Soạn chi tiết Ngữ văn 12 Cánh diều bài 9: Tin học có phải là khoa học (Phan Đình Diệu)

CHUẨN BỊ

Câu 1: Đọc trước văn bản Tin học có phải là khoa học? Tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Phan Đình Diệu.

Bài làm chi tiết:

- Phan Đình Diệu (1936-2018) là giáo sư, nhà toán học, nhà khoa học máy tính của Việt Nam. 

- Ông lớn lên tại huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh

- Ông là chuyên gia trong các lĩnh vực: toán học kiến thiết, lôgíc toán, lý thuyết thuật toán, ôtômat và ngôn ngữ hình thức, lý thuyết mật mã và an toàn thông tin.

- Ông là một trong những người được ghi nhận là có công đầu trong kế hoạch đào tạo và phát triển ngành tin học tại Việt Nam. 

- Ông cũng là tác giả của khoảng 30 bài báo được thống kê (chưa đầy đủ) bởi MathSciNet của Hội Toán học Hoa Kỳ. 

- Tác phẩm: 

+ “Nghĩ suy cùng đất nước” - Tuyển tập các bài viết của Phan Đình Diệu.

+ Phan Đình Diệu. Lý thuyết ôtômát và thuật toán. Nhà xuất bản Đại học và trung học chuyên nghiệp, Hà Nội, 1977, 407tr

+ Phan Đình Diệu. Tổng quan về công nghệ thông tin, Hà Nội, 1998.

+ Phan Đình Diệu. Some questions in constructive functional analysis. Proceedings of the Steklov Institute of Mathematics, No. 114 (1970). Translated from the Russian by J. M. Danskin.American Mathematical Society, Providence, R.I., 1974. iv+228 pp.

Câu 2: Tìm đọc và ghi chép lại những thông tin cơ bản, ngắn gọn về tin học. Hãy cho biết nguồn thông tin mà em đã truy xuất.

Bài làm chi tiết:

- Tin học hay khoa học thông tin là một ngành khoa học chuyên nghiên cứu quá trình tự động hóa việc tổ chức, lưu trữ, xử lý và truyền dẫn thông tin của một hệ thống máy tính cụ thể hoặc trừu tượng (ảo). 

- Tin học có bề rộng lớn và bao gồm nhiều chuyên ngành, bao gồm các ngành khoa học máy tính, hệ thống thông tin, công nghệ thông tin và thống kê.

- Tin học xem xét sự tương tác giữa con người và thông tin bên cạnh việc xây dựng giao diện, tổ chức, công nghệ và hệ thống. 

- Kể từ khi máy tính ra đời, các cá nhân và tổ chức ngày càng xử lý thông tin kỹ thuật số.

-> Điều này đã dẫn đến việc nghiên cứu về tin học với các khía cạnh tính toán, toán học, sinh học, nhận thức và xã hội, bao gồm cả nghiên cứu về tác động xã hội của công nghệ thông tin.

- Nguồn trích dẫn: https://vi.wikipedia.org/wiki/Tin_h%E1%BB%8Dc

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Tìm trong phần 1 câu văn nêu quan điểm của tác giả về ngành Tin học.

Bài làm chi tiết:

Đó là câu văn: “Trải qua mấy thập niên phát triển, cùng với những tiến bộ cực kì nhanh chóng của công nghệ máy tính và truyền thông, ngành Tin học đã qua bao lần tiến hóa, thay đổi và bổ sung nhiều nội dung mới để trở thành một ngành khoa học thực sự phong phú và đang được tiếp tục phát triển mạnh như hiện nay”

Câu 2: Theo tác giả, ngành tin học được gọi bằng những cái tên nào?

Bài làm chi tiết:

Đó là những cái tên: Khoa học máy tính, Khoa học tính toán, Tin học, Khoa học thông tin, Khoa học và Công nghệ thông tin, Công nghệ thông tin. 

Câu 3: Các dữ liệu thông tin ở phần 3 được sắp xếp theo cách nào?

Bài làm chi tiết:

Chúng được sắp xếp theo một trật tự nhất định về các giai đoạn thời gian để cho ra đời máy tính điện tử như hiện nay.

Câu 4: Thông tin chính của phần 4 là gì?

Bài làm chi tiết:

Đó là: Tin học có những đóng góp gì mới vào nhận thức của con người về thế giới.

Câu 5: Những câu văn nào ở phần này nêu lên thái độ, quan điểm của người viết về ngành Tin học.

Bài làm chi tiết:

Đó là câu: “Tin học có thể cho ta những giải pháp rất hữu hiệu. Như vậy, cái mới mà Tin học đóng góp vào sự nhận thức khoa học là khả năng mở rộng tầm nhìn và sức mạnh của các phương pháp lí thuyết và thực nghiệm vào những địa hạt phức tạp, không chỉ bằng năng lực xử lí thông tin to lớn của máy tính mà còn cả bằng những quan niệm và phương pháp mới như mô phỏng, xây dựng các mô hình xử lý thông tin (khác với các mô hình toán học hoặc mô hình vật lí), hiển thị để trợ giúp tư duy hình ảnh. Nhiều kết quả mới và đặc sắc trong nhiều lĩnh vực khoa học đã được phát hiện bằng phương pháp mới nói trên của Tin học.” 

Câu 6: Chức năng của phần 5 trong văn bản là gì?

Bài làm chi tiết:

Phần 5 tổng kết, khái quát lại ngắn gọn nội dung về Tin học đã được nêu từ các phần trước. 

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt nội dung của văn bản Tin học có phải là khoa học?

Bài làm chi tiết:

Trải qua bao lần tiến hóa, thay đổi và bổ sung nhiều nội dung mới thì đến nay, Tin học đã trở thành một ngành khoa học thật sự phong phú và đang tiếp tục phát triển mạnh mẽ, cập nhật những xu hướng mới cho người dùng. Mỗi gia đoạn phát triển, tin học thay đổi bằng những tên gọi khác nhau nhưng chung quy lại tất cả thì những cái tên đó đều thể hiện lên những ảnh hưởng và ứng dụng tin học vào trong cuộc sống của con người. Từ những năm 50 và 60 trở lại đây, đã có rất nhiều những nghiên cứu mang tính đột phá về việc ứng dụng Tin học phục vụ cho cuộc sống của con người. Đó là những chuyển biến to lớn về công nghệ máy tính và công nghệ viễn thông, tạo cơ sở hình thành và mở rộng không ngừng các mạng máy tính – viễn thông. Từ đó, có thể thấy được những đóng góp mới của Tin học vào nhận thức của con người về thế giới là vô cùng lớn. Tin học mang đến cho chúng ta một phương pháp mới, tăng thêm sức mạnh cho các phương pháp vốn có của khoa học là nghiên cứu lí thuyết và nghiên cứu thực nghiệm. Tin học tuy chưa định hình rõ nhưng tràn đầy sức sống và hứa hẹn sẽ mang đến cho con người nhiều lợi ích trong tương lai tại một thế giới và cuộc sống mà ở đó đầy những phức tạp và bí ẩn. 

 Câu 2: Tác giả đã trả lời câu hỏi đặt ra ở nhan đề của văn bản như thế nào? Cách đặt nhan đề như vậy có tác dụng gì?

Bài làm chi tiết:

- Để trả lời câu hỏi đặt ra ở nhan đề văn bản, tác giả đã: 

+ Ông cho rằng, để Tin học trở thành một ngành khoa học thực sự phong phú như hiện nay, nó đã trải qua bao lần tiến hóa, thay đổi và bổ sung nhiều nội dung. 

+ Sự thay đổi liên tục về những cái tên và ý nghĩa tên gọi Tin học “khoa học về thông tin và các hệ thống xử lý thông tin bằng công nghệ máy tính và truyền thông”

+ Chứng minh rằng sự phát triển của Tin học từ những năm 50 và 60 trở lại đây, không có dấu hiệu dừng lại mà luôn phát triển mạnh mẽ, nghiên cứu từng ngày để phục vụ cho các nghiên cứu khoa học về sự thay đổi nhằm đem đến những thiết bị và công cụ tốt nhất cải thiện cho cuộc sống của con người. 

+ Chỉ ra những đóng góp mới của Tin học vào nhận thức của con người và đề ra các hướng mới của khoa học về các hệ thống phức tạp đang được phát triển mạnh như hiện nay. 

- Cách đặt nhan đề như vậy có tác dụng: 

+ Gây chú ý và thu hút người đọc 

+ Nhan đề phù hợp với những giải thích và lý giải của tác giả về vấn đề này. 

+ Hình thức nhan đề là 1 câu hỏi nhằm tạo cho người đọc cảm giác tò mò và phải đọc văn bản để hiểu được lý do và tìm ra câu trả lời cho bản thân mình về câu hỏi Tin học có phải là khoa học không? 

Câu 3: Trong văn bản, tác giả đã kết hợp sử dụng những phương thức biểu đạt và cách trình bày thông tin nào? Tác dụng của việc kết hợp đó là gì?

Bài làm chi tiết:

Trong văn bản, tác giả đã kết hợp sử dụng những phương thức biểu đạt và cách trình bày thông tin :

- Các phương thức biểu đạt: Thuyết minh, tự sự và nghị luận 

- Các thông tin đều được chọn lọc và phù hợp với chủ đề của văn bản. Cách trình bày thông tin mạch lạc, rõ ràng và cụ thể.

- Tác dụng: 

+ Việc kết hợp này giúp tăng cường sự hiểu biết và tương tác giữa người đọc và thông tin được trình bày.

+ Bằng việc trình bày thông tin rõ ràng, logic, người đọc dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ nội dung. 

Câu 4: Tác giả thể hiện thái độ, quan điểm như thế nào đối với ngành Tin học? Bằng những hiểu biết của em về ngành Tin học, hãy cho biết thái độ, quan điểm ấy có hợp lí không? Lý giải cụ thể?

Bài làm chi tiết:

- “Tác động to lớn của Tin học đối với việc chuyển biến kinh tế, xã hội hiện nay là điều mà ai cũng rõ. Qua vài dòng giới thiệu sơ lược trên đây, tôi hi vọng chúng ta sẽ có một cái nhìn đầy đủ hơn về Tin học như một ngành khoa học, tuy còn trẻ và chưa định hình rõ, nhưng tràn đầy sức sống và hứa hẹn những tương lai phát triển mà ta chưa lường hết được, chắc chắn sẽ tiếp tục đóng góp cho con người nhiều ý tưởng mới, quan niệm mới, phương pháp mới để nhận thức ngày càng sâu sắc hơn và hành động ngày càng thông minh hơn trong một thế giới và cuộc sống đầy những phức tạp và bí ẩn” 

- Quan niệm của tác giả có thể được coi là hợp lý với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, mà ngành tin học đang đóng vai trò quan trọng trong đó. Tác giả thể hiện quan điểm tích cực về tác động của ngành tin học đối với việc chuyển biến kinh tế và xã hội hiện nay. Với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và công nghệ big data, ngành tin học đang dẫn đầu trong việc định hình tương lai thông minh và tiên tiến hơn cho con người. Ngành tin học không chỉ giúp con người tiếp cận nhiều thông tin và kiến thức mới một cách nhanh chóng và thuận tiện, mà còn tạo ra nền tảng để phát triển những ý tưởng và giải pháp sáng tạo cho các vấn đề phức tạp trong xã hội. 

Câu 5: Nếu được đưa hình ảnh minh họa cho nội dung của văn bản Tin học có phải là khoa học? Em sẽ lựa chọn những hình ảnh như thế nào? Vì sao?

Bài làm chi tiết:

- Em sẽ lựa chọn các hình ảnh như máy tính, mạng lưới, robot, công nghệ, dữ liệu, khoa học máy tính, phần mềm, và những hình ảnh liên quan đến công nghệ và sáng tạo. 

- Lý do:

+ Những hình ảnh này giúp tạo ra một môi trường thú vị và trực quan cho độc giả, giúp họ dễ dàng hình dung và hiểu rõ hơn về nội dung về tin học

+ Những hình ảnh này cũng minh họa cho sự phát triển và sự tiến bộ trong lĩnh vực công nghệ, đồng thời thể hiện tính khoa học và tính độ chính xác trong lĩnh vực này.

+ Những hình ảnh sẽ giúp làm cho văn bản của tôi trở nên sinh động hơn và thu hút được sự chú ý của độc giả, giúp họ hiểu rõ hơn về vấn đề mà tôi muốn truyền đạt.

Câu 6: Từ trải nghiệm của bản thân, hãy nêu một tác động mà em cho là to lớn và ý nghĩa nhất của ngành Tin học đối với việc học tập của học sinh ngày nay.

Bài làm chi tiết:

Tác động lớn nhất của ngành Tin học đối với việc học tập của học sinh ngày nay chính là sự tiện lợi trong việc tìm kiếm dữ liệu. Công nghệ thông tin giúp học sinh dễ dàng tìm kiếm thông tin, tài liệu học tập trực tuyến một cách nhanh chóng và thuận tiện.