Soạn văn 7 ngắn nhất bài: Rút gọn câu

[toc:ul]

I. Câu hỏi trong bài học

Câu 1: Trong các câu tục ngữ sau, câu nào là câu rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút gọn? Rút gọn như vậy nhằm mục đích gì?

a. Người ta là hoa đất.

b. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

c. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.

d. Tấc đất tấc vàng

Câu 2: Hãy tìm các câu rút gọn trong những ví dụ dưới đây. Khôi phục những thành phần câu đã được rút gọn. Cho biết vì sao trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy.

a.

Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.

Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,

Một mảnh tình riêng, ta với ta.

(Bà Huyện Thanh Quan)

b.                            

Đồn rằng quan tướng có danh,

 Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai.

 Ban khen rằng: "ấy mới tài",

Ban cho cái áo với hai đồng tiền.

 Đánh giặc thì chạy trước tiên,

Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra (!)

 Giặc sợ, giặc chạy về nhà,

Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!

(Ca dao)

Câu 3: Trang 17 sgk ngữ văn 7 tập 2

Vì sao cậu bé và người khách trong câu chuyện trên hiểu lầm nhau? Qua câu chuyện này, em rút ra được bài học gì về cách nói năng?

MẤT RỒI

Một người có việc đi xa, dặn con:

- Ở nhà có ai hỏi thì bảo bố cháu đi vắng nhé!

Sợ con mải chơi quên mất, ông ta viết mấy câu vào giấy, đưa cho con, bảo:

- Có ai hỏi thì đưa cái giấy này.

Đứa con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến, nó thắp đèn, lấy giấy ra xem, chẳng may để giấy cháy mất.

Hôm sau có người khách lại chơi, hỏi:

- Bố cháu có nhà không?

Thằng bé ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy, liền nói:

- Mất rồi.

Ông khách sửng sốt:

- Mất bao giờ?

- Thưa... tối hôm qua.

- Sao mà mất nhanh thế?

- Cháy ạ.

(Truyện cười dân gian Việt Nam)

Câu 4: Đọc truyện cười sau đây, Cho biết chi tiết nào trong truyện có tác dụng gây cười và phê phán.

THAM ĂN

Có anh chàng phàm ăn tục uống, hễ ngồi vào mâm là chỉ gắp lấy gắp để, chẳng ngẩng mặt nhìn ai, cũng chẳng muốn chuyện trò gì. Một lần đi ăn cỗ ở nhà nọ, có ông khách thấy ông ta ăn uống lỗ mãng quá, bèn lân la gợi chuyện. Ông khách hỏi:

- Chẳng hay ông là người ở đâu ta?

Anh chàng đáp:

- Đây.

Rồi cắm cúi ăn.

- Thế ông được mấy cô, mấy cậu rồi?

- Mỗi.

Nói xong, lại gắp lia gắp lịa.

Ông khách hỏi tiếp:

- Các cụ thân sinh ông chắc còn cả chứ?

Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên, bảo:

- Tiệt!

(Truyện cười dân gian Việt Nam)

II. Soạn bài siêu ngắn: Rút gọn câu

Câu 1: Các câu b, c là những câu rút gọn.

• Hai câu này khuyết thành phần chủ ngữ, không chỉ một cá nhân cụ thể.
• Rút gọn chủ ngữ làm cho câu gọn hơn.

Câu 2: a. Các câu rút gọn chủ ngữ là:

• Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
• Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,

Có thể khôi phục chủ ngữ như sau:

• (Tôi) bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
• (Tôi) dừng chân đứng lại, trời, non, nước,

b. Các câu rút gọn chủ ngữ

• Đồn rằng quan tướng có danh,
• Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai.
• Ban khen rằng: "Ấy mới tài",
• Ban cho cái áo với hai đồng tiền.
• Đánh giặc thì chạy trước tiên,
• Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra (!)
• Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!

Có thể khôi phục chủ ngữ như sau:

• Họ/người ta đồn răng quan tướng có danh
• Ông ta/Quan tướng cưỡi ngựa chẳng phải vịn ai.
• Vua ban khen rằng: “ấy mới tài”,
• Và ban cho cái áo với hai đồng tiền,
•  Ông ta/Quan tướng đánh giặc thì chạy trước tiên
• Ông ta/Quan tướng xông vào trận tiền cởi khố giặc ra.
• Ông ta/Quan tướng trở về gọi mẹ mổ gà khao quân

Trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn vì: Các câu thơ thường tuân theo niêm luật, số chữ quy định, rút gọn khiến câu thơ súc tích, ngắn gọn, đặc biệt các tác giả thường giấu cái tôi trong thơ ca.

Câu 3: Cậu bé và người khách hiểu lầm nhau bởi vì cậu bé trả lời người khách đã dùng ba câu rút gọn khiến người khách hiểu sai ý nghĩa: 

• “Mất rồi”: tờ giấy  mất rồi nhưng người khách hiểu ý bố cậu bé đã mất
• “Thưa... tối hôm qua”: làm mất tờ giấy hôm qua nhưng người khách hiểu: bố cậu bé đã mất tối hôm qua
• “Cháy ạ”: tờ giấy bị cháy, nhưng người khách hiểu: bố cậu bé mất vì cháy.

Câu 4: Trong câu chuyện trên, chi tiết gây cười là những câu trả lời của anh chàng tham ăn. Vì phàm ăn nên anh đã trả lời vắn tắt “Đây, Mỗi, Tiệt”. Các câu rút gọn đến mức khó hiểu và thô lỗ.

III. Soạn bài ngắn nhất: Rút gọn câu

Câu 1: Câu b và c đã được rút gọn chũ ngữ, không chỉ một cá nhân cụ thể mà một câu nêu nguyên tắc ứng xử của con người, một câu nêu kinh nghiệm sản xuất chung. Cách rút gọn này giúp cho câu văn gọn hơn nhưng vẫn đủ ý.

Câu 2: a. Các câu rút gọn chủ ngữ là: Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà, Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,

=> Khôi phục: thêm từ tôi trước mỗi câu 

b. Các câu rút gọn chủ ngữ

• Đồn rằng quan tướng có danh,
• Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn ai.
• Ban khen rằng: "Ấy mới tài",
• Ban cho cái áo với hai đồng tiền.
• Đánh giặc thì chạy trước tiên,
• Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra (!)
• Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!

=> Khôi phục: thêm các từ: Họ/người, Ông ta/Quan tướng, Vua,.. vào trước các câu

Trong thơ, ca dao thường có nhiều câu rút gọn vì: 

• Các câu thơ thường tuân theo niêm luật, số chữ quy định, => khiến câu thơ súc tích, ngắn gọn, 
• Các tác giả thường giấu đi cái tôi cá nhân một cách khiêm tốn.

Câu 3: Có sự hiểu lầm vì cậu bé dùng câu rút gọn sai ý nghĩa như “mất rồi” (tờ giấy  mất rồi -> bố cậu bé đã mất); “Thưa... tối hôm qua” (làm mất tờ giấy hôm qua -> bố cậu bé đã mất tối hôm qua); “Cháy ạ” (tờ giấy bị cháy -> bố cậu bé mất vì cháy) 

=> cần cẩn thận khi dùng câu rút gọn, tránh gây hiểu lầm nghiêm trọng.

Câu 4: Chi tiết gây cười: anh chàng tham ăn đã trả lời vắn tắt “Đây, Mỗi, Tiệt” => thô lỗ và khó hiểu

IV. Soạn bài cực ngắn: Rút gọn câu

Câu 1: Các câu văn rút gọn: câu b và c

=> rút gọn chủ ngữ nhằm làm gọn gàng câu văn hơn nhưng vẫn đủ ý.

Câu 2: a. 2 câu thơ “Bước tới Đèo Ngang …dừng chân đứng lại” được rút gọn chủ ngữ => Thêm từ tôi vào trước 2 câu thơ để thành câu hoàn chỉnh.

b. Các câu thơ: “Đồn rằng quan tướng…Cưỡi ngựa một mình… Ban khen rằng… Ban cho cái áo… Đánh giặc… Xông vào trận … Trở về gọi mẹ” được rút gọn chủ ngữ => Thêm các từ họ, quan tướng, vua vào trước các câu thơ để thành câu hoàn chỉnh.

Câu 3: Cậu bé đã làm người khách hiểu lầm vì dùng câu rút gọn.

Các từ hiểu lầm như Mất rồi, Thưa... tối hôm qua, Cháy ạ => cậu bé nói về tờ giấy còn người khách hiểu là cha cậu bé đã mất. => Cẩn trọng khi dùng câu rụt gọn, tránh gây hiểu lầm.

Câu 4: Anh chàng tham ăn đã trả lời thô lỗ và khó hiểu bằng các từ “Đây, Mỗi, Tiệt” => tạo nên chi tiết gây cười