Soạn văn 10 cánh diều ngắn nhất bài 1: Thực hành đọc hiểu Thần Trụ trời (Thần thoại Việt Nam)

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

Em đã đọc truyện thần thoại nào của Việt Nam? Hãy nhớ lại để có thể kể trước lớp.

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Chú ý bối cảnh khi thần xuất hiện.

2. Thần đã làm những gì?

3. Mục đích giải thích của người kể thể hiện ở những chi tiết nào?

4. Người kể nêu ra các vị thần này có mục đích gì?

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. Nêu các sự kiện chính mà thần Trụ trời đã làm. Sự kiện nào liên quan đến ý nghĩa của nhan đề Thần Trụ Trời?

2. Phân tích trí tưởng tượng phong phú của nhân dân thể hiện qua một số chi tiết hoang đường, kì ảo trong văn bản này.

3. Truyện Thần Trụ Trời nhằm giải thích các hiện tượng gì? Cách giải thích ấy có điểm gì giống và khác các truyện đã học ở lớp 6 như Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm,...?

4. Vẽ hoặc miêu tả bằng lời về hình ảnh thần Trụ trời theo hình dung, tưởng tượng của em.

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

5. Trong phần kết, truyện nêu tên bảy ông thần gắn với việc giải thích nguồn gốc các sự vật, hiện tượng tự nhiên. Theo tưởng tượng của em còn có ông thần nào khác nữa? Tên ông thần ấy là gì?

II. Soạn bài siêu ngắn: Thực hành đọc hiểu Thần Trụ trời (Thần thoại Việt Nam)

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

Truyện nữ thần Lúa:

Nữ thần Lúa là một cô gái xinh đẹp, dáng người ẻo lả và có tính hay hờn dỗi. Nàng là con gái Ngọc Hoàng. 

Nữ thần làm phép cho những hạt giống gieo xuống đất nảy mầm, mọc thành cây, kết bông mẩy hạt. Lúa chín tự về nhà không cần gặt và không phải phơi phóng gì cả. Cần ăn, cứ ngắt bông bỏ vào nồi là lúa sẽ thành cơm.

Một hôm cô con gái nhà kia đang bận việc. Sân chưa quét dọn, cửa kho cũng chưa mở, lúa ở ngoài đã ùn ùn kéo về. Cô gái cuống quít và đâm cáu. Sẵn tay đang cầm cái chổi, cô đập vào đầu bông lúa mà mắng:

- Người ta chưa dọn dẹp xong đã bò về. Gì mà hấp tấp thế?

Nữ thần Lúa đang dẫn các bông lúa vào sân, thấy sân, đường bẩn thỉu rác rưởi đã bực trong lòng, lại bị mang một cán chổi vào đầu, tức lắm. Cả đám lúa đều thốt lên:

- Muốn mệt thì ta cho mệt luôn. Từ nay có hái tre, liềm sắc cắt cổ tao, tao mới về.

Từ đó nữ thần Lúa dỗi, nhất định không cho lúa bò về nữa. Người trần gian phải xuống tận ruộng lấy từng bông. Thấy vất vả mệt nhọc quá, người ta mới chế ra liềm hái để cắt lúa cho nhanh. Vì thế sau này mỗi lần gặt xong là người trần gian phải làm lễ cúng hồn  Lúa, cũng là cúng thần Lúa. Có nơi không gọi như thế thì gọi là cúng cơm mới. Cúng hồn Lúa, cơm mới, do các các gia đình tổ chức trong nhà mình. Các làng, các bản cũng phải mở những ngày hội chung để cúng thần Lúa. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Bối cảnh: chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người, trái đất chỉ là một đám hỗn đôn tối tăm và lạnh lẽo.
2. Thần đã dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá, đắp thành một cái cột vừa to, vừa cao để chống trời.
3. Mục đích: mỗi hòn đá văng ra bấy giờ thành một hòn núi hay một hòn đảo. Đất tung tóe mọi nơi thành cồn đồi, cao nguyên, vì thế mà bây giờ mặt đất chỗ cao, chỗ thấp, không được bằng phẳng.
4. Có mục đích nhằm giải thích cho những hiện tượng tự nhiên.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. Các sự kiện chính mà thần Trụ trời đã làm:

• Thần dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá, đắp thành một cái cột vừa to, vừa cao để chống trời.
• Khi trời đã cao vừa ý và khô cứng, thần lại phá cột đi. Thần ném vung đá và đất khắp mọi nơi. 
• Thần phân khai trời đất.

Có liên quan đến ý nghĩa của nhan đề Thần Trụ Trời.

2. Chi tiết hoang đường, kì ảo trong văn bản: 

- Dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá.

- Mỗi hòn đá vung ra tạo thành một hòn núi hay đảo.

- Đất tung tóe ra tạo thành cồn đồi, cao nguyên.

- Chỗ được đào lên lấy đất đá đắp cột thì thành biển cả.

- Có một vị thần có tên là Ngọc Hoàng hay ông Trời quản lãnh tất cả mọi việc trên trời dưới đất.

- Thần làm sao, thần đào sông, thần tát biển, thần nghiền cát, nghiền sỏi, thần trồng cây,..

3. 

• Truyện Thần Trụ Trời muốn giải thích nguồn gốc các hiện tượng thiên nhiên như vì sao có trời, có đất và vì sao trời với đất lại được phân đôi.
• Cách giải thích có điểm gì giống và khác các truyện đã học ở lớp 6 như Thánh Gióng, Sự tích Hồ Gươm:

- Giống nhau: cùng có chi tiết kì ảo, hoang đường.

- Khác nhau:

+ Truyện thần thoại:  giải thích, khám phá và chinh phục thế giới.

+ Truyện truyền thuyết: giải thích các phong tục, tập quán hoặc kể về các nhân vật lịch sử.

4. Hình ảnh thần Trụ Trời:

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

5. Theo tưởng tượng của em còn có ông thần Gió, thần Sét.

III. Soạn bài ngắn nhất: Thực hành đọc hiểu Thần Trụ trời (Thần thoại Việt Nam)

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

Truyện nữ thần Lúa:

Nữ thần Lúa là một cô gái xinh đẹp, dáng người ẻo lả và có tính hay hờn dỗi. Nàng là con gái Ngọc Hoàng. 

Nữ thần làm phép cho những hạt giống gieo xuống đất nảy mầm, mọc thành cây, kết bông mẩy hạt. Lúa chín tự về nhà không cần gặt và không phải phơi phóng gì cả. 

Một hôm cô con gái nhà kia đang bận việc. Sân chưa quét dọn, cửa kho cũng chưa mở, lúa ở ngoài đã ùn ùn kéo về. Cô gái cuống quít và đâm cáu. 

- Người ta chưa dọn dẹp xong đã bò về. Gì mà hấp tấp thế?

Nữ thần Lúa đang dẫn các bông lúa vào sân, thấy sân, đường bẩn thỉu rác rưởi đã bực trong lòng:

- Muốn mệt thì ta cho mệt luôn. Từ nay có hái tre, liềm sắc cắt cổ tao, tao mới về.

Từ đó nữ thần Lúa dỗi, nhất định không cho lúa bò về nữa. Người trần gian phải xuống tận ruộng lấy từng bông. Thấy vất vả mệt nhọc quá, người ta mới chế ra liềm hái để cắt lúa cho nhanh. Cúng hồn Lúa, cơm mới, do các các gia đình tổ chức trong nhà mình. Các làng, các bản cũng phải mở những ngày hội chung để cúng thần Lúa. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Bối cảnh: chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người
2. Thần đã dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá, đắp thành một cái cột vừa to
3. Mục đích: mỗi hòn đá văng ra bấy giờ thành một hòn núi hay một hòn đảo. 
4. Nhằm giải thích cho những hiện tượng tự nhiên.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. 

• Thần dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá, đắp thành một cái cột vừa to, vừa cao để chống trời.
• Khi trời đã cao vừa ý và khô cứng, thần lại phá cột đi. Thần ném vung đá và đất khắp mọi nơi. 
• Thần phân khai trời đất.

2. Chi tiết hoang đường, kì ảo trong văn bản: 

- Dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá.

- Mỗi hòn đá vung ra tạo thành một hòn núi hay đảo.

- Đất tung tóe ra tạo thành cồn đồi, cao nguyên.

- Chỗ được đào lên lấy đất đá đắp cột thì thành biển cả.

- Có một vị thần có tên là Ngọc Hoàng hay ông Trời quản lãnh tất cả mọi việc trên trời dưới đất.

- Thần làm sao, thần đào sông, thần tát biển, thần nghiền cát, nghiền sỏi, thần trồng cây,..

3. 

- Giống nhau: cùng có chi tiết kì ảo, hoang đường.

- Khác nhau:

+ Truyện thần thoại:  giải thích, khám phá và chinh phục thế giới.

+ Truyện truyền thuyết: giải thích các phong tục, tập quán hoặc kể về các nhân vật lịch sử.

4. Hình ảnh thần Trụ Trời:

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

5. Còn có ông thần Gió, thần Sét.

IV. Soạn bài cực ngắn: Thực hành đọc hiểu Thần Trụ trời (Thần thoại Việt Nam)

1. CÂU HỎI TRƯỚC KHI ĐỌC

Truyện nữ thần Lúa:

Nữ thần Lúa là một cô gái xinh đẹp. Nữ thần làm phép cho những hạt giống gieo xuống đất nảy mầm, mọc thành cây, kết bông mẩy hạt.

Một hôm cô con gái nhà kia đang bận việc. Sân chưa quét dọn, cửa kho cũng chưa mở, lúa ở ngoài đã ùn ùn kéo về.

- Người ta chưa dọn dẹp xong đã bò về. Gì mà hấp tấp thế?

Nữ thần Lúa đang dẫn các bông lúa vào sân, thấy sân, đường bẩn thỉu rác rưởi đã bực trong lòng:

- Muốn mệt thì ta cho mệt luôn. Từ nay có hái tre, liềm sắc cắt cổ tao, tao mới về.

Từ đó nữ thần Lúa dỗi, nhất định không cho lúa bò về nữa. Người trần gian phải xuống tận ruộng lấy từng bông. Thấy vất vả mệt nhọc quá, người ta mới chế ra liềm hái để cắt lúa cho nhanh. 

2. CÂU HỎI ĐỌC VĂN BẢN

1. Bối cảnh: chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người
2. Thần đã dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá, đắp thành một cái cột vừa to
3. Mục đích: mỗi hòn đá văng ra bấy giờ thành một hòn núi hay một hòn đảo. 
4. Nhằm giải thích cho những hiện tượng tự nhiên.

3. CÂU HỎI SAU KHI ĐỌC

1. 

• Thần dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá, đắp thành một cái cột vừa to, vừa cao để chống trời.
• Khi trời đã cao vừa ý và khô cứng, thần lại phá cột đi. 
• Thần phân khai trời đất.

2. Chi tiết hoang đường, kì ảo trong văn bản: 

- Dùng đầu đội trời lên

- Mỗi hòn đá vung ra tạo thành một hòn núi hay đảo.

- Đất tung tóe ra tạo thành cồn đồi, cao nguyên.

- Chỗ được đào lên lấy đất đá đắp cột thì thành biển cả.

- Có một vị thần có tên là Ngọc Hoàng hay ông Trời quản lãnh tất cả mọi việc trên trời dưới đất.

- Thần làm sao, thần đào sông, thần tát biển, thần nghiền cát, nghiền sỏi, thần trồng cây,..

3. 

- Giống nhau: Có chi tiết kì ảo, hoang đường.

- Khác nhau:

+ Truyện thần thoại:  giải thích, khám phá và chinh phục thế giới.

+ Truyện truyền thuyết: giải thích các phong tục, tập quán hoặc kể về các nhân vật lịch sử.

4. Hình ảnh thần Trụ Trời:

BÀI TẬP VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

5. Còn có ông thần Gió, thần Sét.