Soạn văn 9 siêu ngắn bài: Nghĩa tường minh và hàm ý( tiếp theo)

[toc:ul]

Bài tập 1: Người nói người nghe trong những câu in đậm đây là ai? Xác định hàm ý của mỗi câu nói ấy. Theo em, người nghe có hiểu hàm ý của người nói không? Những chi tiết nào chứng tỏ điều đó?

Trả lời

a) 

“Chè đã ngấm rồi đấy.”: Người nói là anh thanh niên, người nghe là ông hoạ sĩ và cô con gái.

Hàm ý là: Mời bác và cô vào uống nước.

Các chi tiết sau đây chứng tỏ điều này người nghe hiểu là: Ông theo liền anh thanh niên vào trong nhà, đảo nhìn qua một lượt trước khi ngồi xuống ghế.

b)

“Chúng tôi cần phải bán các thứ này đi để...”: Người nói là anh Tấn, người nghe là chị hàng đậu.

Hàm ý là: Chúng tôi không thể cho những thứ này được.

Các chi tiết sau đây chứng tỏ điều này người nghe hiểu là:  Ôi dào ! Thật là càng giàu có càng không dám rời một đồng xu ! Càng không dám rời đồng xu lại càng giàu có !

c)

Ở cả hai câu, người nói là Thuý Kiều, người nghe là Hoạn Thư.

Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây !”“: Người quyền uy, quý phái như tiểu thư mà cũng có lúc phải đến đây ư? (câu này có ý giễu cợt).

“Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều.”: Rồi đây người cay nghiệt như ngươi sẽ phải lĩnh sự báo oán thích đáng.

Các chi tiết sau đây chứng tỏ điều này người nghe hiểu là:  Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu,- Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.

Bài tập 2: Hàm ý của câu in đậm dưới đâu là gì? Vì sao em bé không nói thẳng mà phải sử dụng hàm ý? Việc sử dụng hàm ý có thành công hay không? Vì sao?

Trả lời

Hàm ý của câu in đậm “ Cơm sôi rồi, nhão bây giờ!” là: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.

Em bé phải nói hàm ý vì trước đó đã nói thẳng ra nhưng không có hiệu quả; lần này không cần nhắc lại ý “chắt giùm nước” mà thêm vào ý giục giã: “nhão bây giờ!”
Việc sử dụng hàm ý trong trường hợp này không có hiệu quả, vì người nghe không tiếp nhận, từ chối cộng tác bằng cách “ngồi im”, vờ như không nghe bởi vì lời nói đó không phải để nói với mình.

Bài tập 3: Hãy điền vào lần lượt lời của B trong đoạn hội thoại sau một câu có hàm ý từ chối:

Trả lời

Bài tập 4: Tìm những hàm ý của Lỗ Tần qua viêc ông so sánh " hi vọng" với con đường trong các câu nói sau: Tôi nghĩ bụng: Đã gọi là hi vọng thì không thể nói đâu là thực, đâu là hư....

Trả lời

Sự so sánh này có hàm ý: Tuy hi vọng không thể nói chắc đâu là thực, đâu là hư nhưng nếu cứ quyết tâm thực hiện thì sẽ đạt được.

Bài tập 5: Tìm những câu mang ý nghĩa mời mọc hoặc từ chối trong đoạn đối thoại giữa em bé với những người trên mấy và sóng( trong bài thơ Mây và sóng của Ta- go). Hãy viết theo mỗi đoạn văn một câu hỏi mang nghĩa mời mọc rõ hơn.

Trả lời