Bài soạn siêu ngắn: Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự - Ngữ văn lớp 10
Bài soạn siêu ngắn: Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự - sgk ngữ văn lớp 10 tập 1. Tất cả các câu hỏi trong bài học đều được soạn ngắn gọn, súc tích nhưng vẫn đầy đủ ý.
[toc:ul]
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự
1. Thế nào là miêu tả? Thế nào là biểu cảm?
- Miêu tả là dùng ngôn ngữ làm cho người nghe có thể thấy sự vật, hiện tượng, con người như đang hiện ra trước mắt.
- Biểu cảm là bộc lộ những tình cảm, cảm xúc của bản thân trước sự vật, sự việc, hiện tượng con người trong đời sống.
2. Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự có gì giống và khác nhau đối với miêu tả và biểu cảm trong văn miêu tả và văn biểu cảm?
- Giống nhau: đều biểu đạt thái độ của người viết.
- Khác nhau:
- Trong văn miêu tả, văn biểu cảm: Biểu cảm và miêu tả đóng vai trò chính .
- Còn trong văn tự sự thì miêu tả và biểu cảm chỉ đóng vai trò phụ.
II. Quan sát, liên tưởng, tưởng tượng đối với việc miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự
1. Chọn và điền từ thích hợp vào chỗ trống
a. Liên tưởng
b. Quan sát
c. Tưởng tượng
2. Để làm tốt việc miêu tả trong văn tự sự, người làm văn cần và chỉ cần quan sát đối tượng một cách kĩ càng mà không cần liên tưởng, tưởng tượng không? Vì sao? Tìm trong đoạn trích ở mục 1 những dẫn chứng để chứng minh cho quan điểm của mình.
Để miêu tả cho tốt, cho hay, chúng ta không thể "chỉ cần quan sát đối tượng một cách kĩ càng" mà còn phải phát huy tích cực khả năng tưởng tượng và liên tưởng nữa vì nó giúp ta đưa ra được sản phẩm cuối cùng, quyết định chất lượng của hoạt động miêu tả.
3. Để câu chuyện không có cảm giác khô khan, khiến người đọc cảm thấy chán nản, người kể chuyện cần kết hợp bộc lộ cảm xúc, tình cảm của nhân vật trong quá trinh tự sự. Song những cảm xúc, những rung động được nảy sinh từ đâu?
Ý nêu ở mục d là không chính xác. Không thể nói để biểu cảm khi tự sự, chỉ tìm những cảm xúc, những rung động trong tâm hồn người kể.
Câu 1: Hãy nhận xét về vai trò của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong: a. Một đoạn trích tự sự đã học ở lớp 10. b. Đoạn trích từ truyện ngắn Lẵng quả thông của nhà văn Pau-tốp-xki:...
Trả lời:
a. Đoạn trích từ đoạn Ra-ma buộc tội. "Nghe những lời đó, Gia-na-ki mở tròn ... trước mắt những người khác : “…
- Yếu tố biểu cảm được sử dụng làm nổi bật lên tâm trạng, tính cách của nhân vật.
- Chi tiết miêu tả Xi-ta cho ta thấy nàng rất đau đớn. Yếu tố biểu cảm cho thấy tâm trạng khó xử của Ra-ma.
b. Trong đoạn trích này, nhà văn không miêu tả trực tiếp mà tưởng tượng và suy ngẫm. Qua đó tác giả nhấn mạnh vẻ đẹp tự nhiên một cách tinh tế của mùa thu.
Câu 2: Viết một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm... Viết một bài văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm kể về một chuyến đi đã đem lại cho anh/chị.
Trả lời:
Bài viết tham khảo
Sau những ngày học tập căng thẳng, nhóm bạn thân của chúng tôi quyết định có một buổi dã ngoại, rời xa thành phố để giải tỏa những căng thẳng đầu óc. Chúng tôi đã lựa chọn một địa điểm ngoại thành Hà Nội.
Không còn cảnh ồn ào, náo nhiệt phố phường hay những lúc bon chen tắc đường chật chội. Chúng tôi đi xe đạp, thong dong trên con đường đất đỏ. Hai bên đường có những rặng cây tỏa bóng che khuất ánh mặt trời, những tán lá xanh như đan quyện vào nhau che mát con đường. Phía xa xa là con suối nhỏ chảy từ trên vách núi xuống giống như một dải lụa đào mềm mại ai để quên bên rừng cây xanh thẳm.
Khi mặt trời đứng bóng, chúng tôi đã đến được địa điểm cắm trại. Mỗi người một tay, thoáng chốc căn lều nhỏ của chúng tôi đã được dựng. Những món ăn đơn giản chúng tôi chuẩn bị sẵn từ nhà được bày biện. Ai cũng hào hứng kể những câu chuyện, dự định sắp tới của mình. Thi thoảng là những câu chuyện cười, những tiếng châm chọc khiến chúng tôi cười liên tục.
Ăn uống xong, chúng tôi đi vòng ra con suối. Khi lại gần, tiếng nước chảy róc rách nghe thật vui tai. Thả đôi chân ngâm xuống dòng nước mát rượi, bao mệt mỏi và buồn phiền trong tôi như tan biến. Những chiếc là vàng chảy từ đầu nguồn như những con thuyền nhỏ trở đi bao ưu tư, bao ước mơ gửi gắm. Vang vọng quanh tôi là tiếng chim hót líu lo, như nói chuyện cùng nhau trong trưa hè nóng bức.
Đến buổi chiều chúng tôi ra cánh đồng cỏ cạnh đó, chụp những bức hình kỉ niệm. Cỏ xanh và mềm mại, những chú bò thong dong gặm cỏ bên triền đê. Tiếng trẻ con nô đùa gần đó, thả những cánh diều vút cao trong gió. Tiếng người lớn đi làm trở về, chia sẻ những câu chuyện sau một ngày lao động mệt nhọc. Những âm thanh gần gũi và bình dị về vùng quê đó đã để lại trong tôi những bồi hồi, xao xuyến.
Thời gian một ngày trôi qua thật nhanh, chúng tôi thu gọn đồ đạc và trở về nhà. Những buổi dã ngoại như vậy đã khiến tình bạn của chúng tôi thân thiết, gắn bó hơn và giúp chúng tôi có thêm năng lượng để tiếp tục cho những ngày học hành sắp tới.