[toc:ul]
Các động từ diễn tả ngày hè: “ đùn đùn” “ phun”” giương” => mang sức sống mãnh liệt, căng đầy
Bức tranh ngày hè có sự kết hợp hài hòa giữa âm thanh, giữa cảnh vật với con người. Màu xanh mát của hoa hòe làm nền nổi bật lên sắc đỏ của hoa thạch lựu, tiếng lao xao chợ cá hòa cùng với tiếng ve kêu. Tất cả như đang hòa trộn vào nhau trong không gian đầy sức sống để rồi làm bật lên sự nhộn nhịp của của sống của những ngư dân làng chài.
Nhà thơ cảm nhận bằng các giác quan: thính giác, khứu giác.
Tác giả là người yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống.
Hai câu thơ cuối cho ta hiểu tấm lòng của Nguyễn Trãi: luôn canh cánh trong lòng nỗi lo cho dân, cho đất nước.
Âm điệu những câu thơ lục ngôn ( sáu chữ) kết thúc bài thơ khác âm điệu những câu thơ thất ngôn ( bảy chữ) ở chỗ nó như dồn nén trong câu chữ những tình cảm của ông dành cho nhân dân. Ông ước mơ người dân đất nước ta có cuộc sống no đủ sum vầy hạnh phúc, ấm êm.
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là lòng yêu đời yêu cuộc sống, luôn lo cho dân, cho nước.
Vẻ đẹp thiên nhiên: Bức tranh ngày hè rực rỡ có sự hài hòa về màu sắc và cả âm thanh, mùi vị. Tác giả đã sử dụng cả thị giác, thính giác, vị giác để cảm nhận cảnh vật xung quanh mình. Những từ ngữ "đùn đùn", "giương", "phun", "tiễn", "lao xao" vừa thấy đươc sức sông mãnh liệt, vừa thể hiện được ước mong, nhiệt huyết của tác giả: cống hiến cho dân, cho nước.
Dẽ có Ngu cẩm đàn một tiếng/ Dân giàu dủ khắp đòi phương: Ông luôn canh cánh trong lòng nỗi lo cho dân, cho đất nước.
=> Tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đời, một lòng lo cho dân cho nước.