Nội dung bài thơ: Câu cá mùa thu (Nguyễn Khuyến) | Văn học lớp 11

I. Bài thơ

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,

Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.

Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,

Lá vàng trước gió sẽ đưa vẻo.

Tầng mây lơ lững trời xanh ngắt,

Ngõ trúc quanh co khách văng teo.

Tựa gối, ôm cần lâu chẳng được,

Cá đâu đớp động dưới chân bèo.

II.  Nội dung và ý nghĩa của bài thơ

Nội dung:

• Cảnh sắc mùa thu hiện lên trong những câu thơ vô cùng mộc mạc giản dị, là những chi tiết hình ảnh điển hình cho mùa thu nơi làng quê Việt Nam: ao thu, sóng biếc gợ, lá vàng khẽ đưa, tầng mây lơ lửng, ngõ trúc quanh co, sắc xanh của trời hoà lẫn cùng sắc xanh của nước. Tất cả tạo nên một không gian xanh trong, dịu nhẹ, một chút sắc vàng của lá rụng trên cái nền xanh ấy khiến cảnh thu, hồn thu càng thêm phần sống động.  Khung cảnh ấy vận thường hiển hiện vào mỗi độ thu về trên những làng quê và đi vào tâm thức của bao người, nhưng lần đầu tiên được Nguyễn Khuyến vẽ ra với nguyên cái thần thái tự nhiên của nó và khiến ta không khỏi ngỡ ngàng xúc động. Đó là một mùa thu trong trẻo, thuần khiết, mát lành.
• Nhưng dường như, sự chuyển động nhẹ nhàng của những hình ảnh đượm hồn thơ: lá khẽ rụng, sóng khẽ gợn lăn tăn, đám mây lơ lửng,.... khiến ta cảm nhận được tâm trạng của tác giả ẩn sau bức tranh mùa thu ấy. Ấy là một tâm trạng mang đượm nỗi cô đơn, man mác buồn, uẩn khúc trong cõi lòng thi nhân. 

Ý nghĩa:

• Bài thơ là bức tranh cảnh sắc mùa thu ở đồng bằng Bắc Bộ, đồng thời cho thấy tình yêu thiên nhiên, đất nước cùng tâm trạng đau xót của tác giả trước thời thế