Soạn văn 10 cánh diều ngắn nhất bài 1: Đọc hiểu văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (Sử thi Ê-đê)

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

1. Tóm tắt được nội dung bao quát của văn bản (Tác phẩm kể lại sự kiện gì? Xây ra trong bối cảnh thời gian, không gian như thế nào? Chủ đề của tác phẩm là gì?).
2. Nhân vật chính là gì? Nhân vật được miêu tả ở phương diện nào?
3. Biện pháp nghệ thuật nổi bật của văn bản là gì? Lời người kể chuyện và lời nhân vật được thể hiện như thế nào?
4. Liên hệ , kết nối với kinh nghiệm sống của bản thân để hiểu thêm câu chuyện. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Màu sắc văn hóa Tây Nguyên thể hiện qua các yếu tố nào?
2. Chú ý chi tiết miêu tả ngoại hình Mtao Mxây.
3. Chú ý biện pháp nghệ thuật được sử dụng để miêu tả hình ảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây.
4. Chú ý chi tiết ông Trời giúp đỡ Đăm Săn.
5. Lời nói và hành động của dân làng cho biết tình cảm của cộng đồng đối với tù trưởng Đăm Săn như thế nào?
6. Tưởng tượng không khí ăn mừng của dân làng đối với chiến thắng của Đăm Săn.
7. Chú ý vẻ đẹp kì vĩ, phi thường của người anh hùng Đăm Săn.
8. Chú ý nghệ thuật miêu tả nhân vật Đăm Săn.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. Nêu những sự kiện chính trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây. Hãy chỉ ra lời người kể chuyện, lời nhân vật, chi tiết thần kì trong văn bản.

2. Nhân vật người anh hùng Đăm Săn đươc miêu tả với những đặc điểm nổi bật nào? Chỉ ra những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây.

3. Nêu và phân tích tác dụng của một biện pháp nghệ thuật tiêu biểu trong văn bản (ví dụ: so sánh, phóng đại, đối lập, tương phản,...).

4. Hãy làm sáng tỏ một đặc điểm nổi bật của thể loại sử thi được thể hiện trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây.

5. Phân tích một số câu nói và hành động của dân làng trước chiến thắng của Đăm Săn để làm rõ tình cảm của cộng đồng Ê-đê đối với người anh hùng.

6. Đoạn trích phản ánh và ca ngợi điều gì? Điều ấy còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không? Vì sao?

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

7. Hãy minh họa trận chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây bằng một bức vẽ hoặc một đoạn văn miêu tả (khoảng 8 - 10 dòng).

II. Soạn bài siêu ngắn: Đọc hiểu văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (Sử thi Ê-đê)

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

1. Tóm tắt: Nhân lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình. Lần đầu, chàng thách Mtao Mxây đọ dao nhưng hắn sợ không dám đồng ý. Khi Đăm Săn dọa đốt nhà, hắn mới chịu xuống và múa khiên. Mtao Mxây rung khiên múa, tiếng kêu lạch cạch; đến lượt Đăm Săn, mỗi lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, chạy vun vút trong khi Mtao Mxây chỉ bước thấp bước cao chạy hết bãi đông sang bãi tây. Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường. Chàng cứu được vợ, và tất cả tôi tớ của Mtao Mxây nguyện đi theo Đăm Săn. Dân làng mở tiệc mừng chiến thắng của Đăm Săn và đón chào những dân làng mới.
2. Nhân vật chính: Đăm Săn. Những đặc điểm nổi bật của nhân vật: mạnh mẽ, tài giỏi, có giọng nói hào sảng, vang rộn, ai cũng phải nể sợ. 
3. Biện pháp nổi bật trong văn bản là so sánh và phóng đại 
4. Để có thể trở thành một người đứng đầu lãnh đạo thì ngoài sự tài giỏi điều không thể thiếu đó chính là một trái tim vị tha và lòng yêu thương, thấu hiểu. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Màu sắc văn hóa Tây Nguyên thể hiện qua các yếu tố: nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói; cầu thang rộng một lá chiếu.
2. Chi tiết miêu tả ngoại hình Mtao Mxây: khiên hắn tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng; trông hắn dữ tợn như một vị thần, hắn đóng một cái khố sọc gấp bỏ múi.
3. Biện pháp nghệ thuật: so sánh, phóng đại.
4. Chi tiết ông Trời giúp đỡ Đăm Săn: trong mơ, ông Trời mách Đăm Săn lấy một cái chày mòn ném vào vành tai Mtao Mxây.  Đăm Săn phá tan tất cả, cuối cùng hắn ngã quay ra đất.
5. Lời nói của dân làng: “không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa",  “không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?” => Sau khi tù trưởng của mình thất bại, đông đảo tôi tớ của Mtao Mxây đều tâm phục và muốn đi theo Đăm Săn - vị tù trưởng mạnh hơn.  Hành động của dân làng: Tôi tớ của Mtao Mxây: Đoàn người đông như bầy cà tong, mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước. => Niềm vui, phấn khởi khi tìm được người tù trưởng đủ tài đức.
6. Tưởng tượng không khí ăn mừng: đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối.
7. Vẻ đẹp kì vĩ, phi thường của người anh hùng Đăm Săn: nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa, uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán; đầu đội khăn nhiễu.
8. Nghệ thuật miêu tả nhân vật Đăm Săn: so sánh, phóng đại.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. 

• Những sự kiện chính trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây:

- Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến nhưng hắn bỡn cợt chưa chịu giao chiến ngay.

- Khi thấy thái độ kiên quyết và nhận được lời hứa của Đăm Săn là sẽ không đâm khi đi xuống cầu thang, Mtao Mxây mới chịu xuống.

- Hiệp đấu thứ nhất: Hai bên múa khiên:

    + Mtao Mxây múa trước: tỏ ra yếu ớt và kém cỏi

    + Đăm Săn múa khiên: tỏ ra mạnh mẽ, tài giỏi hơn hẳn,vẫn giữ thái độ bình tĩnh, thản nhiên.

    + Kết quả: Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo giáp của hắn.

• Lời người kể chuyện:

 - Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thật là đẹp. 

- Thế là Mtao Mxây phải đi ra. Bà con xem, khiên hắn tròn như đầu cú...mỗi bước đắn đo, giữa một đám động mịt mù như trong sương sớm.

- Đăm Săn rung khiên múa...Hắn vung dao chém ngập một cái, nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu.

- Thế là Đăm Săn lại múa...chàng đâm vào người Mtao Mxây cũng không thủng.

- Đăm Săn bừng tỉnh, chôp ngay một cái chày mòn,...cuối cùng, hắn ngã lăn quay ra đất.

...

• Lời nhân vật:

- Đăm Săn: Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Các người có đi với ta không?

- Mtao Mxây: Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng một trâu! Ta cho thêm diêng một voi.

- Dân làng: Không đi sao được! Nhưng bác ơi, xin bác chờ chúng tôi cho lợn ăn cái đã.

- Dân trong nhà: Không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?

- Ông trời: Thế ư, cháu? Vậy thì cháu lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được.

- Tôi tớ: Đánh chiêng nào, thưa ông?

• Chi tiết thần kì: 

- Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô, Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.

- Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối chết rụi.

- Khi chàng múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. 

2. 

• Đặc điểm nổi bật của Đăm Săn:

- Là người đàng hoàng, ngay thẳng, tự tin và đầy quyết liệt.

- Là người dũng cảm, thông minh, có sức mạnh phi thường.

- Là người khỏe mạnh, có khả năng "ăn không biết no, nói chuyện không biết chán".

- Hiện lên như một vị thần mang vẻ đẹp cường tráng, dũng mãnh, hoang sơ của núi rừng. 

• Những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây:

- Đăm Săn: có thái độ quyết liệt, đầy tự tin cùng với sức mạnh "một lần xốc tới vượt một đồi tranh, vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vút qua phía Đông, vút qua phía Tây." 

- Mtao Mxây: người luôn tức giận, có tính cách lưỡng lự, do dự trong mọi hành động. 

3. 

- Biện pháp so sánh: Các lần Đăm Săn múa khiên, so sánh tương phản nhằm tạo sự đối lập giữa cảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây.

- Các câu văn có dùng lối nói phóng đại:

    + Chàng múa trên cao, gió như bão; chàng múa dưới thấp, gió như lốc

    + Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối

⇒ Tác dụng:

    + Miêu tả chi tiết, cụ thể, làm nổi bật vẻ đẹp, vị thế của người anh hùng.

    + Các hình ảnh được dùng để so sánh với Đăm Săn đều được lấy từ thiên nhiên, vũ trụ.

4. Yếu tố kì ảo được thể hiện qua rất nhiều chi tiết, ví dụ như chi tiết miêu tả về điểm đặc biệt của Đăm Săn, nói về sức mạnh của Đăm Săn.

5. 

    + Sau khi Mtao Mxây – tù trưởng kém cỏi hơn thua trận, tôi tớ ở làng không hề lo sợ mà phấn khởi, vui mừng và ngay lập tức theo Đăm Săn – tù trưởng tài giỏi hơn về buôn làng mới. => Điều này thể hiện tính chất của cuộc chiến tranh thị tộc trong xã hội Ê-đê

    + Sự ủng hộ của cả hai phía dân làng cũng thể hiện tư tưởng của dân gian về tầm vóc lịch sử của người anh hùng

6. 

• Chiến công của anh hùng Đăm Săn là niềm tự hào, thể hiện lí tưởng, khát vọng của toàn thể cộng đồng. Đồng thời thể hiện vẻ đẹp, sức mạnh mang tầm vóc sử thi hoành tráng của hình tượng nhân vật người anh hùng Đăm Săn trong chiến công lẫy lừng. 
• Những ý nghĩa mà sử thi Đăm Săn mang lại cho đến tận ngày hôm nay vẫn mang những giá trị to lớn về cả mặt tinh thần và gái trị đạo đức, thể hiện hi vọng về cuộc sống của cả một cộng đồng dân tộc.

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

7. Đăm Săn cầm khiên đến nhà Mtao Mxây để khiêu chiến. Mtao Mxây ban đầu ngạo nghễ, sau đó lại tỏ ra hèn nhát, sợ bị Đăm Săn đâm khi đang đi xuống. Đăm Săn khẳng định không bao giờ làm việc xấu xa đó, Mtao Mxây mới dám đi xuống. Trong hiệp đấu thứ nhất, cả hai bên lần lượt múa khiên. Trong khi Mtao Mxây múa tỏ ra yếu ớt và kém cỏi thì Đăm Săn múa khiên lại vô cùng mạnh mẽ, tài giỏi hơn,vẫn giữ thái độ bình tĩnh, thản nhiên. Kết quả hiệp đấu đầu tiên là Mtao Mxây chạy khắp nơi để tránh đường khiên Đăm Săn múa.  Cây giáo đâm liên tiếp Mtao Mxây nhưng không thủng. Cuối cùng sau hai hiệp đấu Mtao Mxây van nài Đăm Săn để được sống. Đăm Săn không tha thứ cho những tội ác hắn đã gây ra, đã cắt đầu hắn đem bêu ngoài đường. Dân làng Mtao Mxây nhất loạt theo Đam Săn về ngôi làng mới.

III. Soạn bài ngắn nhất: Đọc hiểu văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (Sử thi Ê-đê)

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

1. Tóm tắt: Nhân lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình.  Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường. Chàng cứu được vợ, và tất cả tôi tớ của Mtao Mxây nguyện đi theo Đăm Săn. Dân làng mở tiệc mừng chiến thắng của Đăm Săn và đón chào những dân làng mới.
2. Nhân vật chính: Đăm Săn. Những đặc điểm nổi bật của nhân vật: mạnh mẽ, tài giỏi.
3. So sánh và phóng đại 
4. Đó chính là một trái tim vị tha và lòng yêu thương, thấu hiểu. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói; cầu thang rộng một lá chiếu.
2. khiên hắn tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng; trông hắn dữ tợn như một vị thần, hắn đóng một cái khố sọc gấp bỏ múi.
3. Biện pháp nghệ thuật: so sánh, phóng đại.
4. Chi tiết ông Trời giúp đỡ Đăm Săn: trong mơ, ông Trời mách Đăm Săn lấy một cái chày mòn ném vào vành tai Mtao Mxây. 
5. Lời nói của dân làng: “không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa",  “không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?” => Sau khi tù trưởng của mình thất bại, đông đảo tôi tớ của Mtao Mxây đều tâm phục và muốn đi theo Đăm Săn - vị tù trưởng mạnh hơn.  
6. Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối.
7. Nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa, uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán; đầu đội khăn nhiễu.
8. So sánh, phóng đại.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. 

• Những sự kiện chính trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây:

- Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến nhưng hắn bỡn cợt chưa chịu giao chiến ngay.

- Khi thấy thái độ kiên quyết và nhận được lời hứa của Đăm Săn 

- Hiệp đấu thứ nhất: Hai bên múa khiên:

    + Mtao Mxây múa trước: tỏ ra yếu ớt và kém cỏi

    + Đăm Săn múa khiên: tỏ ra mạnh mẽ, tài giỏi hơn hẳn,vẫn giữ thái độ bình tĩnh, thản nhiên.

    + Kết quả: Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo giáp của hắn.

• Lời người kể chuyện:

 - Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. 

- Thế là Mtao Mxây phải đi ra. Bà con xem, khiên hắn tròn như đầu cú...mỗi bước đắn đo...

- Đăm Săn rung khiên múa...Hắn vung dao chém ngập một cái, nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu.

- Thế là Đăm Săn lại múa...chàng đâm vào người Mtao Mxây cũng không thủng.

- Đăm Săn bừng tỉnh, chôp ngay một cái chày mòn,...cuối cùng, hắn ngã lăn quay ra đất.

...

• Lời nhân vật:

- Đăm Săn: Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Các người có đi với ta không?

- Mtao Mxây: Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng một trâu! Ta cho thêm diêng một voi.

- Dân làng: Không đi sao được! Nhưng bác ơi, xin bác chờ chúng tôi cho lợn ăn cái đã.

- Dân trong nhà: Không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?

- Ông trời: Thế ư, cháu? Vậy thì cháu lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được.

- Tôi tớ: Đánh chiêng nào, thưa ông?

• Chi tiết thần kì: 

- Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô, Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.

- Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối chết rụi.

- Khi chàng múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. 

2. 

• Đặc điểm nổi bật của Đăm Săn:

- Là người đàng hoàng, ngay thẳng, tự tin và đầy quyết liệt.

- Là người dũng cảm, thông minh, có sức mạnh phi thường.

• Những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây:

- Đăm Săn: có thái độ quyết liệt,.... vút qua phía Tây." 

- Mtao Mxây: người luôn tức giận, có tính cách lưỡng lự, do dự trong mọi hành động. 

3. 

- Biện pháp so sánh: Các lần Đăm Săn múa khiên, so sánh tương phản nhằm tạo sự đối lập giữa cảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây.

- Các câu văn có dùng lối nói phóng đại:

    + Chàng múa trên cao, gió như bão; chàng múa dưới thấp, gió như lốc

    + Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối

⇒ Tác dụng:

    + Miêu tả chi tiết, cụ thể, làm nổi bật vẻ đẹp, vị thế của người anh hùng.

    + Các hình ảnh được dùng để so sánh với Đăm Săn đều được lấy từ thiên nhiên, vũ trụ.

4. Yếu tố kì ảo được thể hiện qua rất nhiều chi tiết, ví dụ như chi tiết miêu tả về điểm đặc biệt của Đăm Săn, nói về sức mạnh của Đăm Săn.

5. 

    + Sau khi Mtao Mxây – tù trưởng kém cỏi hơn thua trận, tôi tớ ở làng không hề lo sợ mà phấn khởi, vui mừng và ngay lập tức theo Đăm Săn 

    + Sự ủng hộ của cả hai phía dân làng cũng thể hiện tư tưởng của dân gian về tầm vóc lịch sử của người anh hùng

6. 

• Chiến công của anh hùng Đăm Săn là niềm tự hào, thể hiện lí tưởng, khát vọng của toàn thể cộng đồng. 
• Những ý nghĩa mà sử thi Đăm Săn mang lại cho đến tận ngày hôm nay vẫn mang những giá trị to lớn về cả mặt tinh thần và gái trị đạo đức.

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

7. Đăm Săn cầm khiên đến nhà Mtao Mxây để khiêu chiến. Mtao Mxây ban đầu ngạo nghễ, sau đó lại tỏ ra hèn nhát, sợ bị Đăm Săn đâm khi đang đi xuống. Đăm Săn khẳng định không bao giờ làm việc xấu xa đó, Mtao Mxây mới dám đi xuống. Trong hiệp đấu thứ nhất, cả hai bên lần lượt múa khiên. Kết quả hiệp đấu đầu tiên là Mtao Mxây chạy khắp nơi để tránh đường khiên Đăm Săn múa.  Cây giáo đâm liên tiếp Mtao Mxây nhưng không thủng. Cuối cùng sau hai hiệp đấu Mtao Mxây van nài Đăm Săn để được sống. Đăm Săn không tha thứ cho những tội ác hắn đã gây ra, đã cắt đầu hắn đem bêu ngoài đường. Dân làng Mtao Mxây nhất loạt theo Đam Săn về ngôi làng mới.

IV. Soạn bài cực ngắn: Đọc hiểu văn bản Chiến thắng Mtao Mxây (Sử thi Ê-đê)

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

1. Tóm tắt: Nhân lúc Đăm Săn cùng các nô lệ lên rẫy, Mtao Mxây đã đến phá buôn làng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến để cứu người vợ của mình.  Nhờ Trời giúp đỡ, Đăm Săn ném một cái chày tròn vào tai của kẻ địch, nên giành được chiến thắng, cắt đầu của Mtao Mxây đem bêu ra đường. 
2. Nhân vật chính: Đăm Săn
3. So sánh và phóng đại 
4. Trái tim vị tha và lòng yêu thương, thấu hiểu. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói; cầu thang rộng một lá chiếu.
2. khiên hắn tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng; trông hắn dữ tợn như một vị thần.
3. So sánh, phóng đại.
4. Trong mơ, ông Trời mách Đăm Săn lấy một cái chày mòn ném vào vành tai Mtao Mxây. 
5. Lời nói của dân làng: “không đi sao được!… người nhà giàu cầm đầu chúng tôi nay đã không còn nữa",  “không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?”
6. Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối.
7. Nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa, uống không biết say, ăn không biết no.
8. So sánh, phóng đại.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. 

• Những sự kiện chính trong văn bản Chiến thắng Mtao Mxây:

- Đăm Săn đến nhà Mtao Mxây khiêu chiến nhưng hắn bỡn cợt chưa chịu giao chiến ngay.

- Khi thấy thái độ kiên quyết và nhận được lời hứa của Đăm Săn 

- Hiệp đấu thứ nhất: Hai bên múa khiên:

    + Mtao Mxây múa trước: tỏ ra yếu ớt và kém cỏi

    + Đăm Săn múa khiên: tỏ ra mạnh mẽ, tài giỏi hơn hẳn,vẫn giữ thái độ bình tĩnh, thản nhiên.

    + Kết quả: Đăm Săn đâm trúng Mtao Mxây nhưng không thủng được áo giáp của hắn.

• Lời người kể chuyện:

 - Nhà Mtao Mxây đầu sàn hiên đẽo hình Mặt Trăng, đầu cầu thang đẽo hình chim ngói. 

- Thế là Mtao Mxây phải đi ra. Bà con xem, khiên hắn tròn như đầu cú...mỗi bước đắn đo...

- Đăm Săn rung khiên múa...Hắn vung dao chém ngập một cái, nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu.

- Thế là Đăm Săn lại múa...chàng đâm vào người Mtao Mxây cũng không thủng.

- Đăm Săn bừng tỉnh, chôp ngay một cái chày mòn,...cuối cùng, hắn ngã lăn quay ra đất.

...

• Lời nhân vật:

- Đăm Săn: Ơ nghìn chim sẻ, ơ vạn chim ngói! Ơ tất cả tôi tớ bằng này! Các người có đi với ta không?

- Mtao Mxây: Ơ diêng, ơ diêng, để ta làm lễ cầu phúc cho diêng một trâu! Ta cho thêm diêng một voi.

- Dân làng: Không đi sao được! Nhưng bác ơi, xin bác chờ chúng tôi cho lợn ăn cái đã.

- Dân trong nhà: Không đi sao được! Tù trưởng chúng tôi đã chết, lúa chúng tôi đã mục, chúng tôi còn ở với ai?

- Ông trời: Thế ư, cháu? Vậy thì cháu lấy một cái chày mòn ném vào vành tai hắn là được.

- Tôi tớ: Đánh chiêng nào, thưa ông?

• Chi tiết thần kì: 

- Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô.

- Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối chết rụi.

- Khi chàng múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. 

2. 

• Đặc điểm nổi bật của Đăm Săn:

- Là người đàng hoàng, ngay thẳng, tự tin và đầy quyết liệt.

- Là người dũng cảm, thông minh, có sức mạnh phi thường.

• Những chi tiết cho thấy sự đối lập giữa Đăm Săn với Mtao Mxây:

- Đăm Săn: có thái độ quyết liệt,.... vút qua phía Tây." 

- Mtao Mxây: người luôn tức giận, có tính cách lưỡng lự, do dự trong mọi hành động. 

3. 

- Biện pháp so sánh

- Các câu văn có dùng lối nói phóng đại:

    + Chàng múa trên cao, gió như bão; chàng múa dưới thấp, gió như lốc

    + Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối

⇒ Tác dụng:

    + Miêu tả chi tiết, cụ thể, làm nổi bật vẻ đẹp, vị thế của người anh hùng.

    + Các hình ảnh được dùng để so sánh với Đăm Săn đều được lấy từ thiên nhiên, vũ trụ.

4. Thể hiện qua rất nhiều chi tiết, ví dụ như chi tiết miêu tả về điểm đặc biệt của Đăm Săn, nói về sức mạnh của Đăm Săn.

5. 

    + Sau khi Mtao Mxây – tù trưởng kém cỏi hơn thua trận, tôi tớ ở làng không hề lo sợ mà phấn khởi, vui mừng và ngay lập tức theo Đăm Săn 

    + Sự ủng hộ của cả hai phía dân làng cũng thể hiện tư tưởng của dân gian về tầm vóc lịch sử của người anh hùng

6. 

• Là niềm tự hào, thể hiện lí tưởng, khát vọng của toàn thể cộng đồng. 
• Mang lại cho đến tận ngày hôm nay vẫn mang những giá trị to lớn về cả mặt tinh thần và gái trị đạo đức.

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

7. Đăm Săn cầm khiên đến nhà Mtao Mxây để khiêu chiến. Mtao Mxây ban đầu ngạo nghễ, sau đó lại tỏ ra hèn nhát, sợ bị Đăm Săn đâm khi đang đi xuống. Đăm Săn khẳng định không bao giờ làm việc xấu xa đó, Mtao Mxây mới dám đi xuống. Cây giáo đâm liên tiếp Mtao Mxây nhưng không thủng. Cuối cùng sau hai hiệp đấu Mtao Mxây van nài Đăm Săn để được sống. Đăm Săn không tha thứ cho những tội ác hắn đã gây ra, đã cắt đầu hắn đem bêu ngoài đường. Dân làng Mtao Mxây nhất loạt theo Đam Săn về ngôi làng mới.