Giáo án Hóa học 12 chân trời sáng tạo 2024 (file word)

Ống nhựa PVC

Hộp nhựa PS

Ổ điện làm từ PPF

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu khái niệm chất dẻo

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS quan sát hình sau:

Hình ảnh chai nhựa

sau khi chịu tác dụng nhiệt

- GV nêu câu hỏi mở rộng: Trong hình trên, chai nhựa sau khi chịu tác dụng của nhiệt có trở lại hình dạng ban đầu được không?

- GV mở rộng kiến thức cho HS về tính dẻo và thành phần của chất dẻo.

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin trong mục Tóm tắt kiến thức trọng tâm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi.

* Trả lời câu hỏi của GV: Sau khi chịu tác dụng của nhiệt, chai nhựa không trở lại hình dạng ban đầu.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về khái niệm chất dẻo và thành phần của chất dẻo.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Chất dẻo

a) Khái niệm chất dẻo

- Chất dẻo là vật liệu polymer có tính dẻo.

- Tính dẻo: có khả năng bị biến dạng khi chịu tác dụng của nhiệt, áp lực lực bên ngoài, vẫn giữ được sự biến dạng đó khi thôi tác dụng.

- Ví dụ:

- Thành phần: polymer (thành phần chính), các chất hóa dẻo và chất độn.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu một số polymer thông dụng làm chất dẻo

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 2 nhóm.

- GV yêu cầu HS các nhóm đọc thông tin trong SGK trang 55-56, thảo luận để hoàn thành nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Hoàn thành phiếu bài tập số 1.

+ Nhóm 2: Hoàn thành phiếu bài tập số 2.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 10.1.

- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm đôi, trả lời câu hỏi mục Thảo luận SGK trang 56: Hệ thống ống dẫn và thoát nước sinh hoạt chủ yếu được làm từ chất dẻo PVC (Hình 10.1). Hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của vật liệu này.

- GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức đã học trong Bài 9: Đại cương về polymer SGK trang 50, trả lời câu hỏi mục Luyện tập SGK trang 56: Viết phản ứng điều chế PE, PP, PVC từ các monomer tương ứng.

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin trong mục Tóm tắt kiến thức trọng tâm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK, suy nghĩ để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi.

* Trả lời câu hỏi mục Thảo luận:

+ Ưu điểm: cách điện tốt, bền với acid.

+ Nhược điểm: bị biến dạng sau khi chịu tác dụng của nhiệt, áp lực bên ngoài, không trở lại hình dạng ban đầu khi thôi tác dụng.  

* Trả lời câu hỏi mục Luyện tập:

+ PE được tạo thành nhờ phản ứng:

+ PP được tạo thành nhờ phản ứng:  

+ PVC được tạo thành nhờ phản ứng:

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về cách tổng hợp một số polymer thông dụng làm chất dẻo.

- GV chuyển sang nội dung mới.

b) Một số polymer thông dụng làm chất dẻo

Polymer thông dụng làm chất dẻo bao gồm PE, PP, PVC, PS, PPF, poly(methyl methacrylate).

- PE: chất dẻo mềm, chủ yếu để chế tạo chai đựng đồ uống, túi nhựa. 

+ Ví dụ:

- PP: Sản xuất từ propylene; dùng để sản xuất bao bì, hộp đựng thực phẩm.

+ Ví dụ:

- PVC: cách điện tốt, bền với acid; dùng phổ biến để sản xuất vật liệu cách điện, ống dẫn thoát nước, áo mưa.

+ Ví dụ:

- Poly(methyl methacrylate): chất dẻo trong suốt; dùng để sản xuất thủy tinh hữu cơ.

+ Ví dụ:

+ Điều chế: trùng hợp methyl methacrylate theo phương trình:

- PS: sản xuất vỏ tivi, tủ lạnh, điều hòa.

+ Ví dụ:

+ Điều chế: trùng hợp styrene theo phương trình:

- PPF: sản xuất bột ép, chất kết dính trong cao su,…

+ Ví dụ:

Bột ép

+ Điều chế từ phenol và formaldehyde:

PHIẾU BÀI TẬP 1

MỘT SỐ POLYMER THÔNG DỤNG LÀM CHẤT DẺO

Họ và tên:

Lớp:

Câu 1: Hãy cho biết đặc tính cơ lí chung của PE, PP và PVC.

….……………………………………………………………………………

Câu 2: Em hãy cho biết đặc điểm và ứng dụng của PE. ….………………………………………………………

Câu 3: Em hãy cho biết cách sản xuất và ứng dụng của PP. ….………………………………………………………

Câu 4: Em hãy cho biết đặc điểm và ứng dụng của PVC. ….………………………………………………………

PHIẾU BÀI TẬP 1

MỘT SỐ POLYMER THÔNG DỤNG LÀM CHẤT DẺO

Họ và tên:

Lớp:

Câu 1: Hãy cho biết đặc tính cơ lí chung của PE, PP và PVC.

Là những vật liệu polymer có khả năng bị biến dạng khi chịu tác dụng của nhiệt, áp lực bên ngoài và vẫn giữ được sự biến dạng đó khi thôi tác dụng.

Câu 2: Em hãy cho biết đặc điểm và ứng dụng của PE.

- Đặc điểm: chất dẻo mềm.

- Ứng dụng: chủ yếu để chế tạo chai đựng đồ uống, túi nhựa. 

Câu 3: Em hãy cho biết cách sản xuất và ứng dụng của PP.

- Cách sản xuất: sản xuất từ propylene.

- Ứng dụng: sản xuất bao bì, hộp đựng thực phẩm.

Câu 4: Em hãy cho biết đặc điểm và ứng dụng của PVC.

- Đặc điểm: cách điện tốt, bền với acid.

- Ứng dụng: sản xuất vật liệu cách điện, ống dẫn thoát nước, áo mưa.

PHIẾU BÀI TẬP 2

MỘT SỐ POLYMER THÔNG DỤNG LÀM CHẤT DẺO

Họ và tên:

Lớp:

Câu 1: Hãy cho biết đặc tính cơ lí chung của poly(methyl methacrylate), PS và PPF.

….………………………………………………………

Câu 2: Nêu đặc điểm, ứng dụng và phương pháp điều chế của  poly(methyl methacrylate). ….…………………

Câu 3: Nêu ứng dụng và phương pháp điều chế PS. ….……………………

Câu 4: Nêu ứng dụng và phương pháp điều chế PPF. ….…………………………………………

PHIẾU BÀI TẬP 2

MỘT SỐ POLYMER THÔNG DỤNG LÀM CHẤT DẺO

Họ và tên:

Lớp:

Câu 1: Hãy cho biết đặc tính cơ lí chung của poly(methyl methacrylate), PS và PPF.

Là những vật liệu polymer có khả năng bị biến dạng khi chịu tác dụng của nhiệt, áp lực bên ngoài và vẫn giữ được sự biến dạng đó khi thôi tác dụng.

Câu 2: Nêu đặc điểm, ứng dụng và phương pháp điều chế của  poly(methyl methacrylate).

- Đặc điểm: chất dẻo trong suốt.

- Ứng dụng: sản xuất thủy tinh hữu cơ.

- Điều chế: trùng hợp methyl methacrylate theo phương trình:

Câu 3: Nêu ứng dụng và phương pháp điều chế PS.

- Ứng dụng: sản xuất vỏ tivi, tủ lạnh, điều hòa.

- Điều chế: trùng hợp styrene theo phương trình:

Câu 4: Nêu ứng dụng và phương pháp điều chế PPF.

- Ứng dụng: sản xuất bột ép, chất kết dính trong cao su,…

- Điều chế: từ phenol và formaldehyde:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về vật liệu composite

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 10.2.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, dựa vào hình ảnh và thông tin trong SGK, cho biết: Vật liệu composite gồm những thành phần chính nào? Hãy nêu vai trò  và cho biết dạng vật liệu thường gặp của mỗi thành phần.

- GV tổ chức cho HS vận dụng kiến thức đã học thông qua việc trả lời mục Luyện tập SGK trang 57: Nêu ưu điểm của vật liệu composite so với các polymer ban đầu.

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin trong mục Tóm tắt kiến thức trọng tâm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi của GV (DKSP).

* Trả lời câu hỏi Luyện tập: Vật liệu composite có tính chất vượt trội hơn so với vật liệu thành phần.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về khái niệm vật liệu composite, thành phần và dạng thành phần có trong vật liệu.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Vật liệu composite

a)Khái niệm vật liệu composite

- Vật liệu composite: vật liệu tổ hợp từ ít nhất hai vật liệu khác nhau; vật liệu mới có tính chất vượt trội so với các vật liệu thành phần.

- Vật liệu composite thường có hai thành phần chính:

Ví dụ:

Cấu trúc các lớp của gỗ nhựa composite PVC

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về ứng dụng của một số vật liệu composite

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 2 nhóm.

- GV yêu cầu HS các nhóm đọc thông tin trong SGK trang 57, thảo luận và trình bày vào bảng nhóm theo nhiệm vụ như sau:

+ Nhóm 1: Sưu tầm hình ảnh từ sách, báo, Internet và trình bày ứng dụng của một số loại vật liệu composite cốt sợi.

+ Nhóm 2: Sưu tầm hình ảnh từ sách, báo, Internet và trình bày ứng dụng của một số loại vật liệu composite cốt hạt.

- GV tổ chức cho HS xem video (0:53-3:56) về ứng dụng của vật liệu composite.

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin trong mục Tóm tắt kiến thức trọng tâm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV sử dụng kĩ thuật phòng tranh, tổ chức cho các nhóm trưng bày sản phẩm. Mỗi nhóm cử 1 bạn thuyết trình sản phẩm của nhóm, các thành viên còn lại tham quan, nhận xét, bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS; đưa ra kết luận về ứng dụng của vật liệu composite.

- GV chuyển sang nội dung mới.

b) Ứng dụng của một số vật liệu composite 

- Do có nhiều tính chất quý (nhẹ, cách nhiệt và cách điện tốt, độ bền cao,…), vật liệu composite được ứng dụng rộng rãi:

+ Vật liệu composite cốt sợi: sản xuất các bộ phận khác nhau của máy bay, tàu thủy,…

Ví dụ:

+ Vật liệu composite cốt hạt (gỗ tổng hợp): được ép từ bột gỗ và nhựa,…; được dùng thay thế gỗ trong các vật dụng gia đình

Ví dụ:

Quy trình sản xuất gỗ tổng hợp

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS quan sát Hình 10.3.

 - GV yêu cầu HS dựa vào sự hiểu biết của bản thân và hình ảnh trên, trả lời câu hỏi: Tại sao sử dụng chất dẻo lại gây ô nhiễm môi trường?

- GV tổ chức cho HS xem video (0:21-1:17) để biết được tính cấp bách trong việc hạn chế rác thải nhựa.

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi, suy nghĩ và cho biết: Hãy nêu một số giải pháp hạn chế xả chất thải dẻo ra môi trường.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 10.4 và giới thiệu cho HS về phân loại rác thải.

- GV yêu cầu HS liên hệ thực tế thông qua việc trả lời câu hỏi mục Thảo luận SGK trang 57: Nêu các vật dụng bằng chất dẻo thường được sử dụng hằng ngày mà có thể tái chế.

- GV nêu câu hỏi mở rộng ở mục Thảo luận SGK trang 58: Để hạn chế sử dụng túi nylon làm bằng chất dẻo, em có thể dùng biện pháp nào?

- GV yêu cầu HS suy nghĩ, trả lời câu hỏi mục Vận dụng SGK trang 58: Thuật ngữ 3R bao gồm Reduce (tiết giảm), Reused (tái sử dụng) và Recycle (tái chế) nhằm hạn chế rác thải (trong đó chủ yếu là vật liệu polymer) đã xuất hiện và thực hiện từ lâu trên thế giới. Những năm gần đây, ở Việt Nam khẩu hiệu này cũng đã được tuyên truyền và áp dụng. Tuy nhiên, khâu tái chế rác vẫn còn rất hạn chế. Hãy nêu những hạn chế trong quá trình tái chế rác thải ở địa phương em.

- GV tổ chức cho HS đọc thông tin trong mục Tóm tắt kiến thức trọng tâm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong SGK, thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời câu hỏi.

* Trả lời câu hỏi của GV (DKSP).

* Trả lời câu hỏi Thảo luận SGK trang 57: Các vật dụng bằng chất dẻo có thể tái chế: chai, lọ, ghế nhựa, túi nylon, túi nhựa,…

* Trả lời câu hỏi Thảo luận SGK trang 58:

+ Em có thể tái sử dụng túi nylon bằng cách sử dụng lại túi nylon khi đi chợ, mua đồ,…

+ Thay thế túi nylon bằng túi giấy, túi vải tái sử dụng được nhiều lần.

* Trả lời câu hỏi Vận dụng:

+ Người dân gặp nhiều khó khăn trong việc phân loại rác thải (không biết phân loại các loại rác thải, thường xuyên phân loại nhầm hoặc quên phân loại rác thải,…).

+ Thiếu các trang thiết bị cần thiết như máy nghiền nhựa để phục vụ quá trình tái chế.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về lí do gây ô nhiễm môi trường khi sử dụng chất dẻo; một số biện pháp cần thực hiện để giảm thiểu tình trạng này.

- GV chuyển sang nội dung luyện tập.

3. Sử dụng chất dẻo và bảo vệ môi trường

- Nhiều loại chất dẻo có thể tồn tại trong môi trường hàng trăm năm, làm ô nhiễm môi trường đất và nước sinh hoạt.

Ví dụ:

Thời gian phân hủy của nhựa

+ Đốt: gây ô nhiễm không khí.

Ví dụ:

Khói tạo ra khi đốt chất dẻo

+ Lạm dụng chất dẻo gây ảnh hưởng xấu đến môi trường sống.

Ví dụ:

Ảnh hưởng của rác thải nhựa đến thực vật

- Một số giải pháp hạn chế xả thải chất dẻo độc hại ra môi trường:

+ Tiết giảm: Hạn chế thải chất dẻo ra môi trường. Sử dụng đồ dùng bền, có thể dùng được nhiều lần.

+ Tái sử dụng: Sử dụng đồ dùng làm bằng chất dẻo nhiều lần và thiết kế để tận dụng chúng cho mục đích phù hợp khác.

+ Tái chế: Nhiều chất dẻo có thể tái chế cho mục đích sử dụng khác.

+ Sử dụng chất dẻo (polylactic acid, polyglyconic acid) có khả năng phân hủy sinh học.

Câu 1

Câu 2

Câu 3

Câu 4

Câu 5

Câu 6

Câu 7

D

C

B

B

A

A

B