thừa em ao ước có được đêm giao thừa thật đẹp như bao người khác.

o Lần thứ 4 và 5: em đang cô đơn, đang khao khát tình thương = em đã nghĩ đến bà đang mỉm cười.

 => Những cảnh đầu là những cảnh gần với sự thật, lúc em bé đang bị đẩy vào cảnh đói rét, không được như mọi người náo nức đón năm mới. Những cảnh sau, nhất là cảnh cuối cùng, là những ảo ảnh do em tưởng tượng nên, khôn có thực.

Bài tập 4: Cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm :

Bài viết tham khảo

Cô bé bán diêm có một hoàn cảnh thật bất hạnh. Trong đêm giao thừa, khi nhà nhà đều quây quần bên lò sưởi ấm cúng và bàn cỗ đầy đặn thức ăn. Cô bé tội nghiệp ấy vẫn lang thang ngoài đường trong giá buốt, không ai để ý đến em. Em nép vào góc tường tăm tối và quẹt những que diêm như muốn xua đi không khí lạnh buốt. Khi ánh sáng nhỏ nhoi sáng lên, em như sống trong những mộng tưởng tươi sáng về lò sưởi ấm áp, bàn cỗ đầy đủ thức ăn, rồi em mơ về bà và cùng bà bay lên cao mãi. Cuối cùng, em đã chết trong đêm giao thừa lạnh lẽo ấy, sự ra đi của em như sự giải thoát khỏi những tăm tối của cuộc đời. Em được đến bên người thân ở một thế giới khác. Nhà văn đã nâng đỡ linh hồn của em bé đáng thương, dường như không phải em chết mà em đang đi vào cõi bất tử, nơi có tình thương bao la của bà em mà em từng khao khát với nụ cười mãn nguyện. 

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị nội dung và nghệ thuật:

Nội dung: kể về hình ảnh một cô bé bán diêm nghèo khổ, cô đơn, bất hạnh trong đêm giao thừa, tác giả muốn gửi gắm một thông điệp hãy yêu thương và để trẻ thơ được sống hạnh phúc. 

Nghệ thuật:

• kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa yếu tố thật và huyền ảo.
• Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm.
• Kết cấu truyện theo lối tương phản, đối lập

Bài tập 2: Kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm với một kết thúc mới

Một giao thừa nữa lại đến, ngoài đường tuyết đang rơi ngày càng dày hơn. Những ngôi nhà hai bên đường được trang trí rực rỡ, mùi ngỗng quay thơm sực nức cả con phố dài. Vậy mà tôi vẫn đang dò dầm đi trong đêm tối, suốt cả ngày hôm nay tôi chưa bán được que diêm nào. Mẹ tôi mất sớm, tôi sống cùng bà nội và bố trong một ngôi nhà nhỏ xinh xắn. Thế nhưng từ ngày bà mất, mọi tài sản đều tiêu tán, tôi và bố chuyển đến chui rúc trong một xó tối tăm. Đêm nay, tôi không thể về nhà mà không bán được que diêm nào, nhất định cha sẽ mắng và đánh tôi.

Trời càng về đêm càng lạnh hơn, quần áo của tôi đã rách rưới hết cả, tôi thu đôi chân vào người nhưng càng lúc càng thấy rét buốt hơn. Hay là quẹt một que diêm để sưởi cho đỡ rét hơn một chút nhỉ? Ý nghĩ bỗng thoáng vụt qua trong đầu tôi. Tôi đánh liều quẹt một que. Ngọn lửa thật đẹp, ánh sáng lúc đầu xanh lam dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói thật vui mắt. Tôi hơ đôi tay mình trên que diêm sáng rực, tôi thấy trước mắt mình hiện ra một lò sưởi bằng sắt, lửa cháy nom đến là vui mắt. Ước gì trong đêm đông giá rét, tôi được ngồi hàng giờ trước lò sưởi ấm áp như thế thì thật khoan khoái biết bao. Vậy mà, khi vừa duỗi đôi bàn chân lạnh giá ra thì ngọn lửa biến mất. Tôi giật mình chợt nhớ ra cha đã giao cho tôi đi bán diếm. Đêm nay về nhà thế nào tôi cũng bị cha mắng thôi.

Tôi lấy que diêm thứ hai trong bao và quẹt tiếp, que diêm chát sáng rực lên. Bức tường trước mặt tôi ngồi biến thành một tấm rèm bằng vải màu. Tôi nhìn thấy trong ngôi nhà có một bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay. Bất ngờ, con ngỗng bỗng nhả ra khỏi đĩa và có cả dao ăn cắm trên lững ngỗng tiến về phái tôi. Một đêm giao thừa tuyệt vời đang hiện ra trước mắt tôi. Rồi bỗng que diêm vụt tắt, trước mắt tôi chỉ còn lại bức tường lạnh lẽo.Tôi chợt nhận ra đó chỉ là mộng tưởng, xung quanh tôi chỉ là phố xá lạnh lẽo, khách qua đường quần áo ấm áp vội vã đi nhanh, chẳng ai đoái hoài đến tôi đang co rúm vì lạnh trong góc tường.

Tôi quẹt que diêm thứ ba, một cây thông Nô-en hiện ra trước mắt. Cây thông được trang trí lộng lẫy hơn cây thông tôi đã được nhìn thấy năm ngoái. Trên các cành lá xanh tươi còn được trang trí bằng hàng ngàn ngọn nến sáng rực. Tôi đưa tay chạm vào cây thông nhưng diêm vụt tắt, tất cả các ngọn ến bay lên, bay lên mãi cao thành những ngôi sao sáng trên trời. Tôi chợt nhớ đến lời của bà tôi khi còn sống, bà nói rằng khi có một ngôi sao đổi nhôi là có một linh hồn bay lên trời với Thượng đế.

Tôi nhớ bà quá, tôi quẹt thêm que diêm thứ tư, ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh và tôi nhìn thấy bà. Bà mỉm cười hiền hậu với tôi. Tôi sung sướng reo lên và khẩn khoản cầu xin bà: "Bà ơi! Bà cho cháu lên cùng với. Bà bảo cháu ngoan thì cháu sẽ được gặp lại bà. Cháu van bà, bà xin Thượng đế cho cháu về với bà đi". Que diêm tắt phụt, tôi lấy tất cả những que diêm còn lại quẹt liên tiếp. Tôi muốn níu bà ở lại cùng tôi. Chưa bao giờ tôi thấy bà to lớn và đẹp lão như thế. Bà đã cầm lấy tay tôi dắt đi….

Sáng hôm sau, tôi bỗng tỉnh giấc, ánh sáng mặt trời chiếu qua khung cửa sổ, mùi ngỗng quay thơm lừng từ phía bàn ăn. Tôi đang ở đâu thế này? Phải chăng đây là thiên đường, nơi bà đã chờ tôi? Bỗng tôi nghe thấy tiếng bước chân từ phía sau, một bà lão sao giống bà của tôi quá. Bà có dáng người cao lớn, mái tóc trắng và nụ cười hiền hậu. Bà hỏi tôi với giọng nói ấm áp:

- 

Chúc mừng năm mới. Cháu gái đã dậy rồi đấy ư? Cháu ngủ có ngon không?

- 

Bà là ai ạ? Sao cháu lại ở đây? – Tôi ngạc nhiên hỏi bà

- 

Đêm qua bà bước ra khỏi nhà và thấy cháu đang nằm trên mặt đất. Bà đã bế cháu vào nhà. Chắc cháu lạnh và đói lắm phải không? Hãy ra ăn sáng cùng và bà chúc mừng năm mới nhé!

Sau đó tôi đã kể cho bà nghe lại câu chuyện về cuộc đời tôi. Bà nhẹ nhàng kéo tôi vào lòng và bà kể cho tôi nghe về cuộc sống độc thân buồn tủi của bà từ khi cô cháu gái của bà – cô bé bằng tuổi tôi đã qua đời vì căn bệnh hiểm nghèo. Tôi khẽ ôm bà, bà cũng ấm áp và hiền từ như bà nội tôi vậy. Giọt nước mắt lăn dài trên má tôi, chắc hẳn bà là thiên sứ mà bà nội tôi đã nhờ đến để chăm sóc và yêu thương tôi. Bà nhận tôi làm cháu gái và mong tôi thi thoảng hãy đến nhà bà. Đây có lẽ là món quà năm mới tuyệt vời nhất mà tôi nhận được. Cảm ơn những que diêm bé nhỏ và rực sáng, đã biến những ước mơ của tôi trở thành hiện thực và mang đến cho tôi niềm hạnh phúc mà tôi hằng ước ao.

Bài tập 3: Đoạn văn trình bày cảm nghĩ của em về cô bé bán diêm trong truyện Cô bé bán diêm

Cô bé bán diêm trong truyện kể cùng tên của An-đéc-xen là một cô bé nghèo khổ, cô đơn và bất hạnh. Em mồ côi mẹ, người bà mà em yêu thương cũng rời bỏ em đi mãi mãi. Cô bé chỉ còn người cha là điểm tựa duy nhất nhưng ông thường xuyên mắng nhiếc và đánh đập nếu em không bán được que diêm nào. Người đọc không khỏi xót thương cho số phận của em bé bất hạnh, phải sống với tuổi thơ thiếu thốn tình yêu thương. Vì thế mà giữa đêm giao thừa giá lạnh, em vẫn lang thang không dám về nhà.  Trời khuya lạnh vắng, em ngồi co ro nơi góc tường và những que diêm đã thắp lên niềm hi vọng, sưởi ấm trái tim giá buốt của em. Cô bé mơ về căn nhà có lò sưởi ấm áp, với bàn ăn dọn sẵn, có cây thông trang hoàng rực rỡ. Ước mơ ấy nhanh chóng vụt tắt theo những que diêm nhỏ bé, xung quanh em chỉ còn lại thực tại phũ phàng. Không một ai để ý đến em, họ vội vàng trở về nhà bên gia đình ấm áp. Vì thế, em nhớ đến bà, em muốn cùng bà đến thiên đường vì chỉ có bà yêu em, quan tâm lo lắng cho em. Thật xót xa cho một tâm hồn trẻ thơ cô độc, một mình em phải đương đầu với cuộc sống khó khăn khi tuổi em còn quá nhỏ. Em đã chết vì giá lạnh trong đêm giao thừa hay chính vì sự vô tâm của những người lớn. Câu chuyện khiến chúng ta không khỏi xót xa cho thân phận những em bé mồ côi tội nghiệp, phải lang thang kiếm sống nơi đường phố. Truyện cũng gửi đi thông điệp đầy tính nhân văn: Hãy yêu thương, quan tâm đẻ trẻ thơ có một cuộc sống hạnh phúc.

Bài tập 4: Kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm (Truyện cổ An-đéc-xen)

Đêm giao thừa năm ấy thật rét mướt, tuyết dường như rơi dày đặc hơn. Tất cả mọi người đều vui vẻ, hối hả đi lại trên đường phố và nhanh chân trở vè nhà để đón mừng năm mới bên người thân và gia đình. Vậy mà tôi – những que diêm nhỏ bé vẫn nằm im lặng lẽ trong những vỏ bao, cùng cô chủ rong ruổi trên con đường tối đen, gió lạnh và tuyết rơi phủ trắng. Cô bé muốn bán hết chúng tôi - những bao diêm, cho khách qua đường để mang tiền về cho cha cô kịp lúc giao thừa.

Cô bé cầm chúng tôi trong tay và mời chào những người qua đường thế nhưng chẳng ai để ý đến tiếng rao của cô cả. Họ cười đùa trong những câu chuyện riêng và vội vã đi nhanh. Cô bé đã thấm mệt, bụng đói cồn cào nên đành ngồi nép vào góc tường tránh rét. Tôi nhìn thấy chiếc áo của cô  bục rách, gió lạnh thổi khiến cô lạnh run rẩy, chân tay tím tái. Khẽ hé mắt ra khỏi vỏ bao, tôi nhìn thấy cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn. Mùi ngỗng quay thơm nức tỏa ra từ những căn nhà ấm cúng. Cô bé muốn trở về nhà lắm nhưng cô sợ bố em mắng vì em chưa bán được que diêm nào, mà về nhà thì cũng lạnh như vậy vì đó chỉ là căn lều lụp xụp. Lòng tôi thương cô bé vô hạn, tôi ước mình có thể hét lớn để mọi người để ý và mua chúng tôi, cho cô bé có chút tiền mang về cho cha. Ôm chúng tôi vào lòng cô bé thì thầm: “Diêm ơi! Ngày xưa khi bà nội còn sống, tôi cũng được đón giao thừa ở nhà đấy. Ngôi nhà tôi xinh xắn và có những sợi thường xuân bao quanh. Nhưng Thần Chết đã mang bà đi, gia sản nhà tôi cũng tiêu tán hết rồi. Giờ đây tôi phải chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lòi mắc nhiếc, chửi rủa”. Nghe những lời thì thầm của cô bé tôi xót xa vô cùng mà chẳng thể làm gì được. Tôi chỉ biết an ủi cô bé: “Cô còn có chúng tôi làm bạn mà. Hãy bật chúng tôi lên, chúng tôi sẽ sưởi ấm cho cô bớt lạnh”.

Rồi cô bé cầm lấy một anh bạn của chúng tôi và quẹt sáng. Anh ấy bén lửa thật là nhạy. Chúng tôi đều rất thương cô bé nên nhủ thầm phải cố cháy thật sáng để mang lại ngọn lửa sưởi ấm cho cô chủ bớt lạnh. Ngọn lửa sáng từ màu xanh lam, dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng quanh thân anh bạn diêm bé nhỏ. Cô bé đưa tay ra và ngọn lửa bắt đầu tỏa hơi ấm cho cô.  Cô thì thầm: “ôi ánh sáng kì dị làm sao. Tôi tưởng tượng như mình đang ngồi trước lò sưởi bằng sắt, có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Thật là dễ chịu. Chà! trong đêm đông rét buốt, được ngồi trước một lò sưởi như thế này thì khoái biết bao!”. Cô duỗi đôi chân ra để sưởi thì lửa vụt tắt. “Ôi lò sưởi biến mất rồi” – Mặt cô bé buồn tiu nghỉu. Cô bỗng bần thần cả người và chợt nghĩ ra rằng cha cô bé đã giao cho bán diêm; đêm nay, về nhà thế nào cũng bị cha mắng.

Tôi thương cô bé và khẽ nói: ”Quẹt diêm mà sưởi ấm nữa đi cô bé ơi”. Cô quẹt tiếp người bạn thứ hai của tôi, diêm cháy sáng rực lên. Cô bé reo lên: “Tấm rèm đẹp quá! Có cả bàn ăn đã dọn sẵn, khăn trải trắng tinh, trên bàn bày toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay kìa! Nó nhảy ra khỏi dĩa và mang cả dao ăn, phóng sết, cắm trên lưng. Tất cả là dành cho mình đấy ư?” Rồi que diêm vụt tắt, trước mắt cô bé chỉ còn lại bức tường dày đặc, lãnh lẽo. Chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả, chỉ có những cơn gió lạnh buốt và tuyết rơi dày đặc lạnh lẽo, mọi người vẫn bước nhanh trên đường mà chẳng ai để ý đến cô chủ nhỏ của tôi.

Cô liền mở hộp bao và lấy que diêm thứ ba. Cô bé reo lên thích thú “Cây thông Nô-en đẹp quá! Cây này lớn và trang trí lộng lẫy hơn cây mà mình đã được thấy năm ngoái qua cửa kính một nhà buôn giàu có. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng nữa kìa”.Cô bé đưa tay ra về phía cây thông nhưng diêm vụt tắt. Cô nhìn những ngọn nến bay lên, bay lên mãi rồi biến thành ngôi sao trên trời. Cô khẽ thì thầm: “Chắc hẳn có ai vừa chết bà từng nói khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hổn bay lên trời với thượng đế”. Cô bé quẹt một que diêm nữa vào tường, một ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh.

Cô lấy một que diêm nữa và quẹt vào tường, một ánh sáng tỏa ra xung quanh và cô bé nhìn thấy rõ ràng bà cô đang mỉm cười. Cô bé reo lên:

- Bà ơi! Cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi, ngỗng quay và cây Noel ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này; trước kia, khi bà chưa về với thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao! Dạo ấy bà đã từng nhủ cháu rằng nếu cháu ngoan ngoãn cháu sẽ được gặp lại bà; Bà ơi! Cháu van bà, bà xin với Thượng đế chí nhân cho cháu vé với bà. Chắc Người không từ chối đâu. 

   Diêm lại tắt phụt và ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em bé cũng biết mất. Cô bé quẹt gần hết những que diêm còn lại trong bao. Tôi nằm trong số những que diêm còn lại nên chứng kiến tất cả. Chắc cô bé muốn níu bà lại! Những người bạn của tôi nối nhau chiếu sáng như giữa ban ngày. Tôi có cảm giác bà cụ cầm lấy tay em, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa họ nữa. Họ đã vẻ với Thượng đế.

   Sáng hôm sau, tôi thấy tuyết vẫn phủ kín mặt đất, nhưng mặt trời lên, trong sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra hỏi nhà. ở xó tường cô bé có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Cô bé đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa. Nhưng cô bé mang theo những giấc mơ đẹp. Đó là điều kì diệu cô bé đã trông thấy, nhất là cảnh huy hoàng lúc hai bà cháu bay lên để đón lấy những niềm vui đầu năm. Thượng đế đã đến với cô bé, giải thoát cô bé khỏi cõi đòi khổ đau và lòng người lạnh giá. Tôi đã không có may mắn như các bạn diêm khác của tôi là sưởi ấm cô bé và mang đến cho cô nhũng giấc mơ đẹp. Nhưng tôi được chứng kiến những niềm vui nhỏ bé, giản dị của cô. Tôi cầu mong ở nơi thiên đường, cô bé hạnh phúc bên bà, không còn phải chịu những nỗi khổ của một em bất hạnh. Cũng cầu mong không bao giờ phải chứng kiến một câu chuyện như thế nữa.

Bài tập 5: Nêu suy nghĩ về tình người trong cuộc sống.

 Qua truyện ngắn Cô bé bán diêm tác giả như muốn lên án sự vô tình, thờ ơ của những người lớn xung quanh em. Ở lứa tuổi đáng được sống trong sự đùm bọc, yêu thương của gia đình nhưng em đã phải lăn lộn kiếm sống ngoài đường. Nếu người cha quan tâm, nếu những người qua đường để ý đến mảnh đời tội nghiệp thì có lẽ em đã không phải ra đi trong sự cô đơn, tuyệt vọng như vậy. Ngày nay, chúng ta còn gặp rất nhiều những cảnh đời bất hạnh, là những em bé mồ côi phải lang thang kiếm sống. Trách nhiệm đó trước hết thuộc về gia đình và người thân các em, sau nữa là trách nhiệm của nhà trường và toàn xã hội. Trẻ em xứng đáng được sống trong tình yêu thương, đùm bọc của tất cả mọi người. Hãy cùng phát huy tinh thần “lá lành đùm lá rách” để giúp đỡ những người kém may mắn hơn mình. Mỗi người có thể dành một chút tiền ăn sáng tiết kiệm được để mua giúp gói tăm hay tờ báo của các em hay đơn giản là lời hỏi thăm quan tâm cũng khiến họ thêm ấm lòng. Tình người sẽ giúp chúng ta gần lại với nhau hơn, cùng sẻ chia và yêu thương bởi nơi lạnh lẽo nhất không phải Bắc cực xa xôi mà ở nơi thiếu thốn tình người

III. Soạn bài ngắn nhất: Cô bé bán diêm

Bài tập 1: Chia làm 3 đoạn:

• Đoạn 1: Từ đầu… đến cứng đờ ra

Nội dung: Hoàn cảnh tội nghiệp của em bé bán diêm trong đêm giao thừa.

• Đọan 2: tiếp theo … về chầu thượng đế

Nội dung: Em bé và những cây diêm mơ ước.

• Đoạn  3: Còn lại

Nội dung: Cái chết đáng thương của cô bé.

• Đoạn 2 chia ra 4 đoạn nhỏ:

- Cảnh que diêm thứ nhất:  vui như ngồi trước lò sưởi.

- Cảnh que diêm thứ hai: vui như ngồi trước bữa ăn ngon.

- Cảnh que diêm thứ ba:  thích thú như trước cây thông Nô-en rực rỡ.

- Cảnh que diêm thứ tư: sung sướng thấy bà đang mỉm cười với em.

- Cảnh que diêm thứ năm: hai bà cháu dắt tay nhau bay lên trời, thoát mọi đói rét và đau buồn.

Bài tập 2: 

Gia cảnh : Gia đình mới sa sút

Cảnh bán diêm của cô bé.

1. Thời gian: đêm giao thừa.

2. Không gian: mọi nhà đều rực sáng ánh đèn và đồ ăn, ngoài đường trời rét mướt cô bé bán diêm đầu trần chân đất, bụng đói dò dẫm trong bóng tối, đôi tay cứng đờ.

Tình cảnh: em không thể về nhà vì chưa bán được bao diêm nào và chưa có ai bố thí cho em xu nào.

*Nhiều sự tương phản đã diễn ra xung quanh em bé và trong lòng em bé :

(1) Quá khứ - hiện tại.

(2) Phố sá tưng bừng, tấp nập – em bé lang thang cô đơn nghèo khó.

(3) Mộng ảo huy hoàng – thực tế tối tăm, khắt nghiệt.

Bài tập 3: Những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm hoàn toàn hợp lí.

(1) Lần 1: trong giá lạnh căm căm của mùa đông, em ước có được lò sưởi để sưởi ấm cơ thể.

(2) Lần 2: bụng đang đói cồn cào em mơ ước đến một bàn ăn đã dọn.

(3) Lần 3: đang đêm giao thừa em ao ước có được đêm giao thừa thật đẹp như bao người khác.

(4) Lần 4 và 5: em đang cô đơn, đang khao khát tình thương = em đã nghĩ đến bà đang mỉm cười.

• Những cảnh đầu: gần với sự thật.
• Những cảnh sau, nhất là cảnh cuối cùng: ảo ảnh do em tưởng tượng

Bài tập 4: Cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm :

Bài viết tham khảo

Cô bé bán diêm có một hoàn cảnh thật bất hạnh. Trong đêm giao thừa, khi nhà nhà đều quây quần bên lò sưởi ấm cúng và bàn cỗ đầy đặn thức ăn. Cô bé tội nghiệp ấy vẫn lang thang ngoài đường trong giá buốt, không ai để ý đến em. Em nép vào góc tường tăm tối và quẹt những que diêm như muốn xua đi không khí lạnh buốt. Khi ánh sáng nhỏ nhoi sáng lên, em như sống trong những mộng tưởng tươi sáng về lò sưởi ấm áp, bàn cỗ đầy đủ thức ăn, rồi em mơ về bà và cùng bà bay lên cao mãi. Cuối cùng, em đã chết trong đêm giao thừa lạnh lẽo ấy, sự ra đi của em như sự giải thoát khỏi những tăm tối của cuộc đời. Em được đến bên người thân ở một thế giới khác. Nhà văn đã nâng đỡ linh hồn của em bé đáng thương, dường như không phải em chết mà em đang đi vào cõi bất tử, nơi có tình thương bao la của bà em mà em từng khao khát với nụ cười mãn nguyện. 

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị:

(1) Nội dung:  hình ảnh một cô bé bán diêm nghèo khổ, cô đơn, bất hạnh trong đêm giao thừa, với thông điệp hãy yêu thương và để trẻ thơ được sống hạnh phúc. 

(2) Nghệ thuật: kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa yếu tố thật và huyền ảo, tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm, kết cấu truyện theo lối tương phản, đối lập.

Bài tập 2: Kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm với một kết thúc mới

Một giao thừa nữa lại đến, ngoài đường tuyết đang rơi ngày càng dày hơn. Những ngôi nhà hai bên đường được trang trí rực rỡ, mùi ngỗng quay thơm sực nức cả con phố dài. Vậy mà tôi vẫn đang dò dầm đi trong đêm tối, suốt cả ngày hôm nay tôi chưa bán được que diêm nào. Mẹ tôi mất sớm, tôi sống cùng bà nội và bố trong một ngôi nhà nhỏ xinh xắn. Thế nhưng từ ngày bà mất, mọi tài sản đều tiêu tán, tôi và bố chuyển đến chui rúc trong một xó tối tăm. Đêm nay, tôi không thể về nhà mà không bán được que diêm nào, nhất định cha sẽ mắng và đánh tôi.

Trời càng về đêm càng lạnh hơn, quần áo của tôi đã rách rưới hết cả, tôi thu đôi chân vào người nhưng càng lúc càng thấy rét buốt hơn. Hay là quẹt một que diêm để sưởi cho đỡ rét hơn một chút nhỉ? Ý nghĩ bỗng thoáng vụt qua trong đầu tôi. Tôi đánh liều quẹt một que. Ngọn lửa thật đẹp, ánh sáng lúc đầu xanh lam dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói thật vui mắt. Tôi hơ đôi tay mình trên que diêm sáng rực, tôi thấy trước mắt mình hiện ra một lò sưởi bằng sắt, lửa cháy nom đến là vui mắt. Ước gì trong đêm đông giá rét, tôi được ngồi hàng giờ trước lò sưởi ấm áp như thế thì thật khoan khoái biết bao. Vậy mà, khi vừa duỗi đôi bàn chân lạnh giá ra thì ngọn lửa biến mất. Tôi giật mình chợt nhớ ra cha đã giao cho tôi đi bán diếm. Đêm nay về nhà thế nào tôi cũng bị cha mắng thôi.

Tôi lấy que diêm thứ hai trong bao và quẹt tiếp, que diêm chát sáng rực lên. Bức tường trước mặt tôi ngồi biến thành một tấm rèm bằng vải màu. Tôi nhìn thấy trong ngôi nhà có một bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay. Bất ngờ, con ngỗng bỗng nhả ra khỏi đĩa và có cả dao ăn cắm trên lững ngỗng tiến về phái tôi. Một đêm giao thừa tuyệt vời đang hiện ra trước mắt tôi. Rồi bỗng que diêm vụt tắt, trước mắt tôi chỉ còn lại bức tường lạnh lẽo.Tôi chợt nhận ra đó chỉ là mộng tưởng, xung quanh tôi chỉ là phố xá lạnh lẽo, khách qua đường quần áo ấm áp vội vã đi nhanh, chẳng ai đoái hoài đến tôi đang co rúm vì lạnh trong góc tường.

Tôi quẹt que diêm thứ ba, một cây thông Nô-en hiện ra trước mắt. Cây thông được trang trí lộng lẫy hơn cây thông tôi đã được nhìn thấy năm ngoái. Trên các cành lá xanh tươi còn được trang trí bằng hàng ngàn ngọn nến sáng rực. Tôi đưa tay chạm vào cây thông nhưng diêm vụt tắt, tất cả các ngọn ến bay lên, bay lên mãi cao thành những ngôi sao sáng trên trời. Tôi chợt nhớ đến lời của bà tôi khi còn sống, bà nói rằng khi có một ngôi sao đổi nhôi là có một linh hồn bay lên trời với Thượng đế.

Tôi nhớ bà quá, tôi quẹt thêm que diêm thứ tư, ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh và tôi nhìn thấy bà. Bà mỉm cười hiền hậu với tôi. Tôi sung sướng reo lên và khẩn khoản cầu xin bà: "Bà ơi! Bà cho cháu lên cùng với. Bà bảo cháu ngoan thì cháu sẽ được gặp lại bà. Cháu van bà, bà xin Thượng đế cho cháu về với bà đi". Que diêm tắt phụt, tôi lấy tất cả những que diêm còn lại quẹt liên tiếp. Tôi muốn níu bà ở lại cùng tôi. Chưa bao giờ tôi thấy bà to lớn và đẹp lão như thế. Bà đã cầm lấy tay tôi dắt đi….

Sáng hôm sau, tôi bỗng tỉnh giấc, ánh sáng mặt trời chiếu qua khung cửa sổ, mùi ngỗng quay thơm lừng từ phía bàn ăn. Tôi đang ở đâu thế này? Phải chăng đây là thiên đường, nơi bà đã chờ tôi? Bỗng tôi nghe thấy tiếng bước chân từ phía sau, một bà lão sao giống bà của tôi quá. Bà có dáng người cao lớn, mái tóc trắng và nụ cười hiền hậu. Bà hỏi tôi với giọng nói ấm áp:

- 

Chúc mừng năm mới. Cháu gái đã dậy rồi đấy ư? Cháu ngủ có ngon không?

- 

Bà là ai ạ? Sao cháu lại ở đây? – Tôi ngạc nhiên hỏi bà

- 

Đêm qua bà bước ra khỏi nhà và thấy cháu đang nằm trên mặt đất. Bà đã bế cháu vào nhà. Chắc cháu lạnh và đói lắm phải không? Hãy ra ăn sáng cùng và bà chúc mừng năm mới nhé!

Sau đó tôi đã kể cho bà nghe lại câu chuyện về cuộc đời tôi. Bà nhẹ nhàng kéo tôi vào lòng và bà kể cho tôi nghe về cuộc sống độc thân buồn tủi của bà từ khi cô cháu gái của bà – cô bé bằng tuổi tôi đã qua đời vì căn bệnh hiểm nghèo. Tôi khẽ ôm bà, bà cũng ấm áp và hiền từ như bà nội tôi vậy. Giọt nước mắt lăn dài trên má tôi, chắc hẳn bà là thiên sứ mà bà nội tôi đã nhờ đến để chăm sóc và yêu thương tôi. Bà nhận tôi làm cháu gái và mong tôi thi thoảng hãy đến nhà bà. Đây có lẽ là món quà năm mới tuyệt vời nhất mà tôi nhận được. Cảm ơn những que diêm bé nhỏ và rực sáng, đã biến những ước mơ của tôi trở thành hiện thực và mang đến cho tôi niềm hạnh phúc mà tôi hằng ước ao.

Bài tập 3: Đoạn văn trình bày cảm nghĩ của em về cô bé bán diêm trong truyện Cô bé bán diêm

Cô bé bán diêm trong truyện kể cùng tên của An-đéc-xen là một cô bé nghèo khổ, cô đơn và bất hạnh. Em mồ côi mẹ, người bà mà em yêu thương cũng rời bỏ em đi mãi mãi. Cô bé chỉ còn người cha là điểm tựa duy nhất nhưng ông thường xuyên mắng nhiếc và đánh đập nếu em không bán được que diêm nào. Người đọc không khỏi xót thương cho số phận của em bé bất hạnh, phải sống với tuổi thơ thiếu thốn tình yêu thương. Vì thế mà giữa đêm giao thừa giá lạnh, em vẫn lang thang không dám về nhà.  Trời khuya lạnh vắng, em ngồi co ro nơi góc tường và những que diêm đã thắp lên niềm hi vọng, sưởi ấm trái tim giá buốt của em. Cô bé mơ về căn nhà có lò sưởi ấm áp, với bàn ăn dọn sẵn, có cây thông trang hoàng rực rỡ. Ước mơ ấy nhanh chóng vụt tắt theo những que diêm nhỏ bé, xung quanh em chỉ còn lại thực tại phũ phàng. Không một ai để ý đến em, họ vội vàng trở về nhà bên gia đình ấm áp. Vì thế, em nhớ đến bà, em muốn cùng bà đến thiên đường vì chỉ có bà yêu em, quan tâm lo lắng cho em. Thật xót xa cho một tâm hồn trẻ thơ cô độc, một mình em phải đương đầu với cuộc sống khó khăn khi tuổi em còn quá nhỏ. Em đã chết vì giá lạnh trong đêm giao thừa hay chính vì sự vô tâm của những người lớn. Câu chuyện khiến chúng ta không khỏi xót xa cho thân phận những em bé mồ côi tội nghiệp, phải lang thang kiếm sống nơi đường phố. Truyện cũng gửi đi thông điệp đầy tính nhân văn: Hãy yêu thương, quan tâm đẻ trẻ thơ có một cuộc sống hạnh phúc.

Bài tập 4: Kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm (Truyện cổ An-đéc-xen)

Đêm giao thừa năm ấy thật rét mướt, tuyết dường như rơi dày đặc hơn. Tất cả mọi người đều vui vẻ, hối hả đi lại trên đường phố và nhanh chân trở vè nhà để đón mừng năm mới bên người thân và gia đình. Vậy mà tôi – những que diêm nhỏ bé vẫn nằm im lặng lẽ trong những vỏ bao, cùng cô chủ rong ruổi trên con đường tối đen, gió lạnh và tuyết rơi phủ trắng. Cô bé muốn bán hết chúng tôi - những bao diêm, cho khách qua đường để mang tiền về cho cha cô kịp lúc giao thừa.

Cô bé cầm chúng tôi trong tay và mời chào những người qua đường thế nhưng chẳng ai để ý đến tiếng rao của cô cả. Họ cười đùa trong những câu chuyện riêng và vội vã đi nhanh. Cô bé đã thấm mệt, bụng đói cồn cào nên đành ngồi nép vào góc tường tránh rét. Tôi nhìn thấy chiếc áo của cô  bục rách, gió lạnh thổi khiến cô lạnh run rẩy, chân tay tím tái. Khẽ hé mắt ra khỏi vỏ bao, tôi nhìn thấy cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn. Mùi ngỗng quay thơm nức tỏa ra từ những căn nhà ấm cúng. Cô bé muốn trở về nhà lắm nhưng cô sợ bố em mắng vì em chưa bán được que diêm nào, mà về nhà thì cũng lạnh như vậy vì đó chỉ là căn lều lụp xụp. Lòng tôi thương cô bé vô hạn, tôi ước mình có thể hét lớn để mọi người để ý và mua chúng tôi, cho cô bé có chút tiền mang về cho cha. Ôm chúng tôi vào lòng cô bé thì thầm: “Diêm ơi! Ngày xưa khi bà nội còn sống, tôi cũng được đón giao thừa ở nhà đấy. Ngôi nhà tôi xinh xắn và có những sợi thường xuân bao quanh. Nhưng Thần Chết đã mang bà đi, gia sản nhà tôi cũng tiêu tán hết rồi. Giờ đây tôi phải chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lòi mắc nhiếc, chửi rủa”. Nghe những lời thì thầm của cô bé tôi xót xa vô cùng mà chẳng thể làm gì được. Tôi chỉ biết an ủi cô bé: “Cô còn có chúng tôi làm bạn mà. Hãy bật chúng tôi lên, chúng tôi sẽ sưởi ấm cho cô bớt lạnh”.

Rồi cô bé cầm lấy một anh bạn của chúng tôi và quẹt sáng. Anh ấy bén lửa thật là nhạy. Chúng tôi đều rất thương cô bé nên nhủ thầm phải cố cháy thật sáng để mang lại ngọn lửa sưởi ấm cho cô chủ bớt lạnh. Ngọn lửa sáng từ màu xanh lam, dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng quanh thân anh bạn diêm bé nhỏ. Cô bé đưa tay ra và ngọn lửa bắt đầu tỏa hơi ấm cho cô.  Cô thì thầm: “ôi ánh sáng kì dị làm sao. Tôi tưởng tượng như mình đang ngồi trước lò sưởi bằng sắt, có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Thật là dễ chịu. Chà! trong đêm đông rét buốt, được ngồi trước một lò sưởi như thế này thì khoái biết bao!”. Cô duỗi đôi chân ra để sưởi thì lửa vụt tắt. “Ôi lò sưởi biến mất rồi” – Mặt cô bé buồn tiu nghỉu. Cô bỗng bần thần cả người và chợt nghĩ ra rằng cha cô bé đã giao cho bán diêm; đêm nay, về nhà thế nào cũng bị cha mắng.

Tôi thương cô bé và khẽ nói: ”Quẹt diêm mà sưởi ấm nữa đi cô bé ơi”. Cô quẹt tiếp người bạn thứ hai của tôi, diêm cháy sáng rực lên. Cô bé reo lên: “Tấm rèm đẹp quá! Có cả bàn ăn đã dọn sẵn, khăn trải trắng tinh, trên bàn bày toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay kìa! Nó nhảy ra khỏi dĩa và mang cả dao ăn, phóng sết, cắm trên lưng. Tất cả là dành cho mình đấy ư?” Rồi que diêm vụt tắt, trước mắt cô bé chỉ còn lại bức tường dày đặc, lãnh lẽo. Chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả, chỉ có những cơn gió lạnh buốt và tuyết rơi dày đặc lạnh lẽo, mọi người vẫn bước nhanh trên đường mà chẳng ai để ý đến cô chủ nhỏ của tôi.

Cô liền mở hộp bao và lấy que diêm thứ ba. Cô bé reo lên thích thú “Cây thông Nô-en đẹp quá! Cây này lớn và trang trí lộng lẫy hơn cây mà mình đã được thấy năm ngoái qua cửa kính một nhà buôn giàu có. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng nữa kìa”.Cô bé đưa tay ra về phía cây thông nhưng diêm vụt tắt. Cô nhìn những ngọn nến bay lên, bay lên mãi rồi biến thành ngôi sao trên trời. Cô khẽ thì thầm: “Chắc hẳn có ai vừa chết bà từng nói khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hổn bay lên trời với thượng đế”. Cô bé quẹt một que diêm nữa vào tường, một ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh.

Cô lấy một que diêm nữa và quẹt vào tường, một ánh sáng tỏa ra xung quanh và cô bé nhìn thấy rõ ràng bà cô đang mỉm cười. Cô bé reo lên:

- Bà ơi! Cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi, ngỗng quay và cây Noel ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này; trước kia, khi bà chưa về với thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao! Dạo ấy bà đã từng nhủ cháu rằng nếu cháu ngoan ngoãn cháu sẽ được gặp lại bà; Bà ơi! Cháu van bà, bà xin với Thượng đế chí nhân cho cháu vé với bà. Chắc Người không từ chối đâu. 

   Diêm lại tắt phụt và ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em bé cũng biết mất. Cô bé quẹt gần hết những que diêm còn lại trong bao. Tôi nằm trong số những que diêm còn lại nên chứng kiến tất cả. Chắc cô bé muốn níu bà lại! Những người bạn của tôi nối nhau chiếu sáng như giữa ban ngày. Tôi có cảm giác bà cụ cầm lấy tay em, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa họ nữa. Họ đã vẻ với Thượng đế.

   Sáng hôm sau, tôi thấy tuyết vẫn phủ kín mặt đất, nhưng mặt trời lên, trong sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra hỏi nhà. ở xó tường cô bé có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Cô bé đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa. Nhưng cô bé mang theo những giấc mơ đẹp. Đó là điều kì diệu cô bé đã trông thấy, nhất là cảnh huy hoàng lúc hai bà cháu bay lên để đón lấy những niềm vui đầu năm. Thượng đế đã đến với cô bé, giải thoát cô bé khỏi cõi đòi khổ đau và lòng người lạnh giá. Tôi đã không có may mắn như các bạn diêm khác của tôi là sưởi ấm cô bé và mang đến cho cô nhũng giấc mơ đẹp. Nhưng tôi được chứng kiến những niềm vui nhỏ bé, giản dị của cô. Tôi cầu mong ở nơi thiên đường, cô bé hạnh phúc bên bà, không còn phải chịu những nỗi khổ của một em bất hạnh. Cũng cầu mong không bao giờ phải chứng kiến một câu chuyện như thế nữa.

Bài tập 5: Nêu suy nghĩ về tình người trong cuộc sống.

 Qua truyện ngắn Cô bé bán diêm tác giả như muốn lên án sự vô tình, thờ ơ của những người lớn xung quanh em. Ở lứa tuổi đáng được sống trong sự đùm bọc, yêu thương của gia đình nhưng em đã phải lăn lộn kiếm sống ngoài đường. Nếu người cha quan tâm, nếu những người qua đường để ý đến mảnh đời tội nghiệp thì có lẽ em đã không phải ra đi trong sự cô đơn, tuyệt vọng như vậy. Ngày nay, chúng ta còn gặp rất nhiều những cảnh đời bất hạnh, là những em bé mồ côi phải lang thang kiếm sống. Trách nhiệm đó trước hết thuộc về gia đình và người thân các em, sau nữa là trách nhiệm của nhà trường và toàn xã hội. Trẻ em xứng đáng được sống trong tình yêu thương, đùm bọc của tất cả mọi người. Hãy cùng phát huy tinh thần “lá lành đùm lá rách” để giúp đỡ những người kém may mắn hơn mình. Mỗi người có thể dành một chút tiền ăn sáng tiết kiệm được để mua giúp gói tăm hay tờ báo của các em hay đơn giản là lời hỏi thăm quan tâm cũng khiến họ thêm ấm lòng. Tình người sẽ giúp chúng ta gần lại với nhau hơn, cùng sẻ chia và yêu thương bởi nơi lạnh lẽo nhất không phải Bắc cực xa xôi mà ở nơi thiếu thốn tình người.

IV. Soạn bài cực ngắn: Cô bé bán diêm

Bài tập 1: Có 3 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu… đến cứng đờ ra - (Hoàn cảnh tội nghiệp của em bé bán diêm trong đêm giao thừa.)

- Đọan 2: tiếp theo … về chầu thượng đế - (Em bé và những cây diêm mơ ước.)

- Đoạn 3: Còn lạ -  (Cái chết đáng thương của cô bé.)

Đoạn 2 chia ra 4 đoạn nhỏ:

1. Cảnh que diêm 1:  vui như ngồi trước lò sưởi.

2. Cảnh que diêm 2: vui như ngồi trước bữa ăn ngon.

3. Cảnh que diêm 3:  thích thú như trước cây thông Nô-en rực rỡ.

4. Cảnh que diêm 4: sung sướng thấy bà đang mỉm cười với em.

5. Cảnh que diêm 5: hai bà cháu dắt tay nhau bay lên trời, thoát mọi đói rét và đau buồn.

Bài tập 2: 

• Gia cảnh : Gia đình mới sa sút
• Cảnh bán diêm của cô bé.

- Thời gian: vào đêm giao thừa.

- Không gian: mọi nhà đều rực sáng ánh đèn và đồ ăn, bên ngoài cô bé bán diêm chân đất , chưa được ăn gì.

- Tình cảnh: chưa bán được bao diêm nào và chưa có ai bố thí cho em xu nào nên em không thể về nhà

• Nhiều sự tương phản đã diễn ra xung quanh em bé và trong lòng em bé :

Quá khứ - hiện tại./ Phố sá tưng bừng, tấp nập – em bé lang thang cô đơn nghèo khó. / Mộng ảo huy hoàng – thực tế tối tăm, khắt nghiệt.

Bài tập 3: Những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm hoàn toàn hợp lí.

Lần 1:  giá lạnh của mùa đông em ước có lò sưởi

Lần 2: đang đói cồn cào em mơ ước đến một bàn ăn đã dọn.

Lần 3: đang đêm giao thừa em ao ước có được đêm giao thừa thật đẹp 

Lần 4 và 5:  cô đơn, đang khao khát tình thương em đã nghĩ đến bà đang mỉm cười.

• Gần với sự thật => những cảnh đầu
•  Ảo ảnh do em tưởng tượng => Những cảnh sau, nhất là cảnh cuối cùng

Bài tập 4: Cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm :

Bài viết tham khảo

Cô bé bán diêm có một hoàn cảnh thật bất hạnh. Trong đêm giao thừa, khi nhà nhà đều quây quần bên lò sưởi ấm cúng và bàn cỗ đầy đặn thức ăn. Cô bé tội nghiệp ấy vẫn lang thang ngoài đường trong giá buốt, không ai để ý đến em. Em nép vào góc tường tăm tối và quẹt những que diêm như muốn xua đi không khí lạnh buốt. Khi ánh sáng nhỏ nhoi sáng lên, em như sống trong những mộng tưởng tươi sáng về lò sưởi ấm áp, bàn cỗ đầy đủ thức ăn, rồi em mơ về bà và cùng bà bay lên cao mãi. Cuối cùng, em đã chết trong đêm giao thừa lạnh lẽo ấy, sự ra đi của em như sự giải thoát khỏi những tăm tối của cuộc đời. Em được đến bên người thân ở một thế giới khác. Nhà văn đã nâng đỡ linh hồn của em bé đáng thương, dường như không phải em chết mà em đang đi vào cõi bất tử, nơi có tình thương bao la của bà em mà em từng khao khát với nụ cười mãn nguyện. 

Phần tham khảo mở rộng

Bài tập 1: Giá trị:

 Nội dung:  hình ảnh một cô bé bán diêm nghèo khổ, cô đơn, bất hạnh trong đêm giao thừa, với thông điệp hãy yêu thương và để trẻ thơ được sống hạnh phúc. 

 Nghệ thuật: kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa yếu tố thật và huyền ảo, tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm, kết cấu truyện theo lối tương phản, đối lập.

Bài tập 2: Kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm với một kết thúc mới

Một giao thừa nữa lại đến, ngoài đường tuyết đang rơi ngày càng dày hơn. Những ngôi nhà hai bên đường được trang trí rực rỡ, mùi ngỗng quay thơm sực nức cả con phố dài. Vậy mà tôi vẫn đang dò dầm đi trong đêm tối, suốt cả ngày hôm nay tôi chưa bán được que diêm nào. Mẹ tôi mất sớm, tôi sống cùng bà nội và bố trong một ngôi nhà nhỏ xinh xắn. Thế nhưng từ ngày bà mất, mọi tài sản đều tiêu tán, tôi và bố chuyển đến chui rúc trong một xó tối tăm. Đêm nay, tôi không thể về nhà mà không bán được que diêm nào, nhất định cha sẽ mắng và đánh tôi.

Trời càng về đêm càng lạnh hơn, quần áo của tôi đã rách rưới hết cả, tôi thu đôi chân vào người nhưng càng lúc càng thấy rét buốt hơn. Hay là quẹt một que diêm để sưởi cho đỡ rét hơn một chút nhỉ? Ý nghĩ bỗng thoáng vụt qua trong đầu tôi. Tôi đánh liều quẹt một que. Ngọn lửa thật đẹp, ánh sáng lúc đầu xanh lam dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói thật vui mắt. Tôi hơ đôi tay mình trên que diêm sáng rực, tôi thấy trước mắt mình hiện ra một lò sưởi bằng sắt, lửa cháy nom đến là vui mắt. Ước gì trong đêm đông giá rét, tôi được ngồi hàng giờ trước lò sưởi ấm áp như thế thì thật khoan khoái biết bao. Vậy mà, khi vừa duỗi đôi bàn chân lạnh giá ra thì ngọn lửa biến mất. Tôi giật mình chợt nhớ ra cha đã giao cho tôi đi bán diếm. Đêm nay về nhà thế nào tôi cũng bị cha mắng thôi.

Tôi lấy que diêm thứ hai trong bao và quẹt tiếp, que diêm chát sáng rực lên. Bức tường trước mặt tôi ngồi biến thành một tấm rèm bằng vải màu. Tôi nhìn thấy trong ngôi nhà có một bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá và có cả một con ngỗng quay. Bất ngờ, con ngỗng bỗng nhả ra khỏi đĩa và có cả dao ăn cắm trên lững ngỗng tiến về phái tôi. Một đêm giao thừa tuyệt vời đang hiện ra trước mắt tôi. Rồi bỗng que diêm vụt tắt, trước mắt tôi chỉ còn lại bức tường lạnh lẽo.Tôi chợt nhận ra đó chỉ là mộng tưởng, xung quanh tôi chỉ là phố xá lạnh lẽo, khách qua đường quần áo ấm áp vội vã đi nhanh, chẳng ai đoái hoài đến tôi đang co rúm vì lạnh trong góc tường.

Tôi quẹt que diêm thứ ba, một cây thông Nô-en hiện ra trước mắt. Cây thông được trang trí lộng lẫy hơn cây thông tôi đã được nhìn thấy năm ngoái. Trên các cành lá xanh tươi còn được trang trí bằng hàng ngàn ngọn nến sáng rực. Tôi đưa tay chạm vào cây thông nhưng diêm vụt tắt, tất cả các ngọn ến bay lên, bay lên mãi cao thành những ngôi sao sáng trên trời. Tôi chợt nhớ đến lời của bà tôi khi còn sống, bà nói rằng khi có một ngôi sao đổi nhôi là có một linh hồn bay lên trời với Thượng đế.

Tôi nhớ bà quá, tôi quẹt thêm que diêm thứ tư, ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh và tôi nhìn thấy bà. Bà mỉm cười hiền hậu với tôi. Tôi sung sướng reo lên và khẩn khoản cầu xin bà: "Bà ơi! Bà cho cháu lên cùng với. Bà bảo cháu ngoan thì cháu sẽ được gặp lại bà. Cháu van bà, bà xin Thượng đế cho cháu về với bà đi". Que diêm tắt phụt, tôi lấy tất cả những que diêm còn lại quẹt liên tiếp. Tôi muốn níu bà ở lại cùng tôi. Chưa bao giờ tôi thấy bà to lớn và đẹp lão như thế. Bà đã cầm lấy tay tôi dắt đi….

Sáng hôm sau, tôi bỗng tỉnh giấc, ánh sáng mặt trời chiếu qua khung cửa sổ, mùi ngỗng quay thơm lừng từ phía bàn ăn. Tôi đang ở đâu thế này? Phải chăng đây là thiên đường, nơi bà đã chờ tôi? Bỗng tôi nghe thấy tiếng bước chân từ phía sau, một bà lão sao giống bà của tôi quá. Bà có dáng người cao lớn, mái tóc trắng và nụ cười hiền hậu. Bà hỏi tôi với giọng nói ấm áp:

- 

Chúc mừng năm mới. Cháu gái đã dậy rồi đấy ư? Cháu ngủ có ngon không?

- 

Bà là ai ạ? Sao cháu lại ở đây? – Tôi ngạc nhiên hỏi bà

- 

Đêm qua bà bước ra khỏi nhà và thấy cháu đang nằm trên mặt đất. Bà đã bế cháu vào nhà. Chắc cháu lạnh và đói lắm phải không? Hãy ra ăn sáng cùng và bà chúc mừng năm mới nhé!

Sau đó tôi đã kể cho bà nghe lại câu chuyện về cuộc đời tôi. Bà nhẹ nhàng kéo tôi vào lòng và bà kể cho tôi nghe về cuộc sống độc thân buồn tủi của bà từ khi cô cháu gái của bà – cô bé bằng tuổi tôi đã qua đời vì căn bệnh hiểm nghèo. Tôi khẽ ôm bà, bà cũng ấm áp và hiền từ như bà nội tôi vậy. Giọt nước mắt lăn dài trên má tôi, chắc hẳn bà là thiên sứ mà bà nội tôi đã nhờ đến để chăm sóc và yêu thương tôi. Bà nhận tôi làm cháu gái và mong tôi thi thoảng hãy đến nhà bà. Đây có lẽ là món quà năm mới tuyệt vời nhất mà tôi nhận được. Cảm ơn những que diêm bé nhỏ và rực sáng, đã biến những ước mơ của tôi trở thành hiện thực và mang đến cho tôi niềm hạnh phúc mà tôi hằng ước ao.

Bài tập 3: Đoạn văn trình bày cảm nghĩ của em về cô bé bán diêm trong truyện Cô bé bán diêm

Cô bé bán diêm trong truyện kể cùng tên của An-đéc-xen là một cô bé nghèo khổ, cô đơn và bất hạnh. Em mồ côi mẹ, người bà mà em yêu thương cũng rời bỏ em đi mãi mãi. Cô bé chỉ còn người cha là điểm tựa duy nhất nhưng ông thường xuyên mắng nhiếc và đánh đập nếu em không bán được que diêm nào. Người đọc không khỏi xót thương cho số phận của em bé bất hạnh, phải sống với tuổi thơ thiếu thốn tình yêu thương. Vì thế mà giữa đêm giao thừa giá lạnh, em vẫn lang thang không dám về nhà.  Trời khuya lạnh vắng, em ngồi co ro nơi góc tường và những que diêm đã thắp lên niềm hi vọng, sưởi ấm trái tim giá buốt của em. Cô bé mơ về căn nhà có lò sưởi ấm áp, với bàn ăn dọn sẵn, có cây thông trang hoàng rực rỡ. Ước mơ ấy nhanh chóng vụt tắt theo những que diêm nhỏ bé, xung quanh em chỉ còn lại thực tại phũ phàng. Không một ai để ý đến em, họ vội vàng trở về nhà bên gia đình ấm áp. Vì thế, em nhớ đến bà, em muốn cùng bà đến thiên đường vì chỉ có bà yêu em, quan tâm lo lắng cho em. Thật xót xa cho một tâm hồn trẻ thơ cô độc, một mình em phải đương đầu với cuộc sống khó khăn khi tuổi em còn quá nhỏ. Em đã chết vì giá lạnh trong đêm giao thừa hay chính vì sự vô tâm của những người lớn. Câu chuyện khiến chúng ta không khỏi xót xa cho thân phận những em bé mồ côi tội nghiệp, phải lang thang kiếm sống nơi đường phố. Truyện cũng gửi đi thông điệp đầy tính nhân văn: Hãy yêu thương, quan tâm đẻ trẻ thơ có một cuộc sống hạnh phúc.

Bài tập 4: Kể lại câu chuyện Cô bé bán diêm (Truyện cổ An-đéc-xen)

Đêm giao thừa năm ấy thật rét mướt, tuyết dường như rơi dày đặc hơn. Tất cả mọi người đều vui vẻ, hối hả đi lại trên đường phố và nhanh chân trở vè nhà để đón mừng năm mới bên người thân và gia đình. Vậy mà tôi – những que diêm nhỏ bé vẫn nằm im lặng lẽ trong những vỏ bao, cùng cô chủ rong ruổi trên con đường tối đen, gió lạnh và tuyết rơi phủ trắng. Cô bé muốn bán hết chúng tôi - những bao diêm, cho khách qua đường để mang tiền về cho cha cô kịp lúc giao thừa.

Cô bé cầm chúng tôi trong tay và mời chào những người qua đường thế nhưng chẳng ai để ý đến tiếng rao của cô cả. Họ cười đùa trong những câu chuyện riêng và vội vã đi nhanh. Cô bé đã thấm mệt, bụng đói cồn cào nên đành ngồi nép vào góc tường tránh rét. Tôi nhìn thấy chiếc áo của cô  bục rách, gió lạnh thổi khiến cô lạnh run rẩy, chân tay tím tái. Khẽ hé mắt ra khỏi vỏ bao, tôi nhìn thấy cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn. Mùi ngỗng quay thơm nức tỏa ra từ những căn nhà ấm cúng. Cô bé muốn trở về nhà lắm nhưng cô sợ bố em mắng vì em chưa bán được que diêm nào, mà về nhà thì cũng lạnh như vậy vì đó chỉ là căn lều lụp xụp. Lòng tôi thương cô bé vô hạn, tôi ước mình có thể hét lớn để mọi người để ý và mua chúng tôi, cho cô bé có chút tiền mang về cho cha. Ôm chúng tôi vào lòng cô bé thì thầm: “Diêm ơi! Ngày xưa khi bà nội còn sống, tôi cũng được đón giao thừa ở nhà đấy. Ngôi nhà tôi xinh xắn và có những sợi thường xuân bao quanh. Nhưng Thần Chết đã mang bà đi, gia sản nhà tôi cũng tiêu tán hết rồi. Giờ đây tôi phải chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lòi mắc nhiếc, chửi rủa”. Nghe những lời thì thầm của cô bé tôi xót xa vô cùng mà chẳng thể làm gì được. Tôi chỉ biết an ủi cô bé: “Cô còn có chúng tôi làm bạn mà. Hãy bật chúng tôi lên, chúng tôi sẽ sưởi ấm cho cô bớt lạnh”.

Rồi cô bé cầm lấy một anh bạn của chúng tôi và quẹt sáng. Anh ấy bén lửa thật là nhạy. Chúng tôi đều rất thương cô bé nên nhủ thầm phải cố cháy thật sáng để mang lại ngọn lửa sưởi ấm cho cô chủ bớt lạnh. Ngọn lửa sáng từ màu xanh lam, dần dần biến đi, trắng ra, rực hồng quanh thân anh bạn diêm bé nhỏ. Cô bé đưa tay ra và ngọn lửa bắt đầu tỏa hơi ấm cho cô.  Cô thì thầm: “ôi ánh sáng kì dị làm sao. Tôi tưởng tượng như mình đang ngồi trước lò sưởi bằng sắt, có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng. Trong lò, lửa cháy nom đến vui mắt và tỏa ra hơi nóng dịu dàng. Thật là dễ chịu. Chà! trong đêm đông rét buốt, được ngồi trước một lò sưởi như thế này thì khoái biết bao!”. Cô duỗi đôi chân ra để sưởi thì lửa vụt tắt. “Ôi lò sưởi biến mất rồi” – Mặt cô bé buồn tiu nghỉu. Cô bỗng bần thần cả người và chợt nghĩ ra rằng cha cô bé đã giao cho bán diêm; đêm nay, về nhà thế nào cũng bị cha mắng.

Tôi thương cô bé và khẽ nói: ”Quẹt diêm mà sưởi ấm nữa đi cô bé ơi”. Cô quẹt tiếp người bạn thứ hai của tôi, diêm cháy sáng rực lên. Cô bé reo lên: “Tấm rèm đẹp quá! Có cả bàn ăn đã dọn sẵn, khăn trải trắng tinh, trên bàn bày toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay kìa! Nó nhảy ra khỏi dĩa và mang cả dao ăn, phóng sết, cắm trên lưng. Tất cả là dành cho mình đấy ư?” Rồi que diêm vụt tắt, trước mắt cô bé chỉ còn lại bức tường dày đặc, lãnh lẽo. Chẳng có bàn ăn thịnh soạn nào cả, chỉ có những cơn gió lạnh buốt và tuyết rơi dày đặc lạnh lẽo, mọi người vẫn bước nhanh trên đường mà chẳng ai để ý đến cô chủ nhỏ của tôi.

Cô liền mở hộp bao và lấy que diêm thứ ba. Cô bé reo lên thích thú “Cây thông Nô-en đẹp quá! Cây này lớn và trang trí lộng lẫy hơn cây mà mình đã được thấy năm ngoái qua cửa kính một nhà buôn giàu có. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng nữa kìa”.Cô bé đưa tay ra về phía cây thông nhưng diêm vụt tắt. Cô nhìn những ngọn nến bay lên, bay lên mãi rồi biến thành ngôi sao trên trời. Cô khẽ thì thầm: “Chắc hẳn có ai vừa chết bà từng nói khi có một vì sao đổi ngôi là có một linh hổn bay lên trời với thượng đế”. Cô bé quẹt một que diêm nữa vào tường, một ánh sáng xanh tỏa ra xung quanh.

Cô lấy một que diêm nữa và quẹt vào tường, một ánh sáng tỏa ra xung quanh và cô bé nhìn thấy rõ ràng bà cô đang mỉm cười. Cô bé reo lên:

- Bà ơi! Cho cháu đi với! Cháu biết rằng diêm tắt thì bà cũng biến đi mất như lò sưởi, ngỗng quay và cây Noel ban nãy, nhưng xin bà đừng bỏ cháu ở nơi này; trước kia, khi bà chưa về với thượng đế chí nhân, bà cháu ta đã từng sung sướng biết bao! Dạo ấy bà đã từng nhủ cháu rằng nếu cháu ngoan ngoãn cháu sẽ được gặp lại bà; Bà ơi! Cháu van bà, bà xin với Thượng đế chí nhân cho cháu vé với bà. Chắc Người không từ chối đâu. 

   Diêm lại tắt phụt và ảo ảnh rực sáng trên khuôn mặt em bé cũng biết mất. Cô bé quẹt gần hết những que diêm còn lại trong bao. Tôi nằm trong số những que diêm còn lại nên chứng kiến tất cả. Chắc cô bé muốn níu bà lại! Những người bạn của tôi nối nhau chiếu sáng như giữa ban ngày. Tôi có cảm giác bà cụ cầm lấy tay em, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi, chẳng còn đói rét, đau buồn nào đe dọa họ nữa. Họ đã vẻ với Thượng đế.

   Sáng hôm sau, tôi thấy tuyết vẫn phủ kín mặt đất, nhưng mặt trời lên, trong sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra hỏi nhà. ở xó tường cô bé có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Cô bé đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa. Nhưng cô bé mang theo những giấc mơ đẹp. Đó là điều kì diệu cô bé đã trông thấy, nhất là cảnh huy hoàng lúc hai bà cháu bay lên để đón lấy những niềm vui đầu năm. Thượng đế đã đến với cô bé, giải thoát cô bé khỏi cõi đòi khổ đau và lòng người lạnh giá. Tôi đã không có may mắn như các bạn diêm khác của tôi là sưởi ấm cô bé và mang đến cho cô nhũng giấc mơ đẹp. Nhưng tôi được chứng kiến những niềm vui nhỏ bé, giản dị của cô. Tôi cầu mong ở nơi thiên đường, cô bé hạnh phúc bên bà, không còn phải chịu những nỗi khổ của một em bất hạnh. Cũng cầu mong không bao giờ phải chứng kiến một câu chuyện như thế nữa.

Bài tập 5: Nêu suy nghĩ về tình người trong cuộc sống.

 Qua truyện ngắn Cô bé bán diêm tác giả như muốn lên án sự vô tình, thờ ơ của những người lớn xung quanh em. Ở lứa tuổi đáng được sống trong sự đùm bọc, yêu thương của gia đình nhưng em đã phải lăn lộn kiếm sống ngoài đường. Nếu người cha quan tâm, nếu những người qua đường để ý đến mảnh đời tội nghiệp thì có lẽ em đã không phải ra đi trong sự cô đơn, tuyệt vọng như vậy. Ngày nay, chúng ta còn gặp rất nhiều những cảnh đời bất hạnh, là những em bé mồ côi phải lang thang kiếm sống. Trách nhiệm đó trước hết thuộc về gia đình và người thân các em, sau nữa là trách nhiệm của nhà trường và toàn xã hội. Trẻ em xứng đáng được sống trong tình yêu thương, đùm bọc của tất cả mọi người. Hãy cùng phát huy tinh thần “lá lành đùm lá rách” để giúp đỡ những người kém may mắn hơn mình. Mỗi người có thể dành một chút tiền ăn sáng tiết kiệm được để mua giúp gói tăm hay tờ báo của các em hay đơn giản là lời hỏi thăm quan tâm cũng khiến họ thêm ấm lòng. Tình người sẽ giúp chúng ta gần lại với nhau hơn, cùng sẻ chia và yêu thương bởi nơi lạnh lẽo nhất không phải Bắc cực xa xôi mà ở nơi thiếu thốn tình người.