Bài soạn ngắn ngữ văn 10 kết nối bài Ôn tập Học kì 1: Luyện tập và vận dụng - Viết

[toc:ul]

[Chọn một trong các đề sau]

Đề 1: Hãy viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm văn học mà bạn yêu thích.

Để 2: Khi được học về thần thoại và sử thi, vấn đề gì đã khiến bạn thực sự thấy hứng thú và muốn tìm hiểu sâu hơn? Hãy viết một báo cáo nghiên cứu về vấn đề đó.

Đề 3: Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hoặc quan niệm mà bạn cho là không phù hợp với chuẩn mực chung được cộng đồng tạo dựng.

Trả lời: Gợi ý: 

1. Mở bài

• Giới thiệu về tác giả Tố Hữu và sự nghiệp của ông
• Bài thơ Khi con tu hú được sáng tác năm 1939 khi Tố Hữu bị giam trong nhà lao Thừa Phủ.
• Bài thơ là khúc ca về tình yêu cuộc sống và khao khát được tự do mãnh liệt của người tù Cách mạng trẻ tuổi.

2. Thân bài

- Nhan đề được mang tên một loài chim: chim tu hú. Đây là loài chim đặc trưng của mùa hè, thường cất tiếng kêu trong ngày hè.a. Sáu câu thơ đầu: Bức tranh ngày hè sôi động, vui tươi:

- Màu sắc trong khung cảnh cũng thật tươi tắn và rực rỡ:

• Lúa chiêm đang vào vụ chín vàng rực
• Những hạt bắp vàng ươm
• Cả sân nhà đều bao trùm bởi màu nắng hồng "đào"
• Bầu trời trong xanh

=> Chúng đều là những gam màu thật tươi tắn, đẹp đẽ.- Hình ảnh cũng mang đậm sắc thái của ngày hè sôi động:

• Cánh đồng lúa chiêm vàng chín
• Vườn trái cây đang "ngọt dần”.

=> Đó là sự vận động của thời gian, đầy tươi vui, ngọt ngào và sức sống.

- Bức tranh ngày hè với những thanh âm thật rộn rã:

• Tiếng chim tu hú: gọi nhau "gọi bầy"
• Tiếng ve râm ra trong vườn cây
• Tiếng sáo diều vi vu trên không

=> Những âm thanh thật sống động, tươi vui báo hiệu ngày hè đang tới (một bản nhạc rộn ràng âm sắc).- Không gian trong bức tranh: Được mở rộng, cao, thoáng đạt với điểm nhấn là hình ảnh của "đôi con diều sáo lộn nhào từng không"=> Cảnh ngày hè được dựng lên thật sống động với đầy âm thanh, sắc màu, không gian, hình ảnh rực rỡ. Tất cả chúng đều chân thực, hết sức đẹp đẽ, tươi mới.=> Thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết của nhà thơ và cái nhìn tinh tế khi nhận ra sự chuyển mình của thời gian.b. Bốn câu thơ cuối là tâm trạng, cảm xúc của người tù Cách mạng- Khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp nhưng chỉ là trong trí tưởng tượng của nhà thơ khi đang trong nhà tù Thừa Phủ- Cảm xúc ngột ngạt, khao khát được tự do, đến với thiên nhiên, bầu trời:

• Thể hiện qua cách nhà thơ sử dụng 1 loạt những động từ mạnh:"đập tan", "chết uất" và các từ ngữ cảm thán "ôi, thôi, làm sao"
• Nhịp thơ ngắt quãng nhanh 6/2, 3/3

=> Truyền đến cho người đọc cảm giác ngột ngạt tới cao độ của nhà thơ và khát khao cháy bỏng được trở về với tự do, với đồng đội.- Bài thơ mở đầu bằng tiếng tu hú, kết thúc cũng bằng tiếng tu hú:

• Đầu bài thơ: Tiếng chim là tiếng gọi của tự do, của bầu trời bao la, đầy sức sống
• Kết bài thơ: Tiếng chim lại khiến người tù cảm thấy đau khổ, bực bội hơn bao giờ hết vì bị giam cầm trong bốn bức tường nhà giam.

=> Cả hai tiếng chim đều gợi lên sự tự do, biểu tượng cho sự sống, khiến người tù phải bồn chốn, mong mỏi được thoát ra ngoài chốn lao tù để hòa mình vào tự do.=> Tiếng chim còn là lời thúc giục hối hả về sự tự do.c. Nghệ thuật:

• Thể thơ lục bát dễ hiểu, dễ nghe, gần gũi, quen thuộc với người dân ta.
• Nhịp thơ được thể hiện linh hoạt, biến hóa theo xúc cảm của nhà thơ
• Ngôn từ dễ hiểu, giản dị, hình ảnh thơ mộc mạc, gần gũi, lời thơ da diết, thể hiện tình yêu cuộc sống và khát vọng tự do cháy bỏng của nhà thơ.

d. Kết luận chung:

• Bức tranh màu hè được nhà thơ dựng lên thật đẹp đẽ, tươi vui, sống động bằng tình yêu cuộc sống tha thiết.
• Được thể hiện rất sâu sắc qua thể thơ lục bát uyển chuyển, giọng điệu chân thành, nhất quán
• Bài thơ là tình yêu cuộc sống, khát vọng tự do đến cháy bỏng của người tù Cách mạng trong cảnh tù đày.

3. Kết bài: Khẳng định lại ý nghĩa của bài thơ.