[toc:ul]
1. Tìm những từ nghữ địa phương trong đoạn trích sau đây( trích từ truyện ngắn Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng) và chuyển những từ ngữ địa phương đó sang từ ngữ toàn dân tương ứng.
Trả lời
Đoạn trích (a) | Đoạn trích (b) | Đoạn trích (c) |
Từ ngữ địa phương | Từ ngữ toàn dân | Từ ngữ địa phương | Từ ngữ toàn dân | Từ ngữ địa phương | Từ ngữ toàn dân |
Thẹo | Sẹo | Má | Mẹ | Lủi củi | Lúi húi |
Lặp bắp | Lắp bắp | Kêu | Gọi | Nhắm | Cho là |
Ba | Cha, bố | Đâm | Trở thành | | |
| Đũa bếp | Đũa cả | |
( nói) trổng | ( nói) trống không |
Vô | Vào |
2. Đối chiếu các câu sau đây (trích từ truyện ngăn Chiêc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng), cho biết từ kêu ở câu nào là từ địa phương, từ kêu ở câu nào la từ toàn dân. Hãy dùng cách diễn đạt khác hoặc dùng từ đồng nghĩa để làm rõ sự khác nhau đó
Trả lời
a) kêu: từ toàn dân; có thể thay bằng nói to.
b) kêu: từ địa phương; tương đương từ toàn dân gọi.
3. Trong hai câu đố sau, từ nào là từ địa phương? Những từ đó tương đương với những từ nào trong ngôn ngữ toàn dân? (Các câu đố lấy trong Hợp tuyển Văn học dân gian các dân tộc ở Thanh Hoá, 1990).
Trả lời
Các từ địa phương trong các câu đố là: trái, chi, kêu, trống hổng trống hảng
Những từ ngữ đó tương đương với từ ngữ toàn dân là:
trái: quả
chi: gì
kêu: gọi
trống hổng trống hảng: trống rỗng trống rễnh
5*. Đọc lại các đoạn trích ở bài tập 1 và bình luận về cách dùng từ ngữ địa phương bằng cách trả lời các câu hỏi sau đây: a) Có nên để cho nhân vật Thu trong truyện Chiếc lược ngà dùng từ ngữ toàn dân không? Vì sao? b) Tại sao trong lời kể chuyện của tác giả có những từ ngữ đại phương?
Trả lời
a) Không nên để cho nhân vật Thu sử dụng từ ngữ toàn dân vì bé Thu chưa có dịp giao tiếp rộng rãi ra bên ngoài địa phương của mình.
b) Trong lời kể tác giả vẫn dùng một số từ ngữ địa phương dễ hiểu để nêu sắc thái của vùng đất nơi việc được kể diễn ra.