Soạn văn 8 ngắn nhất bài: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học: 

Bài tập 1: (Trang 62 - SGK Ngữ văn 8) Để tóm tắt truyện Lão Hạc của Nam Cao, một bạn nêu lên những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng sau đây. Hãy theo dõi để thực hiện các yéu cầu bên dưới.

a. Con trai lão Hạc đi phu đồn điền cao su, lão chỉ còn lại “cậu Vàng”.

b. Lão Hạc có một người con trai, một mảnh vườn và một con chó vàng.

c. Lão mang tiền dành dụm được gửi óng giáo và nhờ ông trông coi mảnh vườn.

d. Vì muốn để lại mảnh vườn cho con, lão phải bán con chó.

e. Một hôm lão xin Binh Tư ít bả chó.

g. Cuộc sống mỏi ngày một khó khăn, lão kiếm được gì ăn nấy và bị ốm một trận khủng khiếp.

h. Lão bỗng nhiên chết cái chết thật dữ dội.

i. Ông giáo rất buồn khi nghe Binh Tư kể chuyện ấy.

k. Cả làng không hiểu vì sao lão chết, trừ Binh Tư và Ông giáo.

Yêu cầu :

• Bản liệt kê trên đã nêu được những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng của truyện Lão Hạc chưa? Nếu phải bổ sung thì em nêu thêm những gì?
• Hãy sắp xếp các sự viộc đã nêu ở trên theo một trật tự hợp lí.
• Sau khi sắp xếp hợp lí, hãy viết tóm tất truyện Lào Hạc bằng một vàn bản ngắn gọn (khoảng 10 dòng).

Bài tập 2: (Trang 63 - SGK Ngữ văn 8) Hãy nêu lên những sự việc tiêu biểu và các nhân vật quan trọng trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ, sau đó viết một văn bản tóm tắt đoạn trích (khoảng 10 dòng).

Bài tập 3: (Trang 62 - SGK Ngữ văn 8) Có ý kiến cho rằng các văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh và Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng rất khó tóm tắt. Em thấy có đúng không ? Hãy thử tóm tắt các văn bản ấy.

II. Soạn bài siêu ngắn: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

Bài tập 1: Bảng liệt kê đã nêu được những sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng của truyện => trình tự các ý chưa thật hợp lí.

• Sắp xếp lại trình tự các ý:

a. Con trai lão … cậu Vàng.

g. Cuộc sống … khủng khiếp.

d. Vì muốn … bán con chó.

c. Lão mang tiền … mảnh vườn.

e. Ông giáo … xin bả chó.

h. Lão Hạc … dữ dội.

k. Cả làng … ông giáo.

Tóm tắt tác phẩm Lão Hạc:

Lão Hạc có hoàn cảnh khó khăn, vợ mất sớm, con trai lão vì nghèo không cưới được vợ đã bỏ đi phu đồn điền cao su. Lão Hạc còn lại một mình với một mảnh vườn, sống cô độc, chỉ có một con chó làm bạn. Con chó ấy là của anh con trai để lại, lão cưng chiều nó như con, luôn miệng gọi “cậu Vàng”. Sau một trận ốm dai dẳng, lão ko còn sức đi làm thuê nữa. Ko còn đường sinh sống, lão Hạc lặng lẽ đi đến một quyết định quan trọng. Lão bán con chó Vàng mà lão rất mực yêu thương, mang hết số tiền dành dụm được và cả mảnh vườn gửi cho ông Giáo trông coi hộ. Không muốn phiền đến mọi người, lão từ chối hết thảy sự giúp đỡ của ông giáo, lão xin Binh Tư ít bả chó, nói để đánh bả chó làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất thất vọng khi nghe chuyện ấy. Nhưng rồi lão Hạc bỗng nhiên chết - cái chết thật dữ dội, đau đớn. Ông giáo hiểu ra tất cả, vô cùng đau đớn nghĩ về cái chết của lão Hạc và chiêm nghiệm về cuộc đời.

Bài tập 2: Sự việc tiêu biểu:

o Bà lão hàng xóm cho bát gạo nấu cháo, cháo chín chị Dậu múc ra cho nguội.

o Chị Dậu bưng cháo đến cho anh Dậu chưa kịp ăn cai lệ ập tới.

o Chị hạ mình van xin nhưng bọn chúng vẫn sấn vào trói anh Dậu.

o Cai lệ mắng và đánh chị Dậu.

o Chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt thà ngồi tù chứ không để chúng nó làm tình làm tội mãi được.

• Tóm tắt đoạn trích Tức nước vỡ bờ

Gia đình chị Dậu đã dứt ruột bán đứa con và đàn chó để đủ tiền nộp sưu cho anh Dậu. Nhưng cai lệ thông báo cần đóng thuế cho người em chú đã chết từ năm ngoái của anh Dậu. Không còn gì để bán, anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai lôi ra đình đánh. Được bà hàng xóm cho bát gạo nấu cháo, cháo chín chị Dậu múc ra cho nguội. Chị Dậu bưng cháo đến cho anh Dậu chưa kịp  thì cai lệ và người nhà lí trưởng ập đến. Mặc dầu chị Dậu hết lời van xin, cai lệ vẫn toan hành hạ anh Dậu. Chị Dậu xông vào đỡ tay, bị cai lệ đánh, và chị đã túm cổ đẩy tên này ngã chổng quèo. Người nhà lí trưởng sấn sổ giơ gậy định đánh thì bị chị Dậu túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm. Chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt thà ngồi tù chứ không để chúng nó làm tình làm tội mãi được.

Bài tập 3: Hai văn bản Tôi đi học của Thanh Tịnh và Trong lòng mẹ của Nguyên Hồng rất khó tóm tắt bởi vì đây là những tác phẩm thiên về miêu tả diễn biến tâm trạng, không xây dựng cốt truyện và các sự kiện, trình tự sự việc không diễn tả theo trình tự khách quan mà theo mạch hồi ức hay tâm trạng của nhân vật.

Có thể tóm tắt 2 văn bản:

“Tôi đi học” được kể lạ theo dòng hồi tưởng của nhân vật Tôi về ngày đầu tiên đến trường. Đó là một buổi sáng mùa thu, lá rụng nhiều, tiết trời se lạnh. Trong khoảnh khắc vui sướng pha lẫn hồi hộp, chú bé có những ý nghĩ thật non nớt và ngây thơ: "Chắc chỉ có người thạo mới cầm nổi bút thước". Trong bộ quần áo mới, nhân vật Tôi càng "thấy mình trang trọng và đứng đắn" hơn. Lúc tới trường, nghe ba hồi trống, lòng chú bé lo sợ vẩn vơ, sợ những điều mới lạ và khó khăn trước mắt. Những lời nói của ông đốc ấm áp vang lên, khuyến khích những chú chim non vào lớp. Nhân vật tôi trong phút chốc đã òa khóc, nhưng người mẹ đã nhẹ nhàng giúp con vào lớp. Chú bé nhìn bàn ghế, người bạn ngồi kế bên và cảm thấy thân quen dẫu chưa bao giờ gặp gỡ. Rồi quàng tay lên bàn, ngoan ngoãn đánh vần dòng chữ thầy giáo viết: "Tôi đi học"...

• Trong lòng mẹ:

 Bé Hồng mồ côi cha, mẹ lại đi bước nữa và phải sống tha hương cầu thực. Hồng cùng em Quế ở nhà bà cô ruột. Gần đến ngày giỗ cha, người mẹ đi tha phương cầu thực ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Người cô cứ xoáy vào cậu bé Hồng những lời cay độc. Người cô ấy đã gieo rắc vào đầu non nớt của đứa cháu những hoài nghi để Hồng khinh miệt và ruồng rẫy mẹ. Nhưng bé Hồng hiểu được mục đích của người cô, nghe người cô nói xấu mẹ, em đau đớn, lòng thắt lại, hai khóe mắt cay cay. Lúc thì nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên má chan hòa, đầm đìa ở cằm vai cổ. Bé Hồng vẫn dành cho mẹ tình cảm yêu thương tha thiết và tin rằng mẹ sẽ trở về. Cuối cùng, Hồng cũng được gặp mẹ sau bao ngày xa cách, đến ngày giỗ đầu của chồng mẹ bé Hồng đã trở về. Hai mẹ con gặp lại nhau mừng mừng tủi tủi, bé Hồng hạnh phúc khi được ở trong lòng mẹ, được sống lại những giây phút của tình mẫu tử êm dịu ngọt ngào.

III. Soạn bài ngắn nhất: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

Bài tập 1: 

(1) Theo em bảng đã liệt kê được sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng của truyện.

(2) Trình tự các ý chưa thật hợp lí.

• Sắp xếp lại trình tự: a g  d  c e h k
• Tóm tắt tác phẩm Lão Hạc:

Lão Hạc có hoàn cảnh khó khăn, vợ mất sớm, con trai lão vì nghèo không cưới được vợ đã bỏ đi phu đồn điền cao su. Lão Hạc còn lại một mình với một mảnh vườn, sống cô độc, chỉ có một con chó làm bạn. Con chó ấy là của anh con trai để lại, lão cưng chiều nó như con, luôn miệng gọi “cậu Vàng”. Sau một trận ốm dai dẳng, lão ko còn sức đi làm thuê nữa. Ko còn đường sinh sống, lão Hạc lặng lẽ đi đến một quyết định quan trọng. Lão bán con chó Vàng mà lão rất mực yêu thương, mang hết số tiền dành dụm được và cả mảnh vườn gửi cho ông Giáo trông coi hộ. Không muốn phiền đến mọi người, lão từ chối hết thảy sự giúp đỡ của ông giáo, lão xin Binh Tư ít bả chó, nói để đánh bả chó làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất thất vọng khi nghe chuyện ấy. Nhưng rồi lão Hạc bỗng nhiên chết - cái chết thật dữ dội, đau đớn. Ông giáo hiểu ra tất cả, vô cùng đau đớn nghĩ về cái chết của lão Hạc và chiêm nghiệm về cuộc đời.

Bài tập 2: Sự việc tiêu biểu:

(1) Bà lão hàng xóm cho bát gạo nấu cháo, cháo chín chị Dậu múc ra cho nguội.

(2) Chị Dậu bưng cháo đến cho anh Dậu chưa kịp ăn cai lệ ập tới.

(3) Chị hạ mình van xin nhưng bọn chúng vẫn sấn vào trói anh Dậu.

(4) Cai lệ mắng và đánh chị Dậu.

(5) Chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt thà ngồi tù chứ không để chúng nó làm tình làm tội mãi được.

• Tóm tắt Tức nước vỡ bờ:

Gia đình chị Dậu đã dứt ruột bán đứa con và đàn chó để đủ tiền nộp sưu cho anh Dậu. Nhưng cai lệ thông báo cần đóng thuế cho người em chú đã chết từ năm ngoái của anh Dậu. Không còn gì để bán, anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai lôi ra đình đánh. Được bà hàng xóm cho bát gạo nấu cháo, cháo chín chị Dậu múc ra cho nguội. Chị Dậu bưng cháo đến cho anh Dậu chưa kịp  thì cai lệ và người nhà lí trưởng ập đến. Mặc dầu chị Dậu hết lời van xin, cai lệ vẫn toan hành hạ anh Dậu. Chị Dậu xông vào đỡ tay, bị cai lệ đánh, và chị đã túm cổ đẩy tên này ngã chổng quèo. Người nhà lí trưởng sấn sổ giơ gậy định đánh thì bị chị Dậu túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm. Chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt thà ngồi tù chứ không để chúng nó làm tình làm tội mãi được.

Bài tập 3: “Tôi đi học” của Thanh Tịnh và “Trong lòng mẹ” của Nguyên Hồng =>  rất khó tóm tắt.Vì:

• Đây là những tác phẩm thiên về miêu tả diễn biến tâm trạng.
• Không xây dựng cốt truyện và các sự kiện.
• Trình tự sự việc không diễn tả theo trình tự khách quan mà theo mạch hồi ức hay tâm trạng của nhân vật.

Có thể tóm tắt 2 văn bản:

Tôi đi học:

“Tôi đi học” được kể lạ theo dòng hồi tưởng của nhân vật Tôi về ngày đầu tiên đến trường. Đó là một buổi sáng mùa thu, lá rụng nhiều, tiết trời se lạnh. Trong khoảnh khắc vui sướng pha lẫn hồi hộp, chú bé có những ý nghĩ thật non nớt và ngây thơ: "Chắc chỉ có người thạo mới cầm nổi bút thước". Trong bộ quần áo mới, nhân vật Tôi càng "thấy mình trang trọng và đứng đắn" hơn. Lúc tới trường, nghe ba hồi trống, lòng chú bé lo sợ vẩn vơ, sợ những điều mới lạ và khó khăn trước mắt. Những lời nói của ông đốc ấm áp vang lên, khuyến khích những chú chim non vào lớp. Nhân vật tôi trong phút chốc đã òa khóc, nhưng người mẹ đã nhẹ nhàng giúp con vào lớp. Chú bé nhìn bàn ghế, người bạn ngồi kế bên và cảm thấy thân quen dẫu chưa bao giờ gặp gỡ. Rồi quàng tay lên bàn, ngoan ngoãn đánh vần dòng chữ thầy giáo viết: "Tôi đi học"...

Trong lòng mẹ:

 Bé Hồng mồ côi cha, mẹ lại đi bước nữa và phải sống tha hương cầu thực. Hồng cùng em Quế ở nhà bà cô ruột. Gần đến ngày giỗ cha, người mẹ đi tha phương cầu thực ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Người cô cứ xoáy vào cậu bé Hồng những lời cay độc. Người cô ấy đã gieo rắc vào đầu non nớt của đứa cháu những hoài nghi để Hồng khinh miệt và ruồng rẫy mẹ. Nhưng bé Hồng hiểu được mục đích của người cô, nghe người cô nói xấu mẹ, em đau đớn, lòng thắt lại, hai khóe mắt cay cay. Lúc thì nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên má chan hòa, đầm đìa ở cằm vai cổ. Bé Hồng vẫn dành cho mẹ tình cảm yêu thương tha thiết và tin rằng mẹ sẽ trở về. Cuối cùng, Hồng cũng được gặp mẹ sau bao ngày xa cách, đến ngày giỗ đầu của chồng mẹ bé Hồng đã trở về. Hai mẹ con gặp lại nhau mừng mừng tủi tủi, bé Hồng hạnh phúc khi được ở trong lòng mẹ, được sống lại những giây phút của tình mẫu tử êm dịu ngọt ngào.

IV. Soạn bài cực ngắn: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự

Bài tập 1: 

- Theo em bảng đã liệt kê được sự việc tiêu biểu và nhân vật quan trọng của truyện.

- Trình tự các ý chưa thật hợp lí.

- Trình tự đúng: a - g - d  - c  - e - h - k

Tóm tắt tác phẩm Lão Hạc:

Lão Hạc có hoàn cảnh khó khăn, vợ mất sớm, con trai lão vì nghèo không cưới được vợ đã bỏ đi phu đồn điền cao su. Lão Hạc còn lại một mình với một mảnh vườn, sống cô độc, chỉ có một con chó làm bạn. Con chó ấy là của anh con trai để lại, lão cưng chiều nó như con, luôn miệng gọi “cậu Vàng”. Sau một trận ốm dai dẳng, lão ko còn sức đi làm thuê nữa. Ko còn đường sinh sống, lão Hạc lặng lẽ đi đến một quyết định quan trọng. Lão bán con chó Vàng mà lão rất mực yêu thương, mang hết số tiền dành dụm được và cả mảnh vườn gửi cho ông Giáo trông coi hộ. Không muốn phiền đến mọi người, lão từ chối hết thảy sự giúp đỡ của ông giáo, lão xin Binh Tư ít bả chó, nói để đánh bả chó làm thịt và rủ Binh Tư uống rượu. Ông giáo rất thất vọng khi nghe chuyện ấy. Nhưng rồi lão Hạc bỗng nhiên chết - cái chết thật dữ dội, đau đớn. Ông giáo hiểu ra tất cả, vô cùng đau đớn nghĩ về cái chết của lão Hạc và chiêm nghiệm về cuộc đời.

Bài tập 2: Sự việc tiêu biểu:

Bà lão hàng xóm cho bát gạo nấu cháo, cháo chín chị Dậu múc ra cho nguội. / Chị Dậu bưng cháo đến cho anh Dậu chưa kịp ăn cai lệ ập tới. / Chị hạ mình van xin nhưng bọn chúng vẫn sấn vào trói anh Dậu. / Cai lệ mắng và đánh chị Dậu. / Chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt thà ngồi tù chứ không để chúng nó làm tình làm tội mãi được.

Tóm tắt Tức nước vỡ bờ:

Gia đình chị Dậu đã dứt ruột bán đứa con và đàn chó để đủ tiền nộp sưu cho anh Dậu. Nhưng cai lệ thông báo cần đóng thuế cho người em chú đã chết từ năm ngoái của anh Dậu. Không còn gì để bán, anh Dậu đang ốm cũng bị bọn tay sai lôi ra đình đánh. Được bà hàng xóm cho bát gạo nấu cháo, cháo chín chị Dậu múc ra cho nguội. Chị Dậu bưng cháo đến cho anh Dậu chưa kịp  thì cai lệ và người nhà lí trưởng ập đến. Mặc dầu chị Dậu hết lời van xin, cai lệ vẫn toan hành hạ anh Dậu. Chị Dậu xông vào đỡ tay, bị cai lệ đánh, và chị đã túm cổ đẩy tên này ngã chổng quèo. Người nhà lí trưởng sấn sổ giơ gậy định đánh thì bị chị Dậu túm tóc lẳng cho một cái ngã nhào ra thềm. Chị Dậu vùng lên chống trả quyết liệt thà ngồi tù chứ không để chúng nó làm tình làm tội mãi được.

Bài tập 3: “Tôi đi học” , “Trong lòng mẹ” : rất khó tóm tắt.Vì:

(1) Đây là những tác phẩm thiên về miêu tả diễn biến tâm trạng.

(2) Không xây dựng cốt truyện và các sự kiện.

(3) Trình tự sự việc không diễn tả theo trình tự khách quan mà theo mạch hồi ức hay tâm trạng của nhân vật.

 1. Tôi đi học:

“Tôi đi học” được kể lạ theo dòng hồi tưởng của nhân vật Tôi về ngày đầu tiên đến trường. Đó là một buổi sáng mùa thu, lá rụng nhiều, tiết trời se lạnh. Trong khoảnh khắc vui sướng pha lẫn hồi hộp, chú bé có những ý nghĩ thật non nớt và ngây thơ: "Chắc chỉ có người thạo mới cầm nổi bút thước". Trong bộ quần áo mới, nhân vật Tôi càng "thấy mình trang trọng và đứng đắn" hơn. Lúc tới trường, nghe ba hồi trống, lòng chú bé lo sợ vẩn vơ, sợ những điều mới lạ và khó khăn trước mắt. Những lời nói của ông đốc ấm áp vang lên, khuyến khích những chú chim non vào lớp. Nhân vật tôi trong phút chốc đã òa khóc, nhưng người mẹ đã nhẹ nhàng giúp con vào lớp. Chú bé nhìn bàn ghế, người bạn ngồi kế bên và cảm thấy thân quen dẫu chưa bao giờ gặp gỡ. Rồi quàng tay lên bàn, ngoan ngoãn đánh vần dòng chữ thầy giáo viết: "Tôi đi học"...

 2. Trong lòng mẹ:

 Bé Hồng mồ côi cha, mẹ lại đi bước nữa và phải sống tha hương cầu thực. Hồng cùng em Quế ở nhà bà cô ruột. Gần đến ngày giỗ cha, người mẹ đi tha phương cầu thực ở Thanh Hoá vẫn chưa về. Người cô cứ xoáy vào cậu bé Hồng những lời cay độc. Người cô ấy đã gieo rắc vào đầu non nớt của đứa cháu những hoài nghi để Hồng khinh miệt và ruồng rẫy mẹ. Nhưng bé Hồng hiểu được mục đích của người cô, nghe người cô nói xấu mẹ, em đau đớn, lòng thắt lại, hai khóe mắt cay cay. Lúc thì nước mắt ròng ròng rớt xuống hai bên má chan hòa, đầm đìa ở cằm vai cổ. Bé Hồng vẫn dành cho mẹ tình cảm yêu thương tha thiết và tin rằng mẹ sẽ trở về. Cuối cùng, Hồng cũng được gặp mẹ sau bao ngày xa cách, đến ngày giỗ đầu của chồng mẹ bé Hồng đã trở về. Hai mẹ con gặp lại nhau mừng mừng tủi tủi, bé Hồng hạnh phúc khi được ở trong lòng mẹ, được sống lại những giây phút của tình mẫu tử êm dịu ngọt ngào.