Soạn mới giáo án Ngữ văn 11 cánh diều bài 4 Đọc 1: Phải coi luật pháp như khí trời để thở

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu kiến thức ngữ văn

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện các nhóm dựa vào nội dung đã đọc ở nhà:

+ Trình bày những hiểu biết của em về nhan đề cũng như bố cục của văn bản thông tin?

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm thảo luận và trả lời các câu hỏi trong SGK

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 nhóm lên trả lời câu hỏi, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

I.Tìm hiểu kiến thức ngữ văn

-  Nhan đề, bố cục, cách trình bày thông tin và thái độ người viết

+ Nhan đề của văn bản thông tin thường tập trung nêu bật đề tài của văn bản: tức là nó trả lời cho câu hỏi: “Văn bản viết về vấn đê gì?”

+ Bố cục và cách trình bày văn bản thông tin: Bố cục là hình thức sắp xếp các phần, mục lớn của một văn bản. Bố cục của văn bản thông tin thường có các phần, mục lớn như:

· Nhan đề

· Sapo

· Thời gian

· Nơi in văn bản

· Nội dung chính của văn bản

+ Văn bản thông tin thường được trình bày bằng kênh chữ hoặc có thể kết hợp với kênh hình, kênh chứ có thể có các tiểu mục; kết thúc văn bản có thể có mục tài liệu tham khảo và các chú thích.

+ Thái độ và quan điểm của người viết ở văn bản thông tin được thể hiện ở nội dung đồng tình hay phản đối, ca ngợi hay phê phán thông qua các yếu tố như nhan đề văn bản, cách trình bày thông tin việc sử dụng ngôn ngữ.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả Lê Quang Dũng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện các nhóm dựa vào nội dung đã đọc ở nhà:

Trình bày những hiểu biết của em về tác giả? Em từng đọc những cuốn sách nào của ông?

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm thảo luận và trả lời các câu hỏi trong SGK

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 nhóm lên trả lời câu hỏi, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Đọc văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc văn đọc, cử chỉ, hành dõi, nắm bắt các nội dung chính của các đoạn, trả lời câu hỏi

+ Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản?

+ Văn bản có thể chia thành mấy đoạn và xác định nội dung của từng phần?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin trong SGK, chuẩn bị trình bày trước lớp.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS phát biểu, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung. 

Dự kiến sản phẩm: HS dựa vào trả lời được câu hỏi

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

GV lưu ý: Đây là văn bản thông tin, tức là bài viết cung cấp thông tin về các vấn đề, lĩnh vực trong đời sống xã hội nên không cần quá chú trọng tới giọng đọc truyền cảm, diễn cảm. Văn bản thông tin cần rõ ràng về thông tin. HS cần đọc chậm rãi, rõ ràng, chú ý nhấn mạnh các số liệu, dẫn chứng và lời bình luận, nhận xét của tác giả.

GV có thể đọc mẫu trước cho HS, sau đó HS lần lượt đọc.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả:

- Lê Quang Dũng (1943 - 2005) là một tác giả, nhà báo, và phóng viên nổi tiếng của Việt Nam. Ông sinh ra và lớn lên ở Hà Nội và đã có nhiều đóng góp quan trọng trong lĩnh vực văn học và truyền thông của đất nước.

- Các phẩm của ông thường tập trung vào việc phân tích, truyền tải các vấn đề xã hội, chính trị, và nhân văn

2. Tác phẩm

-  Xuất xứ: được trích trong cuốn “Người Việt: Phẩm chất và thói hư tật xấu”.

- Đây là cuốn sách vào việc khám phá phẩm chất tích cực và những vấn đề tiêu cực trong xã hội Việt Nam, đồng thời đề xuất những giải pháp để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn

- Đoạn trích “Phải coi pháp luật như khí trời để thở”: viết về ý thức kỉ luật của người Việt Nam – một điểm yếu của dân ta trong quá trình hội nhập quốc tế và đề ra một số biện pháp khắc phục.

3. Đọc văn bản

- Phương thức biểu đạt chính: Thuyết minh

- Văn bản có 4 đoạn:

+ Đoạn 1: Câu chuyện an toàn lao động

+ Đoạn 2: Câu truyện tai nạn giao thông

+ Đoạn 3: Những trò đùa tai hại

+ Đoạn 4: Phải coi pháp luật quan trọng như khí trời để thở.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nội dung văn bản “Phải coi pháp luật như khí trời để thở”

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành nhóm và yêu cầu HS làm việc theo nhóm tìm hiểu văn bản theo các câu hỏi định hướng:

+ Nhóm 1: Xác định chủ đề /đề tài của văn bản? Tóm tắt nội dung chính của mỗi phần bằng những câu ngắn gọn.

+ Nhóm 2: Văn bản “Phải coi luật pháp như khí trời để thở” là một văn bản tổng hợp thông tin. Chỉ ra tính chất tổng hợp của văn bản này.

+ Nhóm 3: Mục đích của văn bản? Cách thức tác giả triển khai bài viết để thực hiện được mục đích ấy?

+ Nhóm 4: Nhận xét về thái độ, tình cảm của tác giả bài viết? Rút ra bài học nhận thức cho bản thân?

- Sau thời gian thảo luận nhóm, các phương ghép và thảo luận cùng các nhóm thành viên trong nhóm thực hiện tách nhóm theo còn lại.

- GV cho HS đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả.

 - HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo nhóm, đọc lại văn bản theo yêu cầu, suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- Tuyên dương các nhóm đã hoàn thành bài tập.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

GV giảng thêm: Nội dung văn bản mang lại rất nhiều thông tin. Thông qua văn ta có cái nhìn trực quan về xã hội, biết thêm nhiều các câu chuyện thực tế, các vấn đề vi phạm pháp luật để từ đó hiểu hơn và ý thức tầm quan trọng của pháp luật với đời sống. Đồng thời rút ra bài học cho mình là phải cố gắng tu dưỡng đạo đức, tuân thủ pháp luật để xây dựng một xã hội văn minh hơn.

- Trong thực tế, vẫn tồn tại những hiện tượng vi phạm pháp luật trong cuộc sống xảy ra thường ngày trong đời sống. Hiện nay, nhiều cá nhân khi tham gia giao thông không chấp hành tốt luật giao thông, không đội mũ bảo hiểm hay uống rượu lái xe gây ra tai nạn không đáng có. Ví dụ như vụ một người chồng uống rượu xong lái xe trở vợ bầu gây ra tai nạn giao thông không đáng có khiến vợ mất ngay tại chỗ. Trên nhiều tuyến đường Hà Nội về đêm thường xuyên xảy ra các cuộc đua xe máy trái phép của nhiều đối tượng thanh thiếu niên, gây mất trật tự xã hội.

Nhiệm vụ 2: Tổng kết

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tổng kết nội dung và ý nghĩa của văn bản “Phải coi luật pháp như khí trời để thở”

- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS suy nghĩ để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức  Viết lên bảng.

II. Đọc – Hiểu văn bản

1. Chủ đề/Đề tài

- Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở viết về vấn đề con người phải coi pháp luật như khí trời để thở nếu muốn xã hội văn minh.

- Vấn đề ấy rất cần chú trọng trong cuộc sống hiện nay.

2. Cách sắp xếp bố cục

- Bố cục văn bản được sắp xếp thành các phần, mục lớn gồm có: Nhan đề, sa pô, các tiểu mục, tên tác giả, nơi in ấn, đơn vị, thời gian phát hành.

- Nội dung cụ thể của từng phần

+ Phần 1: Mở đầu – Sa pô

+ Phần 2: Bàn về vấn đề an toàn lao động. Kể về một câu chuyện liên quan đến một tai nạn xảy ra trong lao động mà tác giả biết được, từ đó đưa ra đánh giá, nhận xét cá nhân và từ một kĩ sư người Nga.

+ Phần 3: Bàn về vấn đề tai nạn giao thông. Kể về một vụ tai nạn giao thông mà tác giả thấy trong một lần về quê thăm bạn. Sau đưa ra thống kế số liệu các vụ tai nạn giao thông. Từ đó rút ra ý kiến cá nhận.

+ Phần 4: Bàn về các trò đùa tai hại. Kể về trò đùa tai hại của một người khiến chuyến bay bị ảnh hưởng. Từ đó đặt các vấn đề về đạo đức, văn hóa ứng xử và pháp luật.

+ Phần 5: Phải coi luật pháp quan trọng như khí trời để thở. Tác giả kể về câu chuyện của giáo sư Phan Ngọc để từ đó rút ra kết luận về tầm quan trọng của pháp luật.

3. Mục đích và triển khai bài viết

- Văn bản viết ra nhằm mục đích: Chứng minh với bạn đọc tầm quan trọng của pháp luật, muốn xã hội văn minh phải thượng tôn pháp luật.

- Nhằm sáng tỏ mục đích chính của văn bản, tác giả Quang Vũ đã chia văn bản thành các mục với các nội dung nổi trội được nhiều người quan tâm.

=> Trong các mục đó tác giả đưa ra những câu chuyện có thật, những số liệu cụ thể để tăng sức thuyết phục với người đọc. Bên cạnh ý kiến nhận xét của mình, tác giả còn lồng ghép một số nhận xét, quan điểm của một số người nhằm tăng tính khách quan của bài viết.

=> Qua bài viết ta thấy được tác giả rất quan tâm đến vấn đề pháp luật. Tác giả lên án, phê bình với những hành vi vi phạm pháp luật, không tôn trọng pháp luật.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Văn bản viết về vấn đề con người phải coi pháp luật như khí trời để thở nếu muốn xã hội văn minh.

2. Nghệ thuật

- Bố cục bài viết chặt chẽ, rõ ràng, xác đáng: từ việc đặt vấn đề -> giải quyết vấn đề (xây dựng các tiêu đề, mục, phần sáng rõ)

- Sử dụng từ ngữ chọn lọc, giàu hình ảnh, giàu sức gợi.

- Kết hợp nhuần nhuyễn các phương thức biểu đạt: thuyết minh, tự sự, biểu cảm.

- Dẫn chứng xác thực, cụ thể, chính xác đầy sức thuyết phục.