Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 Cánh diều bài 9 Viết bài nghị luận phân tích một tác phẩm kịch

THỰC HÀNH

Câu 1: Phân tích đoạn trích "Đổi tên cho xã" (từ vở kịch "Bệnh sĩ của Lưu Quang Vũ).

Gợi ý:

I. Mở bài: 

• Giới thiệu đoạn trích "Đổi tên cho xã" và tác giả Lưu Quang Vũ.

• Nêu bài toán của đoạn trích: tác hại của bệnh sĩ diện và ảnh hưởng đến cộng đồng xã hội thông qua việc đổi tên xã Hùng Tâm.

II. Thân bài: 

1. Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha

• Miêu tả nhân vật ông Toàn Nha như là biểu tượng của người thích sống giả dối trong xã hội.

• Phân tích tâm lý và tham vọng mù quáng của ông Toàn Nha: mong muốn xây dựng xã khoa học để vênh váo trước các xã khác và cấp trên.

2. Thái độ và hành động của ông Toàn Nha

• Trình bày thái độ của ông Toàn Nha đối với việc đổi tên và chức vụ.

• Phân tích những hành động không tương xứng giữa suy nghĩ và hành động của ông, ví dụ: ông Đốp trở thành Chủ nhiệm Trung tâm Triệt sản gia súc xã Hùng Tâm.

3. Ngôn ngữ và sự mâu thuẫn

• Phân tích ngôn ngữ của ông Toàn Nha trong cuộc họp, với những từ ngữ khoa chương và lố bịch.

• Nêu rõ mâu thuẫn giữa cái xấu và cái tốt trong lời nói của ông Toàn Nha, ví dụ: ông tập trung vào sản xuất pháo mà không hiểu rõ công việc.

4. Sự tương phản giữa áo tưởng và thực tế

• Nêu rõ sự tương phản giữa viễn tưởng cao đẹp và thực tế trong lời nói và hành động của ông Toàn Nha.

• Mô tả kết quả của sự tương phản này: tạo ra nhiều chức danh mới nhưng không khoa học và gây rối loạn.

5. Phê phán sự thích sĩ diện trong xã hội Việt Nam

• Đưa ra phê phán về hiện tượng thích sĩ diện trong xã hội Việt Nam và cách mà đoạn trích này đã thể hiện.

• Trình bày ý kiến về việc sử dụng thủ pháp trào phúng, phóng đại để khám phá và phê phán vấn đề này.

III. Kết bài:

• Tóm tắt các điểm quan trọng đã được phân tích trong đoạn trích "Đổi tên cho xã."

• Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thể hiện và phê phán các hiện tượng xã hội trong văn học để tạo ra sự nhận thức và thay đổi tích cực trong xã hội.

Câu 2: Chỉ ra luận điểm, lí lẽ, bằng chứng và cách phân tích bằng chứng được sử dụng trong đoạn văn sau:

“Nhân vật để lại ấn tượng nổi bật trong đoạn trích kịch Đổi tên cho xã là ông Nha – chủ tịch xã, một điển hình cho kiểu người háo danh, sĩ diện. Là con người, ai cũng có những mong muốn, kì vọng nhưng nếu những mong muốn không xuất phát từ thực tế sẽ chỉ là ảo tưởng, cố theo đuổi bằng được ảo tưởng đó và tìm cách huyễn hoặc mình thì chẳng khác nào lừa người, lừa mình. Chỉ vì thay đổi cái tên của xã (theo ý chủ quan, cá nhân) mà ông chủ tịch xã tuyên bố rằng “lịch sử xã ta mở sang một trang mới”, “chấm dứt cái tên ... nôm na của một quá khứ tối tăm, nghèo khổ”. Chính những lời nói đại ngôn, sáo rỗng đã cho thấy ông chủ tịch xã là người nóng vội, thiếu hiểu biết, kiểu “ếch ngồi đáy giếng”. Ông khao khát thay đổi hoàn cảnh nhưng lại không có phương pháp đúng. Làm gì có chuyện chỉ cần đặt lại cho xã cái tên mới thật kêu là mọi việc sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp như một giấc mơ!”

Hướng dẫn trả lời:

• Luận điểm của đoạn văn trên là: 

Nhân vật để lại ấn tượng nổi bật trong đoạn trích kịch Đổi tên cho xã là ông Nha – chủ tịch xã, một điển hình cho kiểu người háo danh, sĩ diện.

• Lý lẽ mà tác giả đưa ra là: 

• Là con người, ai cũng có những mong muốn, kì vọng nhưng nếu những mong muốn không xuất phát từ thực tế sẽ chỉ là ảo tưởng, cố theo đuổi bằng được ảo tưởng đó và tìm cách huyễn hoặc mình thì chẳng khác nào lừa người, lừa mình.
• Ông khao khát thay đổi hoàn cảnh nhưng lại không có phương pháp đúng. Làm gì có chuyện chỉ cần đặt lại cho xã cái tên mới thật kêu là mọi việc sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt đẹp như một giấc mơ!

• Bằng chứng mà tác giả đưa ra là:

Chỉ vì thay đổi cái tên của xã (theo ý chủ quan, cá nhân) mà ông chủ tịch xã tuyên bố rằng “lịch sử xã ta mở sang một trang mới”, “chấm dứt cái tên ... nôm na của một quá khứ tối tăm, nghèo khổ”. Chính những lời nói đại ngôn, sáo rỗng đã cho thấy ông chủ tịch xã là người nóng vội, thiếu hiểu biết, kiểu “ếch ngồi đáy giếng”