Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 Cánh diều bài 3 Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Nội dung sa pô giúp em hiểu được gì?

Hướng dẫn trả lời:

Đoạn sa pô chính là đoạn tóm tắt toàn bộ nội dung chính của bài. Vì vậy, nội dung sa pô giúp em hiểu khái quát toàn bài và nắm bắt được những nội dung chính.

Câu 2: Các số liệu có vai trò gì?

Hướng dẫn trả lời:

Các số liệu có vai trò khiến thông tin văn bản thêm chính xác, cụ thể, đáng tin cậy hơn, từ đó làm tăng tính khoa học của văn bản và tăng giá trị của thông tin mà văn bản cung cấp.

Câu 3: Thủy triều ảnh hưởng đến mực nước biển thế nào?

Hướng dẫn trả lời:

Do thủy triều là yếu tố có dao động lớn và thường xuyên nhất đến sự thay đổi của mực nước biển. Dao động thủy triều được hình thành do lực hút của Mặt Trăng và Mặt Trời tác động lên Trái Đất, làm khối lượng chất lỏng trên bề mặt biển và đại dương biến đổi. 

Câu 4: Sự khác nhau của hiện tượng nước biển dâng do biến đổi khí hậu và so các nguyên nhân khác là gì?

Hướng dẫn trả lời:

• Nước biển dâng do biến đổi khí hậu thường xảy ra một cách tinh vi và khó nhận biết trực tiếp bằng mắt thường, yêu cầu sự đo đạc và quan sát để phát hiện.

• Trong khi đó, nước biển dâng do thủy chiều có thể được quan sát dễ dàng bằng mắt thường, với sự dao động tổng hợp trung bình khoảng từ 2-3 mét, tùy thuộc vào vị trí trên bờ biển; ở một số nơi, mực nước biển có thể tăng lên đến 15-16 mét.

Câu 5: Tìm hiểu và ghi ra các thông tin đọc được từ hình 1.

Hướng dẫn trả lời:

Hình 1 cho ta biết rằng trong thời gian từ năm 1880 đến năm 2000, mực nước biển đang dâng lên. 

Câu 6: Điểm khác biệt của nước biển dâng trong những năm gần đây là gì?

Hướng dẫn trả lời:

Mực nước biển trong quá khứ đã trải qua các giai đoạn không đồng đều. Có những khoảng thời gian mực nước biển thấp hơn so với hiện tại, khoảng cách khoảng 300-400 mét, và cũng có giai đoạn mực nước biển cao hơn đáng kể, thậm chí còn tăng hơn vài chục mét so với hiện tại. Một số giai đoạn có thể đã dừng lại tăng trưởng nhưng sau đó lại có sự tăng nhanh. Trong những năm gần đây, mực nước biển trung bình tăng khoảng 3mm mỗi năm. Đáng chú ý, dự kiến rằng trong năm tiếp theo, tăng trưởng này sẽ cao hơn so với năm trước.

Câu 7: Nội dung chính của đoạn lời kết là gì?

Hướng dẫn trả lời:

Nội dung chính của đoạn lời kết là sự thay đổi mực nước biển trung bình toàn cầu trong thời gian dài. Nó bắt đầu bằng việc miêu tả sự biến đổi lịch sử của mực nước biển, sau đó đề cập đến tốc độ tăng của mực nước biển hiện đại do các nguyên nhân như biến đổi khí hậu và sự tan chảy của băng. Cuối cùng, đoạn văn đề cập đến hậu quả tiềm ẩn của sự tăng mực nước biển và cần thiết phải thích ứng với nó để giảm thiểu thiệt hại.

Câu 8: Câu cuối đoạn Lời kết liên quan gì đến nhan đề văn bản?

Hướng dẫn trả lời:

Câu cuối cùng của đoạn lời kết đã nêu lại vấn đề của văn bản, vấn đề đó đã được đề cập đến ở tiêu đề. Vậy câu cuối đoạn lời kết và tiêu đề cùng nêu ra một vấn đề. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Nhan đề Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI đã nêu được nội dung chính nào của văn bản?

Hướng dẫn trả lời:

Nhan đề "Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI" thể hiện rằng văn bản tập trung vào vấn đề phức tạp và thách thức lớn của sự tăng mực nước biển và khó khăn trong việc tìm ra các giải pháp hiệu quả và hợp lý để đối phó với nó.

Câu 2: Đặc điểm của văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên được thể hiện như thế nào ở văn bản này?

Hướng dẫn trả lời:

Đặc điểm của văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên được thể hiện ở văn bản này:

• Văn bản giải thích hiện tượng nước biển dâng bằng cách trình bày nguyên nhân và cách diễn ra của nó.

• Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ như biểu đồ và số liệu.

• Văn bản được tổ chức có bố cục rõ ràng, bao gồm các phần chính: Thay đổi mực nước biển và nguyên nhân, Mực nước biển sẽ tăng như thế nào? và Lời kết.

Câu 3: Chỉ ra cách trình bày (kênh chữ, kênh hình) và cách triển khai ý tưởng, thông tin trong văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI. Phân tích hiệu quả của cách trình bày và triển khai ấy.

Hướng dẫn trả lời:

• Cách trình bày thông qua kênh chữ và hình ảnh trong văn bản này tập trung vào việc sắp xếp thông tin theo mức độ quan trọng của hiện tượng. Điều này giúp việc truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, cụ thể và chính xác đến người đọc.

• Hiệu quả của cách trình bày và triển khai này làm cho người đọc dễ dàng nắm bắt các dữ liệu quan trọng về hiện tượng theo một trình tự hợp lý và logic.

Câu 4: Dựa vào nội dung văn bản để lí giải: Tại sao hiện tượng “nước biển dâng” lại được coi là “bài toán khó”?

Hướng dẫn trả lời:

Hiện tượng “nước biển dâng” được coi là “bài toán khó” vì nó có thể gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng như ngập úng, làm biến mất nhiều vùng đất ngập nước, làm tăng tác động của bão và triều cường, khiến nước biển dễ tràn vào đất liền. Nước biển dâng qua mỗi năm nhưng thật không may là vẫn chưa tìm được phương án khắc phục hiện tượng này. 

Câu 5: Hiện tượng được nêu trong văn bản liên quan gì đến Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung? Dẫn ra một số ví dụ trong văn bản cho thấy tác động của hiện tượng này.

Hướng dẫn trả lời:

Hiện tượng nêu trong văn bản ảnh hưởng đến cả Việt Nam và thế giới rộng lớn. Nước biển dâng gây ra tác động nghiêm trọng bao gồm việc ngập úng các đồng bằng và làm mất nhiều vùng đất ngập nước. Cũng như gây ra sự biến mất gradual hoặc xói mòn của các bãi biển, cồn cát, đảo chắn và các khu vực vịnh, cửa sông ven biển. Nước biển dâng cũng làm tăng nguy cơ tác động của cơn bão và triều cường, khi nước biển dễ dàng xâm nhập vào đất liền.

Ví dụ trong văn bản cho thấy tác động của hiện tượng này là: "Với bản đồ úng ngập, ta có thể ước tính tác động của nước biển dâng dưới nhiều góc độ khá nhau. Theo một ước tính trên tạp chí Thư Nghiên cứu Môi trường (Jevrejeva et al., 2018), thế giới sẽ bị thiệt hại chừng 10,2 ngàn tỷ (trillion) USD mỗi năm vào năm 2100 khi nhiệt độ Trái Đất tăng thêm 1.5oC. Ứng với mức tăng mực nước 86 cm theo kịch bản RCP8.5 vào cuối thế kỷ này, con số thiệt hại lên tới 14 ngàn tỷ USD, chiếm chừng 2.7% GPD toàn cầu, nếu như chúng ta không có biện pháp ứng phó hiệu quả. Trong trường hợp xấu nhất với mực nước biển đạt cao nhất (180 cm), chúng ta sẽ thiệt hại 27 ngàn tỷ USD, một con số khổng lồ – gấp khoảng 10 lần GDP Việt Nam hiện nay."

Câu 6: Em hãy nêu một số đề xuất nhằm góp phần khắc phục hiện tượng “nước biển dâng”.

Hướng dẫn trả lời:

• Nghiên cứu địa phương và ứng phó cơ bản: Địa phương nên tiến hành điều tra và nghiên cứu cụ thể trên từng khu vực bị ảnh hưởng để chuẩn bị các phương án ứng phó tốt nhất. Các giải pháp thủy lợi như xây dựng đê bao kết hợp hệ thống cống và trạm bơm ở các vùng ven biển để tránh ngập lụt và xây dựng hồ chứa nước ngọt cần được thực hiện sớm.

• Xây dựng cơ sở dữ liệu và đào tạo nguồn nhân lực: Chính phủ cần đầu tư vào xây dựng cơ sở dữ liệu và đào tạo nguồn nhân lực chuyên ngành. Điều này giúp nắm rõ tình trạng hiện tại và có khả năng dự báo tình hình tương lai, giúp các khu vực bờ biển chủ động ứng phó và giảm thiểu thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra.

• Tăng cường giáo dục và tuyên truyền: Nâng cao nhận thức và khuyến khích hành động của cộng đồng thông qua giáo dục và tuyên truyền về bảo vệ môi trường. Tổ chức các hoạt động giáo dục trong học đường và cộng đồng, cũng như tập huấn, tuyên truyền, và phát tờ rơi về biến đổi khí hậu để thúc đẩy sự thay đổi trong nhận thức và hành động của người dân.