Soạn siêu ngắn ngữ văn 8 Cánh diều bài 7 Xa ngắm thác núi Lư

CHUẨN BỊ

Câu hỏi:

- Đọc trước văn bản Xa ngắm thác núi Lư, tìm hiểu và ghi chép lại những thông tin về nhà thơ Lý Bạch giúp cho việc đọc hiểu bài thơ này.

- Lý Bạch viết rất nhiều bài thơ về đề tài chiến tranh, thiên nhiên, tình yêu và tình bạn. Hình ảnh trong thơ ông thường kì vĩ, lãng mạn, ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện. Thơ Lý Bạch luôn thể hiện một tâm hồn tự do, phóng khoáng. Xa ngắm thác núi Lư là bài thơ tiêu biểu viết về đề tài thiên nhiên mang phong cách Lý Bạch. 

Gợi ý:

Tiểu sử:

• Lí Bạch (701-762), một danh nhân và nhà thơ nổi tiếng trong thời đại Đường Trung Quốc, tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên cư sĩ, quê gốc tại Tam Cúc.

• Ông đã chuyển đến làng Thanh Liên, huyện Xương Long thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên) khi mới 5 tuổi, và từ đó ông luôn xem đây là quê hương thứ hai của mình.

• Lúc còn trẻ, Lí Bạch đã rời xa gia đình để khám phá thế giới và xây dựng sự nghiệp. Mặc dù ông khao khát góp phần cứu dân giúp đời, nhưng ông không bao giờ thực hiện được ước mơ này.

• Lí Bạch được mệnh danh là "thi tiên."

Sự nghiệp văn học:

• Tổng cộng, Lí Bạch đã sáng tác hơn 20.000 bài thơ, nhưng ông luôn xóa bài sau khi sáng tác, vì vậy, các tác phẩm của ông được lưu truyền chủ yếu nhờ sự ghi chép của dân gian. Hiện nay, còn tồn tại dưới 1000 bài thơ của ông, trong đó mỗi bài đều được đánh giá cao. Các tác phẩm nổi tiếng của ông trong dân gian bao gồm: "Tương Tiến Tửu," "Hiệp khách hành," "Thanh Bình Điệu," "Hành lộ nan,"...

• Thơ của Lí Bạch thể hiện một tâm hồn tự do và rộng lớn, tràn đầy sự hào phóng.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Qua phần Dịch thơ, hãy xác định một số đặc điểm của thể thơ tứ tuyệt Đường luật của bài Xa ngắm thác núi Lư.

Hướng dẫn trả lời:

Bài thơ bao gồm 4 câu, mỗi câu đều có 7 từ, và có sự kết hợp vần cuối ở các câu 1 và 2.

Câu 2: Có thể chia bài Xa ngắm thác núi Lư thành hai phần: câu đầu và ba câu còn lại. Hãy cho biết nhiệm vụ mỗi phần của bài thơ.

Hướng dẫn trả lời:

Mỗi phần trong bài thơ Xa ngắm thác núi Lư có nhiệm vụ:

• Phần 1: Diễn tả cảnh quan của núi Hương Lô.

• Phần 2: Trình bày về khung cảnh của thác nước núi Lư. 

Câu 3: Xác định vị trí đứng ngắm thác nước của Lý Bạch và cho biết lợi thế của việc chọn điểm nhìn đó để quan sát và miêu tả cảnh vật.

Hướng dẫn trả lời:

"Dao khan bộc bố quải tiền xuyên" 

(xa nhìn dòng thác treo trên dòng sông phía trước)

• Từ hai yếu tố này, ta có thể xác định rằng nhà thơ đang đứng từ xa, ở một vị trí thấp hơn nhiều so với thác núi Lư. Thác núi Lư cao ba nghìn thước và để nhìn thấy toàn cảnh của nó, cần phải có một điểm nhìn xa như thế. Trước mắt tác giả, thác nước trông giống như dòng sông đang treo lên ngược.

Câu 4: Vẻ đẹp của thác nước đã được Lý Bạch miêu tả như thế nào trong cả bài thơ? Hãy phân tích để thấy được vẻ đẹp đó.

Hướng dẫn trả lời:

Sự đa dạng về vẻ đẹp của thác nước:

• Trong câu thứ hai: Bức tranh chính là thác nước hiện lên trước mắt chúng ta, và tác giả đã thành công khi sử dụng từ "quải" để mô tả nó. Từ "quải" (treo) biến động thành tĩnh, khiến thác nước trông như một dải lụa trắng treo giữa vách núi và dòng sông phía trước. Từ "quải" đã làm cho bức tranh thêm phần thú vị, tạo ra hình ảnh thác nước sống động và hùng vĩ.

• Trong câu thứ ba: Tác giả mô tả dòng thác trên cao đổ xuống từ "ba nghìn thước" với sự động đậy ở nhiều khía cạnh:

• Tốc độ dòng chảy: "phi" (bay) với tốc độ nhanh đáng kinh ngạc.
• Độ dốc của thác: "trực há" đổ thẳng xuống như một đường thẳng đứng góc với dòng sông.
• Độ cao: cao vời vợi lên đến ba nghìn thước.
• Câu thơ mở ra một không gian ba chiều rộng lớn, khung cảnh tráng lệ và hùng vĩ.

• Trong câu thứ tư: Tác giả sử dụng một so sánh độc đáo bằng cách so sánh dòng thác với dải Ngân Hà. Sự so sánh này tạo nên hình ảnh thác nước không chỉ mạnh mẽ và hùng vĩ mà còn đẹp đẽ và huyền bí.

Câu 5: Em thích nhất hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao? Hãy chỉ ra biện pháp nghệ thuật mà nhà thơ sử dụng để khắc hoạ hình ảnh đó.

Hướng dẫn trả lời:

Hình ảnh em ấn tượng nhất là "Đứng xa trông dòng thác giống như một dải lụa trắng đang treo giữa không trung". Trong câu thơ này, nhà thơ đã sử dụng nghệ thuật so sánh để tạo ra một hình ảnh dòng thác giống như một dải lụa trắng. Câu thơ đưa em vào khung cảnh mà dòng nước từ đỉnh cao đổ xuống trông rất đẹp, như một dải lụa mềm mại treo giữa vách đá và dòng sông. Thác nước mạnh mẽ ban đầu đã biến thành một hình ảnh tinh tế như chốn tiên cảnh thần tiên.

Câu 6: Qua vẻ đẹp của cảnh vật được miêu tả trong bài thơ, em có thể thấy được những nét gì trong tâm hồn và tính cách của Lý Bạch?

Hướng dẫn trả lời:

Qua cảnh vật tươi đẹp mà bài thơ mô tả, em có thể cảm nhận được tình yêu, sự kính trọng và niềm tự hào của Lý Bạch đối với vẻ đẹp tự nhiên của quê hương Trung Quốc. Từ bài thơ này, độc giả cũng có thể nhận thấy tài năng thơ ca của nhà thơ, cũng như tâm hồn và tính cách hùng dũng, phong cách của ông.