Bài soạn lớp 7: Cuộc chia tay của những con búp bê

[toc:ul]

Tìm hiểu chung tác phẩm

1.Tác giả: 

• Khánh Hoài, sinh năm 1937, quê ở tỉnh Thái Bình
• Là nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại
• Sở trường : truyện ngắn
• Nhận giải thưởng quốc tế văn học viết về Quyền trẻ em

2. Tác phẩm

• Cuộc chia tay của những con búp bê thuộc văn bản nhật dụng đề cập tới vấn đề quyền trẻ em
• Hình thức viết văn bản: truyện ngắn

3. Bố cục: Chia làm 3 phần

• Phần 1: Từ đầu … “ hiếu thảo như vậy” → Cảnh hai anh em chia đồ chơi
• Phần 2: Tiếp theo … “trùm lê cảnh vật” → Thủy chia tay cô giáo và các bạn
• Phần 3: Còn lại → Cuộc chia tay cuối cùng đầy xúc động của hai anh em

4. Tóm tắt truyện

Vì bố mẹ chia tay nhau, hai anh em Thành và Thuỷ cũng phải mỗi người một ngả: Thuỷ về quê với mẹ còn Thành ở lại với bố. Mẹ bắt hai anh em chia đồ chơi, nhưng rồi cả hai cũng nhường đồ chơi cho nhau. Hai anh em cùng dắt tay nhau đi trên con đường đến trường quen thuộc để chia tay thầy cô. Khi chia tay anh trai để đi với mẹ, Thủy cũng quyến luyến không muốn rời… Ba cuộc chia tay gợi lên ở bạn đọc những xúc cảm mạnh mẽ cùng nỗi xót thương cho cảnh ngộ mà lẽ ra những người bạn nhỏ không phải gánh chịu.

Câu 1. Truyện viết về ai, về việc gì? Ai là nhân vật chính trong truyện ?

Trả lời:

• Truyện viết về hai anh em Thành và Thủy, về cuộc chia tay của hai anh em khi bố mẹ li hôn khiến hai anh em mỗi người một ngả, Thủy theo mẹ về quê còn Thành ở lại với bố.
• Trong truyện, nhân vật chính là hai anh em Thành và Thủy

Câu 2. Hãy suy nghĩ và thảo luận với bạn trong nhóm về mấy điểm sau:

Hãy suy nghĩ và thảo luận với bạn trong nhóm về mấy điểm sau:

a. Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy? Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng gì?

b. Tên truyện có liên quan đến ý nghĩa của truyện không?

Trả lời:

a. Chuyện kể theo ngôi thứ nhất. Nhân vật xưng tôi trong câu chuyện chính là Thành – là người trong cuộc phải chịu đựng nỗi đau chia li và chứng kiến tất cả những sự việc xảy ra. Việc lựa chọn ngôi kể này có tác dụng: giúp tác giả có điều kiện trực tiếp thể hiện suy nghĩ, tình cảm và diễn biến tâm trạng của nhân vật, tăng thêm tính chân thực của truyện, làm cho truyện hấp dẫn và sinh động hơn. Chính vì thế, mặc dù tiêu đề của truyện là Cuộc chia tay của những con búp bê nhưng người đọc vẫn hiểu là cuộc chia tay của Thanh và Thuỷ.

b. Tên truyện tất nhiên phải liên quan đến ý nghĩa của câu chuyện. Bởi vì không có một tên truyện nào lại không liên quan đến ý nghĩa của chuyện. Cái chính là hàm ý mà tác giả muốn gửi vào nhan đề của câu chuyện mà thôi. 

Những con búp bê: Là những đồ chơi của tuổi nhỏ -> gợi thế giới trẻ em với sự ngộ nghĩnh, trong sáng, ngây thơ, vô tội. Trong truyện “những con búp bê” cũng như hai anh em Thành và Thủy vậy, nó rất trong sáng, vô tư không có tội lỗi gì…thế mà phải chia tay-> gợi ra một tình huống cần phải suy ngẫm. Đây cũng là hình ảnh ẩn dụ về nỗi đau xót xa, tủi hơn của những em nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh bất hạnh.

Câu 3. Hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành, Thủy ...

Hãy tìm các chi tiết trong truyện để thấy hai anh em Thành, Thủy rất mực gần gũi thương yêu, chia sẻ và luôn quan tâm đến nhau.

Trả lời:

Trong truyện, Thủy và Thành là hai anh em vô cùng yêu thương, quan tâm, chia sẻ lần nhau. Điều này được thể hiện qua các chi tiết trong truyện như:

• Anh em tôi rất thương nhau
• Thủy cầm kim chỉ ra tận sân vận động vá áo cho tôi.
• Từ đấy chiều nào tôi cũng đi đón em. Chúng tôi nắm tay nhau vừa đi vừa trò chuyện.
• Đồ chơi của chúng tôi cũng chẳng có nhiều. Tôi dành hầu hết cho em.
• Trước đây có thời kì tôi toàn ngủ thấy ma, Thủy bao “ để em bắt con Vệ Sĩ gác cho anh”.
• Em khóc nức nở và chạy lại nắm tay tôi
• Tôi khóc nấc lên…

Câu 4: Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con bút bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ...

Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con bút bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ ra hai bên có gì mâu thuẫn? Theo em, có cách nào để giải quyết được những mâu thuân ấy không? Kết thúc truyện, Thủy đã lựa chọn cách giải quyết như thế nào? Chi tiết này gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm gì?

Trả lời:

• Sự mâu thuẫn trong lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia hai con búp bê Vệ Sĩ và Én Nhỏ là:
• Thấy anh lấy con Vệ Sĩ và Em Nhỏ dang sang hai phía thì giận dữ tru tréo lên: “Sao anh ác thế?”. Đó là vì trong suy nghĩ, Thuỷ không muốn chia rẽ hai con búp bê.
• Khi thấy anh để lại hai con búp bê cạnh nhau theo ý muốn của mình Thủy lại cũng kê lên: “Lấy ai gác đêm cho anh”. Lúc này, Thủy lại suy nghĩ cho anh trai.
• Cách để giải quyết mâu thuẫn: Là gia đình Thành, Thủy bố mẹ không còn mâu thuẫn, không li hôn nhau nữa, đoàn tụ sum vầy để cho hai anh em không phải chia tay nhau và con búp bê Vệ Sĩ và Em Nhỏ cũng không phải chia lìa.
• Để kết thúc câu chuyện, Thủy đã giải quyết mâu thuẫn bằng cách đi nhanh về phía chiếc giường, đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ.
• Thông qua chi tiết này ta thấy được, ta thấy được lòng hi sinh vị tha của Thủy, chấp nhận thiệt thòi về mình để anh luôn có Vệ Sĩ canh gác giấc ngủ, không nỡ để hai con búp bê phải chia lìa nhau. Từ đó tăng thêm sự nhức nhối, nỗi xót xa về cuộc chia tay vô lí của hai anh em. Thể hiện niềm mong ước được gắn bó, niềm khao khát cháy bỏng muốn được hạnh phúc,không muốn chia lìa.

Câu 5: Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học ...

Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng và chi tiết nào khiến em cảm động nhất, vì sao?

Trả lời: 

Chi tiết trong cuộc chia tay của Thủy với lớp học làm cô giáo bàng hoàng và khiến em cảm động nhất đó chính là khi cô giáo tặng quà cho Thủy thì em không nhận và trả lời rằng: “ Thưa cô em không dám nhận….Em không được đi học nữa, nhà bà ngoại em ở xa trường học lắm. Mẹ em bảo sẽ sắm cho em một thúng hoa quả để ra chợ ngồi bán”.

Bởi, em cảm thấy thương xót cho Thủy, không chỉ em là nạn nhân trong sự đổ vỡ tình cảm bố mẹ mà còn không được học hành đàng hoàng, còn phải bươn chải kiếm sống khi đang trong độ tuổi mà các bạn cùng trang lứa được vui chơi, học tập và được nâng niu, bảo vệ.

Câu 6: Em hãy giải thích vì sao khi dắt tay Thủy ra khỏi trường...

Em hãy giải thích vì sao khi dắt tay Thủy ra khỏi trường, tâm trạng của Thành lại: “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”.

Trả lời:

Thành cùng Thủy đang trong tâm trạng ngổn ngang, đau buồn, hơn nữa cậu vừa chứng kiến cảnh chia tay đầy nước mắt giữa Thủy với cô giáo và các bạn. Vì thế, trong suy nghĩ chủ quan của Thành, thế giới cuộc đời này dường như tan vỡ tất cả. Cho nên, em “kinh ngạc” thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật”. Chính khung cảnh bên ngoài, sự vật vẫn hoạt động bình thường như vậy đã làm tăng thêm nỗi bơ vơ, lạc lõng của nhân vật trong truyện.

Câu 7: Qua câu chuyện này, theo em, tác giả muốn nhắn gửi đến mọi người điều gì?

Trả lời:

Mái ấm gia dình là một tài sản vô cùng quý giá. Là nơi gìn giữ những tình cả cao quý và thiêng liêng. Vì vậy, hãy trận trọng và gìn giữ nó, đừng bao giờ vì một lí do gì mà làm tổn hại đến những tình cảm cao quý và thiêng liêng ấy.  Người lớn hãy cố gắng nâng niu hạnh phúc của con trẻ, đừng vô trách nhiệm đẩy con cái mình vào những hoàn cảnh bế tắc, éo le giống như Thành và Thủy.