Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 Cánh diều bài 4 Đổi tên cho xã

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Đoạn chữ in nghiêng mở đầu này có nhiệm vụ gì?

Hướng dẫn trả lời:

Đoạn chữ in nghiêng ở phần mở đầu có nhiêm vụ giới thiệu về bối cảnh xảy ra câu chuyện, cụ thể, ở đây là bối cảnh của vở kịch.

Câu 2: Mục đích của cuộc họp là gì?

Hướng dẫn trả lời:

Cuộc họp có mục đích là để thông báo cho mọi người về việc thay đổi tên gọi cho xã. Xã Hùng Tâm, phố Cà, thủ phủ sẽ được thay đổi thành thị trấn Hùng Tâm.

Câu 3: Tên mới của xã khác gì tên cũ?

Hướng dẫn trả lời:

Tên mới của xã cho thấy sự phát triển của nơi đây, hứa hẹn sẽ đem lại cho bà con một cuộc sống mới đầy đủ và ấm no hơn. 

Câu 4: Vì sao một số dòng chữ được in nghiêng và để trong ngoặc đơn?

Hướng dẫn trả lời:

Các dòng chữ in nghiêng và để trong ngoặc đơn được sử dụng để chú thích về động tác mà các diễn vai sẽ thực hiện trong vở kịch. 

Câu 5: Tên các chức vụ được thay đổi ra sao?

Hướng dẫn trả lời:

Các chức vụ được thay đổi, cụ thể như sau: 

• Bạch Bá Thình: Đội trưởng đội Sáu => Chủ nhiệm Trung tâm Công nghệ kiêm Trưởng ban Ngoại vụ của Liên hợp xã. 

• Lê Khắc Tự: Tổ trưởng Tổ nề mộc => Chủ nhiệm Trung tâm Xây dựng và kiến thiết cơ bản.

• Hà Thị Thủ: Cửa hàng trưởng Cửa hàng mua bán xã => Chủ nhiệm Công ty dịch vụ Thương nghiệp Hùng Tâm. 

• Hà Văn Ruộng: Đội trưởng đội Hai => Chủ nhiệm Trung tâm Điều phối nhân lực và sản xuất nông nghiệp.

• Bà Độp: Trưởng trại lợn => Chủ nhiệm Trung tâm Chăn nuôi gia súc 

Câu 6: Ngôn ngữ hài hước được thể hiện ở chi tiết nào?

Hướng dẫn trả lời:

Ngôn ngữ hài hước được thể hiện ở việc những chức danh mọi ngày vẫn được gọi bằng những cái tên rất đời thường, dễ hiểu nhưng có phần thô tục giờ đây đã được chuyển thành những cái tên bớt thô tục nhưng có phần phức tạp hơn. 

Câu 7: Ngôn ngữ của ông Nha ở đoạn này có gì gây cười?

Hướng dẫn trả lời:

Ngôn từ của ông không phù hợp với sự trang trọng của cuộc họp. Ông sử dụng nhiều từ ngữ không rõ nghĩa, ví dụ như "ta bung ra" và "ta bung ra pháo." Có điều hài hước là ông muốn thúc đẩy phát triển kinh tế, nhưng đồng thời lại loại bỏ hoàn toàn những công việc có lợi ích tại cấp xã và thay vào đó chuyển sang sản xuất pháo, một lĩnh vực mà thậm chí cả những người được giao quản lý cũng không hiểu rõ. Ông Nha càng cố gắng sử dụng các thuật ngữ khoa học, thì càng làm lộ ra sự thiếu hiểu biết của mình, ví dụ như việc Trung tâm Công nghệ chỉ sản xuất pháo.

Câu 8: Dự đoán kết quả đổi mới xã ông Nha.

Hướng dẫn trả lời:

Trong quan điểm của em, nếu không có sự cải tiến trong tổ chức, không có tính khoa học trong việc phân công chức vụ và giao trọng trách cho những người không đủ chuyên môn, thì mọi việc sẽ thất bại nhanh chóng và cuộc sống của nhân dân sẽ ngày càng khó khăn hơn so với trước.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Nội dung chính của văn bản Đổi tên cho xã là gì? Nội dung đoạn trích này liên quan như thế nào với tên vở kịch Bệnh sĩ?

Hướng dẫn trả lời:

• Nội dung chính của văn bản "Đổi tên cho xã" là việc thông báo về các thay đổi trong xã Hùng Tâm, từ việc đổi tên xã đến thay đổi chức vụ của một số người.

• Đoạn trích "Đổi tên cho xã" đặt làm mở đầu cho vở kịch "Bệnh sĩ" và nó cũng phản ánh vấn đề của "bệnh sĩ" trong cuộc sống hàng ngày. Các người có quyền lực thường tìm cách vươn lên, thích sự hoàn thiện bản thân mình mà không tuân thủ nguyên tắc khoa học, thay đổi các yếu tố không quan trọng, thay đổi tên gọi mà không có lý do cụ thể, và kết quả cuối cùng là không đem lại lợi ích gì cả mà chỉ làm gia tăng khó khăn cho cuộc sống của nhân dân.

Câu 2: Quan sát văn bản và chỉ ra cách trình bày kịch bản có gì khác với cách trình bày một truyện ngắn, bài kí hoặc thơ. Nhận biết các chỉ dẫn sân khấu (các dòng chữ in nghiêng đặt trong ngoặc đơn) và chức năng của các chỉ dẫn ấy. 

Hướng dẫn trả lời:

Cách trình bày trong kịch bản khác hoàn toàn so với cách trình bày trong truyện ngắn, kí, hoặc thơ. Trong văn bản hài kịch, tập trung chủ yếu vào lời đối thoại giữa các nhân vật, đi kèm với một số đoạn miêu tả về hành động mà các nhân vật thực hiện. Sử dụng ngôn ngữ hài hước là một đặc điểm thường thấy trong văn bản hài kịch, nhằm tạo ra tình huống gây cười.

Câu 3: Hãy phân tích một số đặc điểm hài kịch được thể hiện rõ ở văn bản Đổi tên cho xã.

Hướng dẫn trả lời:

• Trong đoạn trích này, chúng ta thấy sự xung đột giữa cái tốt và cái xấu. Ông Nha mơ tưởng về một tương lai tươi đẹp cho xã, với sự phát triển và thịnh vượng, nhưng thực tế lại phản ánh mọi nỗ lực của ông đều đẩy người dân vào cảnh khốn khó và đói nghèo. Điều này tạo ra sự tương phản mạnh mẽ giữa ước mơ và hiện thực.

• Những nhân vật trong đoạn trích có sự không cân xứng giữa bản chất bên trong và hình thức bên ngoài, giữa suy nghĩ và hành động, tạo nên một tình huống hài hước và lố bịch. Ví dụ như ông Đốp, một người có thái độ không tốt lại được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm Trung tâm Triệt sản gia súc xã Hung Tâm, hoặc ông Thình, người từng làm công việc phụ lại trở thành Chủ nhiệm Trung tâm Công nghệ.

• Trong đoạn trích, lời thoại giữa các nhân vật chiếm phần lớn, và chúng thể hiện đặc điểm, tính cách của từng nhân vật, với yếu tố hài hước và tạo nên tiết tấu gây cười.

• Đoạn trích cũng sử dụng thủ pháp trào phúng và phóng đại, ví dụ như việc ông Nha tạo ra một hình ảnh hoàn mỹ về xã với sự phát triển khoa học và giàu mạnh, nhưng thực tế lại chỉ là những lời nói rỗng tuếch và giả dối, tạo nên sự lố bịch.

Câu 4: Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha tiêu biểu cho kiểu người nào trong xã hội? Hãy phân tích đặc điểm tính cách của nhân vật này.

Hướng dẫn trả lời:

• Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha được xem là biểu tượng cho kiểu người thích sống giả dối trong xã hội.

• Ông khao khát phát triển xã thành một xã khoa học để tỏ ra xuất sắc trước các xã khác và cấp trên.

• Ông thiếu sự tìm hiểu kỹ lưỡng về tình hình thực tế của xã mình và thực hiện các đổi mới một cách vội vàng, bỏ qua cơm áo của người dân địa phương.

• Ông sử dụng ngôn ngữ phô trương và khoa học, nhưng thực tế không phù hợp với lời nói của mình.

• Ông thăng chức nhanh chóng và tràn lan, nhưng hiệu quả thực tế lại không đáng kể, và ngay cả những người giữ chức vụ đó cũng không hiểu rõ nhiệm vụ của họ.

Câu 5: Theo em, văn bản Đổi tên cho xã đã nêu lên và phê phán hiện tượng gì? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay không?

Hướng dẫn trả lời:

• Văn bản "Đổi tên cho xã" đề cập và phê phán một vấn đề đáng lo ngại trong xã hội Việt Nam, đó là thái độ thích sĩ diện.

• Hiện tượng này tồn tại từ lâu và vẫn còn phổ biến trong xã hội.

• Nhiều cá nhân, tổ chức và cơ quan thường đưa ra nhiều hướng tiếp cận và biện pháp khác nhau để đạt thành tích mà không tìm hiểu kỹ tình hình cơ bản.

• Kết quả là gây ra nhiều sai phạm và tác động tiêu cực đến sự phát triển của xã hội.

Câu 6: Bằng trải nghiệm của bản thân, em hãy nêu một số ý nói về tác hại của “bệnh sĩ” trong cuộc sống.

Gợi ý:

• "Bệnh sĩ" là một hiện tượng phổ biến và đáng lo ngại trong xã hội hiện nay.

• Nó xuất hiện ở nhiều hình thức khác nhau nhưng chung điểm là gây tác động tiêu cực đến sự phát triển của xã hội.

• "Bệnh sĩ" thúc đẩy cuộc đua về thành tích và sự nổi bật, thường dùng sự dối trá, vi phạm đạo đức và luộm thuộm để tỏ ra xuất sắc hơn người khác.

• Ví dụ như một số người sẵn sàng tạo nên cuộc sống ảo trên mạng để khoe khoang, thậm chí mắc nợ và rơi vào khủng hoảng tài chính để duy trì hình ảnh này.

• Hậu quả của hiện tượng này có thể là việc phạm tội, tăng cường xã hội không ổn định, và thậm chí tự tử, gây mất trật tự xã hội.