HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, hoàn thành  HĐKP 1.

- GV giới thiệu về các đối tượng cơ bản của hình học không gian.

+ Lưu ý: không định nghĩa về điểm, đường, mặt phẳng.

+ Giới thiệu về cách biểu diễn mặt phẳng phẳng và kí hiệu.

- GV cho HS quan sát hình ảnh điểm thuộc mặt phẳng và không thuộc.

từ đó có khái quát về cách gọi, kí hiệu.

- GV cho HS thực hành biểu diễn các hình trong không gian.

+ Lưu ý nét đứt, nét liền; giữ nguyên tính song song, cắt nha, liên thuộc.

- HS thực hành biểu diễn hình hộp chữ nhật và xác định tính liên thuộc trong Thực hành 1.

- GV cho HS thực hiện theo nhóm đôi, làm phiếu bài tập các HĐKP 2, 3, 4, 5, 6, 7.

- Sau khi HS hoàn thành, GV chữa bài lần lượt và đi đến các kết luận về tính chất.

- GV chữa HĐKP 2.

Từ đó HS khái quát: qua hai điểm phân biệt cho trước có bao nhiêu đường thẳng?

- HS áp dụng đọc hiểu Ví dụ 1 và làm Thực hành 2.

- GV chữa HĐKP 3.

Khái quát: qua ba điểm không thẳng hàng cho trước có bao nhiêu mặt phẳng?

- HS áp dụng đọc hiểu Ví dụ 2 và làm Thực hành 3.

- GV chữa HĐKP 4

Khái quát tính chất 3.

+ GV lưu ý: kí hiệu đường thẳng thuộc mặt phẳng dùng kí hiệu tập con:

- HS áp dụng đọc hiểu Ví dụ 3 và làm Thực hành 4.

- GV chữa HĐKP 5

Đặt câu hỏi: Có phải bốn điểm phân biệt luôn cùng nằm trên một mặt phẳng hay không?

+ GV lưu ý: về đồng phẳng và không đồng phẳng.

- HS áp dụng đọc hiểu Ví dụ 4 và làm Thực hành 5.

+ TH5: để xác định mặt phẳng cần lấy mấy điểm phân biệt?

(Cần 3 điểm phân biệt).

- GV chữa HĐKP 6

Khái quát tính chất 5.

+ GV giới thiệu về giao tuyến và kí hiệu.

- HS áp dụng đọc hiểu Ví dụ 5 và làm Thực hành 6.

- GV chữa HĐKP 7

Khái quát tính chất 6.

+ GV lưu ý: Sử dụng các kết quả của hình học phẳng để chứng minh, tính toán trong hình học phẳng.

- HS áp dụng đọc hiểu Ví dụ 6

+ Sử dụng tính chất trọng tâm trong các tam giác.

Từ ví dụ 6 và các tính chất đã học. GV lưu ý HS  1 cách để chứng minh các điểm thẳng hàng: chứng minh các điểm là

Đều là điểm chung của hai mặt phẳng đó, khi đó các điểm phải cùng nằm trên 1 đường thẳng là giao tuyến.

- HS làm Vận dụng 1, áp dụng tính chất về giao hai mặt phẳng (tính chất 5).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các yêu cầu, thảo luận nhóm.

- GV quan sát hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày

- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

1. Mặt phẳng trong không gian

HĐKP 1

Ví dụ về hình ảnh của mặt phẳng:

- mặt tivi, trang giấy, mặt gương,..

Kết luận:

- Điểm, đường thẳng và mặt phẳng là ba đối tượng cơ bản của hình học phẳng.

- Mặt phẳng không có bề dày và không có giới hạn

Chú ý:

Mặt phẳng (P) còn được viết tắt mp(P) hoặc (P).

*) Điểm thuộc mặt phẳng

- Nếu điểm  thuộc mặt phằng , thì ta nói A nằm trên (P) hay (P) chứa A, kí hiệu .

- Nếu điểm  không thuộc mặt phẳng , thì ta nói B nằm ngoài (P) hay (P) không chứa B, kí hiệu .

*) Biểu diễn các hình trong không gian lên mặt phẳng

+ Hình biểu diễn của đường thẳng là đường thẳng, của đoạn thẳng là đoạn thẳng.

 + Giữ nguyên tính liên thuộc giữa điểm với đường thẳng hoặc với đoạn thẳng.

+ Giữ nguyên tính song song, tính cắt nhau giữa các đường thẳng.

+ Đường nhìn thấy: vẽ nét liền. Đường bị che khuất: vẽ nét đứt.

- Hình biểu diễn của một số hình thường gặp

Thực hành 1

a) Hình hộp chữ nhật

b) Điểm thuộc mặt phẳng (P) là: A'; B'; C'; D'

Điểm không thuộc mặt phẳng (P) là: A; B; C; D

c) Điểm thuộc mặt phẳng (Q) là: A; C; D

Điểm không thuộc mặt phẳng (Q) là: B

2. Các tính chất thừa nhận của hình học không gian

HĐKP 2

Dựa vào hai điểm trên hai cọc đỡ.

Tính chất 1

Có một và chỉ một đường thẳng đi qua hai điểm phân biệt cho trước.

+ Kí hiệu đường thẳng qua hai điểm phân biệt A, B là AB.

Ví dụ 1 (SGK -tr.90)

Thực hành 2

Có 6 đường thẳng.

HĐKP 3

Giá đỡ máy ảnh tiếp đất tại 3 điểm.

Giá đỡ máy ảnh thường có ba chân vì khi đó giá đỡ tiếp đất tại 3 điểm. Mà 3 điểm thì sẽ xác định một mặt phẳng.

Tính chất 2

Có một và chỉ một mặt phẳng đi qua ba điểm không thẳng hàng.

Chú ý:

Mặt phẳng qua ba điểm A, B, C không thẳng hàng được kí hiệu là (ABC).

Ví dụ 2 (SGK -tr.90)

Thực hành 3:

Có duy nhất một mặt phẳng.

HĐKP 4

Đặt câu thước có hai điểm chung với mặt bàn, cây thước phải hoàn toàn nằm trên mặt bàn.

Tính chất 3

Nếu một đường thẳng có hai điểm phân biệt thuộc một mặt phẳng thì mọi điểm của đường thẳng đều thuộc mặt phẳng đó.

Chú ý: đường thẳng d nằm trong mặt phẳng (P) thường được kí hiệu là  hoặc

Ví dụ 3 (SGK -tr.91)

Thực hành 4

Áp dụng tính chất 3, ta có mọi điểm thuộc hai đường thẳng AC, BD đều thuộc mặt phẳng (P).

HĐKP 5

Bốn đỉnh của cái bánh giò không cùng nằm trong cùng mặt phẳng.

- Tính chất 4: Tồn tại bốn điểm không cùng nằm trên một mặt phẳng.

Chú ý:

Nếu có nhiều điểm cùng thuộc một mặt phẳng thì ta nói những điểm đó đồng phẳng.

Nếu không có mặt phẳng nào chứa các điểm đó thì ta nói chúng không đồng phẳng.

Ví dụ 4 (SGK -tr.91)

Thực hành 5

Có bốn mặt phẳng: (OMN), (ONP), (OPM), (MNP).

HĐKP 6:

Phần giao nhau của hai bức tường là một đường thẳng.

- Tính chất 5: Nếu hai mặt phẳng phân biệt có một điểm chung thì chúng có một đường thẳng chung duy nhất chứa tất cả các điểm chung của hai phẳng đó.

Chú ý: đường thẳng chung d (nếu có) của hai mặt phẳng phân biệt (P) và (Q) được gọi là giao tuyến của hai mặt phẳng đó. Kí hiệu .

Ví dụ 5 (SGK -tr.92)

Thực hành 6:

A, B, C cùng thuộc một giao tuyến của hai mặt phẳng phân biệt nên thẳng hàng với nhau.

HĐKP 7:

(tính chất đường trung bình của tam giác).

- Tính chất 6: Trên mỗi mặt phẳng, tất cả các kết đã biết trong hình học phẳng đều đúng.

Ví dụ 6 (SGK -tr.93)

Vận dụng 1

Sử dụng tính chất 5, ta có nếu 3 điểm đều nằm trên cùng một đường thẳng thì đường thẳng đó chính là giao tuyến của hai mặt phẳng là mặt phẳng chứa cánh cửa và mặt phẳng chứa bức tường.

PHIẾU BÀI TẬP

1. HĐKP 2

Quan sát Hình 5 và cho biết muốn gác một cây sào tập nhảy cao, người ta cần dựa nó vào mấy điểm trên 2 cọc đỡ.

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

2. HĐKP 3

Quan sát Hình 7 và cho biết giá đỡ máy ảnh tiếp đất tại mấy điểm. Tại sao giá đỡ máy ảnh thường có ba chân?

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

3. HĐKP 4

Quan sát Hình 10 và cho biết người thợ mộc kiểm tra mặt bàn có phẳng hay không bằng một cây thước thẳng như thế nào?

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

4. HĐKP 5

Quan sát Hình 13 và cho biết bốn đỉnh A,B,C,D của cái bánh giò có cùng nằm trên một mặt phẳng hay không.

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

5. HĐKP 6

Quan sát Hình 14 và mô tả phần giao nhau của hai bức tường.

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

6. HĐKP 7

Trong mặt phẳng (P), cho tam giác ABC có M, N lần lượt là trung điểm của các đoạn thẳng AB, AC (Hình 17). Tính tỉ số 

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………