Bài soạn siêu ngắn: Từ ngôn ngữ chung đến lời nói cá nhân (tiếp) - Ngữ văn lớp 11

[toc:ul]

[Luyện tập] Câu 1:  Từ nách là một từ phổ biến, quen thuộc với mọi người nói tiếng Việt với nghĩa...

Trả lời:

• Từ nách trong câu thơ của Nguyễn Du là để chỉ vị trí tiếp giáp giữa hai bức tường của hai nhà gần nhau => khiến cho câu thơ càng tăng sức gợi hình, gợi cảm và người đọc có thể hình dung khoảng cách giữa hai nhà chỉ gần trong gang tấc.
• Từ nách trong câu thơ được sử dụng với nghĩa chuyển theo cách ẩn dụ.

[Luyện tập] Câu 2:  Trong những câu thơ sau đây, từ xuân được dùng theo sự sáng tạo riêng của nhà thơ như thế nào...

Trả lời:

Từ xuân theo nghĩa thực là để chỉ một mùa trong năm.

Câu 1: 

• Xuân (đi): Tuổi xuân, vẻ đẹp của con người
• Xuân (lại): Nghĩa gốc, chỉ mùa xuân

Câu 2:

• Xuân: Vẻ đẹp người con gái

Câu 3: 

• Mùa  xuân: Nghĩa gốc, chỉ mùa đầu tiên trong một năm.
• Xuân: Sức sống, tươi đẹp.

Câu 4: 

• Mùa xuân: chỉ mùa xuân của thiên nhiên đất trời với sức sống dồi dào, mãnh liệt.
• Xuân: chỉ sự phát triển, sức sống và tự do.

[Luyện tập] Câu 3:  Cũng là từ mặt trời trong ngôn ngữ chung nhưng mỗi tác giả trong những câu thơ sau đã có...

Trả lời:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa

Sóng đã cài then đêm sập cửa.

=> Mặt trời: Nghĩa gốc là mặt trời của tự nhiên được so sánh với hòn lửa để làm tăng sức gợi, tô đậm vẻ đẹp tráng lệ của hoàng hôn

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ

Mặt trời chân lý chói qua tim

=> Mặt trời: là nghĩa chuyển, ẩn dụ cho lý tưởng cách mạng, đến soi sáng người thanh niên trẻ tuổi.

Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi

Mặt trời của mẹ con nằm trên lưng.

=> Mặt trời( của bắp ): Nghĩa gốc. Mặt trời ( của mẹ): Ẩn dụ -đứa con bé nhỏ của người mẹ, là ánh sáng trong cuộc đời của mẹ.

[Luyện tập] Câu 4: Theo anh (chị) trong những câu sau, từ nào là từ mới được tạo ra trong thời gian gần đây...

Trả lời:

a.

• Từ mới: mọn mằn 
• Tiếng có sẵn: mọn với nghĩa nhỏ đến mức không đáng kể.
• Quy tắc cấu tạo: láy hai tiếng, lặp lại phụ âm đầu (âm m).

-> Từ mọn mằn có nghĩa là nhỏ nhặt, tầm thường ,không đáng kể.

b.

• Từ mới: giỏi giắn
• Tiếng có sẵn: giỏi
• Quy tắc cấu tạo:láy hai tiếng, lặp lại phụ âm đầu (âm gi).
• Giỏi giắn nghĩa là rất giỏi

c.

• Từ mới: nội soi 
• Được tạo ra từ hai tiếng có sẵn ( nội, soi) 
• Theo nguyên tắc động từ chính đi sau, phụ từ bổ sung ý nghĩa được đặt trước.