Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 Cánh diều bài 5 Chiếu dời đô

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích gì?

Hướng dẫn trả lời:

Tác giả nêu lên việc dời đô của các triều đại xưa nhằm mục đích để đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu, trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Việc dời đô được thực hiện để tạo điều kiện thuận lợi cho phong tục và vận nước lâu dài.

Câu 2: Thành Đại La có lợi thế như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Thành Đại La được tác giả mô tả có nhiều lợi thế, bao gồm vị trí nằm ở nơi trung tâm trời đất, có vị thế rồng cuộn hổ ngồi và nằm đúng ngôi nam bắc đông tây. Địa thế rộng, đất đai cao, không chịu cảnh khốn khổ ngập lụt, và dân cư giàu có. Thành Đại La được coi là một trong những nơi thắng địa và kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.

Câu 3: Câu hỏi kết thúc văn bản thể hiện điều gì?

Hướng dẫn trả lời:

Ở câu kết của bài chiếu, khi nhà vua thể hiện ý muốn của mình bằng cách nói "Trẫm muốn dựa vào thuận lợi của đất Đại La để quyết định nơi ở" và sau đó hỏi "Các khanh nghĩ thế nào?", vừa làm rõ quyết định của mình và đồng thời tạo điều kiện cho sự ủng hộ của nhân dân. Việc này đã làm giảm bớt khoảng cách tưởng chừng như xa xôi giữa nhà vua và nhân dân, bởi vì họ có cùng một mục tiêu, đó là xây dựng đất nước phát triển và mạnh mẽ.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Bài Chiếu dời đô viết về sự kiện gì? Tại sao Lý Công Uẩn lại phải dùng thể chiếu? 

Hướng dẫn trả lời:

• Năm 1010, vua Lí Thái Tổ đã quyết định di chuyển kinh đô từ Hoa Lư tới Đại La (Thăng Long – Hà Nội ngày nay).

• Sự kiện này có ý nghĩa lịch sử quan trọng và đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ của triều đại phong kiến Việt Nam thời đó.

• Nhà vua Lí Công Uẩn đã sáng tạo "Chiếu dời đô" để thông báo quyết định này đến với nhân dân.

• "Chiếu dời đô" là một dạng văn bản truyền đạt quyết định và chỉ thị của người lãnh đạo.

• Thông qua việc sử dụng "Chiếu," vua Lí Công Uẩn thể hiện lòng tôn trọng và sự quan tâm đối với nhân dân trước khi đưa ra quyết định quan trọng ảnh hưởng đến vận mệnh của quốc gia và dân tộc.

Câu 2: Dựa vào nội dung phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy trình bày lí do cần dời đô.

Hướng dẫn trả lời:

• Lý Công Uẩn quyết định dời đô vì kinh đô cũ không còn phù hợp với sự mở rộng và phát triển của đất nước.

• Mục đích của việc dời đô là để đặt đô ở vị trí trung tâm, từ đó có thể mưu toan nghiệp lớn và tính kế cho thế hệ sau.

• Ông cho rằng những triều đại trước đó như nhà Đinh và nhà Lê đã không nghe theo ý trời và chỉ đóng đô tại Hoa Lư, một nơi không phù hợp để phát triển đất nước.

• Việc đóng đô tại Hoa Lư đã gây ra sự không ổn định và làm cho triều đại không thể tồn tại lâu dài.

Câu 3: Trong phần 3 của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

• Lý Công Uẩn đã nhấn mạnh rằng Đại La là vị trí trung tâm của đất nước, có diện tích rộng lớn, dễ bảo vệ, và rất thuận lợi cho sự phát triển mạnh mẽ của đất nước trong tương lai.

• Tác giả sử dụng cách lập luận dựa trên những sự kiện lịch sử có cơ sở, có logic, và phù hợp với mong muốn của nhân dân và sự phát triển của quốc gia. Điều này giúp làm rõ tính hợp lý của quyết định dời đô và thể hiện sự sáng suốt của Lý Thái Tổ - một vị lãnh đạo tài ba của đất nước.

Câu 4: Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hoà giữa lí trí và tình cảm như thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

• Lí Công Uẩn trong "Chiếu dời đô" sử dụng sự thấu hiểu và thuyết phục mà không cần dùng nhiều lời.

• Ông tập trung vào việc sử dụng lý lẽ mà ai cũng có thể hiểu, và từ đó xây dựng niềm tin.

• Ông lý trí và rõ ràng khi nêu rõ những lợi ích và hại của việc ở Hoa Lư, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc di chuyển kinh đô đến nơi phù hợp để thúc đẩy phát triển đất nước.

• Lý Công Uẩn thể hiện tài tình bởi việc hiểu rõ tâm tư và mong muốn của nhân dân.

• Lời nói của ông, mặc dù ngắn gọn, nhưng lại có khả năng thuyết phục lớn, nhanh chóng thúc đẩy hành động cụ thể và hiệu quả từ cuộc vận động.

Câu 5: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu lên ý nghĩa, tác dụng việc dời đô của Lý Công Uẩn.

Hướng dẫn trả lời:

• Lý Công Uẩn được miêu tả là một vị vua anh minh và tài giỏi khi quyết định dời đô.

• Ông lý giải rằng kinh đô Hoa Lư không thích hợp để đóng đô để phát triển đất nước lâu dài và giàu mạnh.

• Ông sử dụng các dẫn chứng thuyết phục để chứng minh quan điểm của mình và thể hiện tâm tư tình cảm.

• Với lập luận sắc bén và dẫn chứng thuyết phục, ông khẳng định rằng việc dời đô sẽ giúp đất nước phát triển mạnh mẽ, thịnh vượng, và bền vững hơn.

• Ông lựa chọn thành Đại La làm kinh đô mới, và ông mô tả nhiều điểm mạnh của Đại La như địa lý, văn hóa, đầu mối giao lưu, điều kiện dân cư, và cảnh vật phong phú, tươi đẹp.

• Tác giả sử dụng góc nhìn của một nhà phong thủy để thể hiện rằng Đại La là nơi có điều kiện tốt cho sự phát triển mạnh mẽ

• Nhà vua coi Đại La là một thánh địa và nơi đất đai và địa hình đáng kể, phù hợp với sự phát triển của đất nước Đại Việt.