Đề văn 7: Em hãy giải thích câu tục ngữ Không thầy đố mày làm nên

[toc:ul]

Bài mẫu 1: Em hãy giải thích câu tục ngữ Không thầy đố mày làm nên

Dàn ý

1. Mở bài

• Truyền thống “Tôn sư trọng đạo” được nhân dân ta luôn đề cao. Người thầy đóng vai trò quan trọng trong công tác giáo dục.
• Tục ngữ có câu “Không thầy đố mày làm nên”.
• Khẳng định vai trò to lớn của người thầy đối với sự nghiệp của người học trò, đồng thời cũng là lời nhắc nhở con cháu phải biết ơn, kính trọng thầy cô giáo.

2. Thân bài

• Giải thích:
• Câu tục ngữ giản dị, nhưng cũng cần hiểu cho chính xác ý nghĩa của nó. “Làm nên” ở đây có nghĩa là có được công danh, sự nghiệp, thành đạt. Như vậy, nếu không có người thầy dạy dỗ thì người học trò không thể nào thành đạt được. Câu tục ngữ như một lời thách thức “đố mày" đồng thời cũng là lời răn dạy mang tính khẳng định vị trí, vai trò của người thầy đối với sự thành đạt của người học trò.
• Tại sao người thầy có vai trò quan trọng như thế trong sự nghiệp của người trò?
• Thầy là người hướng dẫn, cung cấp kiến thức, mở mang trí óc cho ta, dạy cho ta những điều hay, điều phải.
• Không có một người học trò nào thành đạt, có công danh sự nghiệp với đời mà không do người thầy dạy dỗ cả. 
• Những kiến thức, những hiểu biết mà ta có được chính là do công lao của người thầy bồi dưỡng vun đắp, nên ta phải biết ơn thầy, kính trọng thầy.
• Đây cũng là đạo lí làm người, là hành vi của người có nhân cách, đạo đức.

3. Kết bài

•  Biết ơn thầy, yêu kính thầy là nghĩa vụ, bổn phận thiêng liêng của những ai đã trải qua cuộc đời làm người học trò. Đó là tình cảm không thể thiếu được ở mỗi chúng ta.
•  Đây là lời giáo dục sâu sắc về việc rèn luyện nhân cách, đạo đức cho thế hệ trẻ.

Bài làm

      Trong xã hội, người thầy mang một vai trò rất quan trọng trong việc tu dưỡng, rèn luyện, hình thành, phát triển, hoàn thiện nhân cách của lứa tuổi học sinh. Điều đó cũng được ông cha ta quan niệm, khẳng định từ hàng nghìn đời nay. Chính vì vậy trong kho tàng tục ngữ, ca dao dân ca Việt Nam có câu: “Không thầy đố mày làm nên” để bộc lộ rõ nét điều đó.

Câu tục ngữ trên mang hình thức thách đố nhưng bản chất lại là câu khẳng định, nó còn mang cấu trúc kiểu phủ định, thuộc loại câu hỏi tu từ. Hai từ: “thầy” - “mày”, từ “mày” không có ý nghĩa hạ thấp giá trị học sinh mà để đi liền với chữ “thầy” cho vần và dễ nhớ. Câu tục ngữ này nêu lên vai trò quan trọng của người thầy đối với nền giáo dục và học sinh, đồng thời cũng nhắc nhở chúng ta phải biết ơn, kính trọng thầy cô giáo. Không chỉ vậy, câu tục ngữ này còn mang giá trị truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam từ rất lâu đời.

Thầy không chỉ là người dạy dỗ chúng ta về kiến thức mà còn là người dạy ta đạo đức, phẩm chất, giá trị mỗi con người. Học chữ, học làm việc, tất cả mọi cái học đều phải có thầy. Có thể nói thầy như thế hệ đi trước, trải qua biết bao kinh nghiệm trong cuộc sống, nay truyền thụ lại kiến thức cho học sinh, mở đường chỉ lối, giúp ta có con đường đúng đắn nhất để đi. Công lao đó không gì sánh nổi. Những ngày đầu tiên bước vào lớp, thầy đã dìu dắt, dạy dỗ, chỉ bảo. Thầy dạy học đếm, học viết, học đánh vần. Lên lớp cao, thầy dạy cho chúng ta những điều sâu sắc. Suốt quá trình học tập thì thầy là người luôn sát cánh bên ta, trợ giúp, nâng đỡ, chắp cánh cho ta bay vào tương lai. Không một người học sinh nào có thể thành đạt vào đời mà không có sự kèm cặp của thầy. Tất nhiên là nếu thầy dạy cho chúng ta mà chúng ta không biết tiếp nhận, không biết vận dụng thì công sức của thầy cũng chỉ là không. Chính vì vậy chúng ta cần phải biết rằng tâm huyết của thầy dành cho chúng ta là hết mình nên chúng ta cũng phải nỗ lực, cố gắng, chịu khó để không phụ lòng những công ơn đó. Công lao của thầy đối với sự nghiệp sau này của học sinh là vô cùng lớn, nó chính là mầm mống của sự thành đạt. Khi một người thầy hết lòng vì học sinh thì đó chính là niềm đam mê yêu nghề của thầy và cũng là tư tưởng lớn trong nền giáo dục.

Chúng ta có được ngày hôm nay cũng chính là do sự dìu dắt của thầy. Thầy đã truyền thụ kiến thức, rèn giũa những phẩm chất cao quý tốt đẹp trong mỗi con người chúng ta để chúng ta trở thành những viên kim cương sắc bén, đã được gọt giũa, luôn toả sáng trong đường đời, và cũng chính điều đó nhắc nhở chúng ta hãy biết kính trọng người thầy ở mọi lúc mọi nơi, hình ảnh của người thầy phải đi vào sự tôn kính trong mỗi chúng ta. Hãy biết vận dụng vốn kiến thức của thầy đã truyền thụ kết hợp với khả năng vốn có của bản thân để tạo nên một sự thành đạt rực rỡ trong cuộc đời của mình. Đó chính là những gì thầy mong muốn, gửi gắm niềm tin ở ta. Và nó cũng thể hiện lòng tôn kính một cách sắc nét nhất đối với thầy. Câu tục ngữ này mang giá trị trường tồn cùng thời gian và trong bất kì hoàn cảnh nào thì nghĩa của nó cũng luôn được chấp nhận, khẳng định. Không chỉ vậy, câu tục ngữ còn mang hình thức giản dị, âm điệu vui nhộn, nhưng ẩn chứa trong đó là biết bao nỗi niềm, tâm sự của ông cha ta.

Nói tóm lại câu tục ngữ này muốn nói với chúng ta một điều sâu sắc nhất. Đó chính là hãy hiểu được vai trò giá trị của người thầy, hãy biết suy nghĩ một cách toàn diện nhất để có những thái độ bộc lộ sự kính trọng đối với thầy, không chỉ là lời nói, mà còn bằng hành động. Hãy thể hiện rằng, chúng ta là những con người văn minh, biết đạo lí làm người và xứng đáng là người con đất Việt.

Bài mẫu 2: Em hãy giải thích câu tục ngữ Không thầy đố mày làm nên

Bài làm

      Dân tộc ta ngay từ xa xưa đã có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo. Đây là nét đẹp đạo lý của dân tộc, bởi người thầy có vai trò to lớn trong việc dạy dỗ, dìu dắt chúng ta nên người. Để khẳng định vai trò người thầy, nhân dân ta có câu: “Không thầy đố mày làm nên”, câu tục ngữ như một lời khẳng định về vị trí, tầm quan trọng của người thầy trong cuộc đời mỗi người, đồng thời nhắc nhở chúng ta phải biết ơn và báo đáp công ơn thầy cô.

Câu tục ngữ thật giản dị, ngắn gọn, mọi ý nghĩa đã được thể hiện rõ trên bề mặt câu chữ. “Làm nên” tức là tạo được sự thành công, làm nên sự nghiệp lớn. Như vậy, nếu không có thầy dìu dắt, chỉ dạy ta từ những bước đi đầu đời thì ta không thể đạt được thành công. Câu tục ngữ là lời khẳng định chắc nịch cùng với hình thức câu như đang thách thức “đố mày” một lần nữa nhấn mạnh vai trò to lớn của người thầy với mỗi người. Vậy tại sao người thầy lại có vai trò lớn lao đến vậy?

Nếu gia đình dạy ta những bài học đầu tiên về đạo đức như kính trọng, lễ phép với người trên thì thầy là người đầu tiên trao truyền cho ta tri thức của nhân loại. Thầy dạy chúng ta biết con chữ, con số, thầy dạy chúng ta về lịch sử, địa lý. Từ ngày đầu tiên đi học với những kiến thức đơn giản đến phức tạp đều do thầy nhọc công dạy dỗ. Thầy là người đã trao cho ta tri thức nền, tri thức cơ sở để sau khi tốt nghiệp chúng ta có thể vận dụng vào đời sống, để nuôi chính bản thân và giúp ích cho xã hội.

Không chỉ dạy kiến thức, thầy còn là người dạy ta những bài học đạo đức, bài học làm người để ta trở thành con người cư xử đúng mực, có văn hóa. Bồi đắp cho ta những tình cảm cao quý như tình thầy trò, lòng yêu quê hương đất nước, sự trung thực, lòng dũng cảm. Nhờ có thầy mà bản thân mỗi người ngày một trưởng thành hơn, tốt hơn.

Thầy còn là người vun đắp những ước mơ, luôn bên cạnh ta cổ vũ động viên để biến ước mơ của ta thành hiện thực. Stephen Hawking nhà thiên tài vật lý và thiên văn với chỉ số IQ 160, ông có niềm yêu thích khoa học và vũ trụ, cùng với lời động viên, tiếp thêm sức mạnh của thầy, ông đã trở thành một trong những nhà khoa học vĩ đại nhất về lý thuyết vũ trụ hố đen.

Ta có thể thấy rằng, trong cuộc đời này chúng ta có thể trở thành một viên ngọc tỏa rạng ánh sáng được hay không chính là nhờ một phần công ơn dạy dỗ, chỉ bảo của các thầy cô. Cũng chính bởi vậy chúng ta phải ghi nhớ công ơn người đã dạy mình nên người. Luôn kính trọng thầy cô, đền đáp công ơn thầy cô. Đền đáp lớn nhất chính là bản thân mỗi người phải có ý thức học tập, nghiền ngẫm những điều thầy cô dạy, vận dụng chúng vào thực tiễn để trở thành một người thành đạt trong cuộc sống. Thành đạt của học sinh chính là món quà ý nghĩa nhất, quý giá nhất dâng tặng các thầy cô.

Bên cạnh những bạn đã có ý thức học tập chuyên cần, lễ phép với thầy cô giáo vẫn còn nhiều bạn chểnh mảng học tập, thậm chí có thái độ vô lễ. Đây là những hành động đáng lên án, bởi người đã dạy chúng ta nên người, cho ta tri thức mà ta không biết tôn trọng, đền đáp công ơn thì tất yếu sẽ bị mọi người ghét bỏ và khó có thể thành công trong cuộc sống.

Câu tục ngữ ngắn gọn, súc tích nhưng có giá trị thật lâu bền. Không chỉ khẳng định vai trò của người thầy đối với mỗi thế hệ học sinh mà đó còn như một lời nhắc nhở mỗi chúng ta phải biết kính trọng, đền đáp công ơn thầy cô.

Bài mẫu 3: Em hãy giải thích câu tục ngữ Không thầy đố mày làm nên

Bài làm

      Trong suốt chiều dài của lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam đã hình thành nên những truyền thống, phong tục mang đặc trưng riêng của dân tộc mình, trong số các truyền thống tiêu biểu đó không thể không kể đến như truyền thống yêu nước, truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm, truyền thống ăn quả nhớ kẻ trồng cây và một trong những truyền thống mang đậm bản sắc của con người Việt Nam bao đời nay, đó chính là truyền thống hiếu học. Việt Nam tuy là một quốc gia, một dân tộc nghèo nhưng lại luôn mang trong mình những ý thức, trách nhiệm với đất nước. Và để hoàn thành những trách nhiệm cao cả, lớn lao đó thì dù trong hoàn cảnh nào, khó khăn ra sao thì con người Việt Nam cũng luôn phấn đấu học hành, noi gương cha ông đi trước, học để không còn bị áp bức, học để có thể mở mang kiến thức, học để phát triển đất nước. Và không chỉ là một đất nước hiếu học, dân tộc ta còn có một truyền thống vô cùng quan trọng khác, đó là truyền thống tôn sư trọng đạo. Nói về truyền thống này cũng đã có câu ca dao “Không thầy đố mày làm nên”.

Việt Nam vốn là một quốc gia rất coi trọng hoạt động giáo dục, ngay từ khi đất nước còn đang ở giai đoạn của xã hội phong kiến thì việc học và nhu cầu học không bao giờ thiếu. Ở xã hội xưa thì các cô cậu học trò thường được học chữ, học số qua sự chỉ bảo của những thầy đồ, thầy Nho nghèo. Và để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục mà đặc biệt là của người giáo dục thì ông cha ta đã sáng tác câu tục ngữ: “Không thầy đố mày làm nên”.

“Không thầy đố mày làm nên” là một câu tục ngữ hay và ý nghĩa khi nhấn mạnh đến vai trò cũng như vị trí của người thầy trong việc dạy và học cũng như trong hoạt động giáo dục nói chung.

Con người ta sinh ra không ai tự có khả năng nhận thức được tất cả mọi thứ và dù có tự nhận thức được đi nữa thì cũng chưa chắc được rằng những nhận thức đó là đúng đắn, và có thể vận dụng được những nhận thức ấy vào cuộc sống một cách hiệu quả. Và trong những trường hợp như vậy, sự xuất hiện và dạy dỗ của một người thầy là vô cùng quan trọng vì thầy là người truyền tải cho chúng ta những kiến thức, những bài học hấp dẫn, đúng đắn, định hướng cho chúng ta những con đường đi phù hợp. Nói như vậy ta sẽ thấy được vai trò của người thầy. Trở lại với câu tục ngữ “không thầy đố mày làm nên”, đây là một câu tục ngữ khẳng định vai trò, vị trí của người thầy giáo đối với việc học, song cũng là lời nhắc nhở đầy chân thành, nghiêm khắc của ông cha ta đối với những thế hệ hậu bối, những người học sau này.

“Thầy” là người thầy giáo, tên gọi của chung của những người làm nghề dạy học. Ngay tiếng thầy cũng đã thể hiện được rõ nét vai trò của người thầy cũng như thái độ kính trọng của ông cha ta với nghề đầy cao quý này. Nếu bố mẹ là người sinh ra ta, cho ta sự sống và nuôi dưỡng ta nên người thì thầy giáo lại là người truyền dạy cho ta những tri thức, hiểu biết cần thiết. Người dạy dỗ ta nên người, thầy cũng là cầu nối đưa ta đến với thành công sau này. Trong cuộc sống vốn cần rất nhiều những hiểu biết, những kĩ năng, bởi chỉ có như vậy thì chúng ta mới có thể tồn tại, phát triển, chinh phục tự nhiên theo ý muốn của mình.

Và để có những kiến thức, kĩ năng đó, ta cần đến một người thầy. Vì thầy không chỉ là thế hệ tiền bối của chúng ta mà còn là những người có rất nhiều am hiểu, có tri thức và những kĩ năng cần thiết mà ta cần. Người thầy cũng là người sẵn sàng sẻ chia những hiểu biết, những tri thức ấy mà không hề vụ lợi cho riêng mình. Và khi đã có những tri thức thì con người sẽ suôn sẻ, thuận lợi hơn trong cuộc sống vì mọi thứ đó ta ít nhiều đã được học, những kiến thức học được cũng có thể mang vào để vận dụng cho thực tế ấy. Ví dụ những người học trò khi xưa đi đến những trường làng học những vị danh nho tài ba vì mong muốn có thêm những hiểu biết, mà cao hơn nữa là có thể đỗ đạt làm quan, làm rạng danh dòng họ, khẳng định được tài năng của bản thân.

Hay đối với những cậu bé chăn trâu, những cậu bé nghèo thường xuyên nấp vào những khe hở của trường học, để học lỏm những tri thức mà thầy giảng cho những bạn gia đình có điều kiện khá giả hơn. Họ học lỏm vì lòng ham học và vì mong có cái chữ,, vừa là để cho bằng bạn bằng bè, vừa là để sau này có thể thoát khỏi cái đói, cái khổ, mong một cuộc sống tốt đẹp hơn. Từ “mày” trong câu ca dao là chỉ những người học sinh, đúng hơn là những người đã từng được nhận sự giáo dục của người thầy. Đây là cách nói nôm na, dân dã. Câu tục ngữ “Không thầy đố mày làm nên” khuyên bảo sâu sắc, nhắc nhở sâu sắc những thế hệ học sinh phải biết tôn trọng và ghi nhớ những công lao to lớn của người thầy.

Những người thầy dạy dỗ chúng ta một cách tận tình, chu đáo, họ dành hết nhiệt huyết cho những cô cậu học trò nhỏ bé của mình, truyền tải hết những hiểu biết mà mình có cho học sinh. Mục đích của việc giảng dạy này không hề vụ lợi hay mong muốn một sự đáp trả, họ chỉ mong sao cho những học trò của mình có thể tiến bộ, lớn khôn thành người và mang những tri thức mà mình đã truyền dạy đó để làm những công việc có ích cho cuộc đời cũng như cho chính cuộc sống của họ. Chính sự vô tư trong hành động, cao cả trong tấm lòng yêu thương vị tha ấy mà người thầy từ xưa đến nay, dù trong bất kì thời đại nào, khi đất nước có chiến tranh hay khi đã hòa bình thì vẫn là những người được coi trọng nhất trong xã hội.

Chẳng những thế mà Bác Hồ vĩ đại của chúng ta đã từng ca ngợi đầy chân tình về người thầy và nghề giáo : “Nghề giáo là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý”. Nghề giáo là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý, người thầy là người được kính trọng trong xã hội, bởi đối tượng mà họ “làm việc” chính là con người. Việc đào tạo, giáo dục con người chẳng phải nhân văn, nhân đạo lắm sao?. Trở lại với câu tục ngữ này ta có thể thấy được tính đúng đắn, chuẩn xác của nó, xuất phát từ chính những hành động cao cả mà những người thầy dành cho những học trò của mình mà người học trò như một lẽ tất yếu cần biết yêu thương, kính trọng những người thầy cô của mình.

Chúng ta cũng cần tránh những cách hiểu tiêu cực rằng câu nói đề cao một cách thái quá vai trò của người thầy, hay câu nói coi thường sự tự thân phát triển của những người học trò. Những cách hiểu này là thiển cận, nông cạn bởi ta hiểu giá trị của câu nói này là về mặt tinh thần, bởi cũng không thể phủ nhận những người có thể tự mình đèn sách mà thành tài, có thể đỗ đạt làm quan nhưng những người đó có dám chắc rằng mình chưa từng đi học, chưa từng được thầy dạy chữ, dạy những thứ cơ bản nhất, giản đơn nhất. Do đó mà nếu đã từng là học sinh thì hãy yêu thương, kính trọng thầy cô, bởi lẽ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”.

Như vậy, câu tục ngữ “Không thầy đố mày làm nên” là một câu tục ngữ hoàn toàn đúng đắn, dù trong thời đại nào thì ý nghĩa của nó cũng không thay đổi, hao mòn. Ta cũng có thể thấy từ rất sớm ông cha ta đã rất đề cao nghề giáo cũng như người thầy giáo, câu tục ngữ thể hiện được sự kính trọng đối với vai trò và vị trí của người thầy đối với sự phát triển, thành công của người học.