Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 Cánh diều bài 8 Thực hành tiếng Việt

Câu 1: Tìm câu khẳng định và câu phủ định trong những câu dưới đây. Chỉ ra đặc điểm về ý nghĩa và hình thức của mỗi câu.

a. Tất cả những điều ấy, họ làm sao mà hiểu được rõ ràng, đích xác. (Ngô gia văn phái) 

b. Hôm sau, vua Quang Trung hạ lệnh tiến quân. (Ngô gia văn phái) 

c. Các quân đều nghiêm chỉnh đội ngũ mà đi. (Ngô gia văn phái) 

d. Chị Dậu vẫn chưa nguôi cơn giận. (Ngô Tất Tố)

Hướng dẫn trả lời:

a. Đây là một câu phủ định với việc sử dụng từ "làm sao." Câu xác nhận rằng người được đề cập không hiểu rõ về vấn đề cụ thể nào.

b. Đây là một câu khẳng định vì không chứa từ ngữ phủ định. Câu xác nhận về việc Vua Quang Trung đã ra lệnh tiến quân.

c. Đây là một câu khẳng định vì không chứa từ ngữ phủ định. Câu thông báo về hành động cần phải thực hiện.

d. Đây là một câu phủ định với sử dụng từ "chưa." Câu xác nhận rằng chị Dậu vẫn còn giận.

Câu 2: Trong hai đoạn văn dưới đây (trích văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh của Ngô gia văn phái), câu nào được dùng để hỏi, câu nào được dùng để khẳng định, để phủ định? Vì sao?

a. Tổng đốc họ Tôn đem thử quân nhớ nhà kia mà chống chọi, thì địch sao cho nổi? Họ chẳng qua chỉ là người khách, chuyến này sang cũng cốt xem sự thế khó hay dễ để liệu bề tiến lui mà thôi. Nhưng còn nhà nước của ta thì sao? Thái hậu có thể chạy sang đất Trung Hoa một chuyến nữa chăng?

b. Tự vương trẻ tuổi, chưa từng trải công việc, trước đây tới đón chào ta ở Lạng Sơn, sao không nói cho rõ? Bấy giờ, nhân khi ta thắng, đè bẹp ngay lúc chúng đang khốn đốn, há chẳng dễ dàng hơn hay sao?

Hướng dẫn trả lời:

a.

• Đoạn văn chứa câu phủ định là câu "Họ chẳng qua chỉ là người khách, chuyến này sang cũng cốt xem sự thế khó hay dễ để liệu bề tiến lui mà thôi." vì câu này sử dụng từ "chẳng" để chỉ rõ sự phủ định.

• Đoạn văn chứa câu để hỏi bao gồm các câu: "Tổng đốc họ Tôn đem thử quân nhớ nhà kia mà chống chọi, thì địch sao cho nổi?"; "Nhưng còn nhà nước của ta thì sao?"; "Thái hậu có thể chạy sang đất Trung Hoa một chuyến nữa chăng?" đều sử dụng từ để hỏi và dấu chấm hỏi ở cuối câu để tạo ra câu hỏi.

b. 

• Đoạn văn chứa câu phủ định là câu "Tự vương trẻ tuổi, chưa từng trải công việc, trước đây tới đón chào ta ở Lạng Sơn, sao không nói cho rõ?" vì câu này sử dụng từ "chưa" để thể hiện phủ định.

• Đoạn văn chứa câu để hỏi bao gồm câu: "Bấy giờ, nhân khi ta thắng, đè bẹp ngay lúc chúng đang khốn đốn, há chẳng dễ dàng hơn hay sao?" đều sử dụng từ để hỏi và dấu chấm hỏi ở cuối câu để tạo ra câu hỏi. 

Câu 3: Chuyển những câu khẳng định sau thành những câu có ý nghĩa tương đương, trong đó có sử dụng hai lần từ phủ định:

a. Ai cũng muốn đuổi chúng đi. (Ngô gia văn phái)

b. Ngày nào thị Nở cũng phải đi qua nhà hắn. (Nam Cao)

c. Từ đấy, ngày nào Hoài Văn cũng xuống các thôn xóm, vận động bà con đứng lên cứu nước. (Nguyễn Huy Tưởng)

Hướng dẫn trả lời:

a. Ai cũng không muốn để chúng ở lại.

b. Không có lấy ngày nào mà Thị Nở không đi qua nhà hắn.

c. Từ đấy, không có lấy ngày nào mà Hoài Văn không xuống các thôn xóm, vận động bà con đứng lên cứu nước.

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em sau khi học văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh (Ngô gia văn phái), trong đó có sử dụng câu khẳng định được thể hiện dưới hình thức “phủ định của phủ định”.

Hướng dẫn trả lời:

Khi nói đến những vị tướng vĩ đại của Việt Nam, không thể không nhắc đến Nguyễn Huệ. Trong tác phẩm "Quang Trung đại phá quân Thanh" (tác phẩm của Ngô gia văn phái), Quang Trung được mô tả như một vị tướng thông thái và dũng mãnh. Ông đã tự mình dẫn dắt quân đội để tiêu diệt 29 vạn quân Thanh xâm lược và xây dựng Gò Đống Đa, một biểu tượng lịch sử bất tử. Hình tượng anh hùng áo vải Nguyễn Huệ đã để lại trong tâm hồn chúng ta nhiều ấn tượng khó phai.

=> Câu khẳng định được thể hiện dưới hình thức phủ định của phủ định là: “Khi nói đến những vị tướng vĩ đại của Việt Nam, không thể không nhắc đến Nguyễn Huệ”