Tiết 2-3: Văn bản 1
BÀI HỌC ĐƯỜNG ĐỜI ĐẦU TIÊN

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Có thể em đã từng đọc một truyện kể hay xem một bộ phim nói về niềm vui hay nỗi buồn mà nhân vật đã trải qua. Khi đọc (xem), em có suy nghĩ gì?
3. Chia sẻ với các bạn vài điều em thấy hài lòng hoặc chưa hài lòng khi nghĩ về bản thân?
4. Em đã từng đọc Dế Mèn phiêu lưu kí của Tô Hoài chưa? Nếu đã đọc em hãy chia sẻ hiểu biết của mình về nội dung văn bản cùng các bạn.
5. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
6. TÌM HIỂU CHUNG
   1. Tác giả: Tô Hoài

• Tên khai sinh: Nguyễn Sen (1920-2014)
• Quê nội ở Thanh Oai- Hà Đông.
• Tô Hoài phải trải qua nhiều nghề khác nhau để kiếm sống như: dạy học tư, bán hàng, làm kế toán cho hiệu buôn, …  

Phong cách:

• Nhà văn có vốn sống phong phú
• Lối văn giàu hình ảnh, nhịp điệu
• Ngôn ngữ chân thực, gần gũi với đời sống
• Năng lực quan sát và miêu tả tinh tế

Hãy nêu thể loại của truyện « dế mèn phiêu lưu kí »?

TL: Truyện đồng thoại

GIÁO ÁN NGỮ VĂN 6 KNTT KHÁC:

• Tải giáo án Powerpoint ngữ văn 6 kết nối tri thức đủ cả năm
• Tải giáo án ngữ văn 6 kết nối tri thức đủ cả năm (bản word)
   
• Tải giáo án dạy thêm văn 6 kết nối tri thức đủ cả năm (bản word)

Hãy nêu năm sáng tác của truyện « dế mèn phiêu lưu kí »?

TL: năm 1941

Hãy nêu vị trí của văn bản – trích đoạn trong truyện « dế mèn phiêu lưu kí »

TL: thuộc chương I

Chương I:

Lai lịch và bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn

Chương II, III:

+ Dế Mèn bị bọn trẻ con bắt đi chọi nhau với các con dế khác.

+ Mèn trốn thoát. Trên đường về gặp chị Nhà Trò bị sa vào lưới của bọn Nhện độc ác. Mèn đánh tan bọn nhện cứu chị Nhà Trò yếu ớt.

07 chương còn lại:

Cuộc phiêu lưu của Mèn cùng Trũi - người anh em kết nghĩa – không ít nguy hiểm, vất vả nhưng đầy ý nghĩa.

CÁC GIÁO ÁN NGỮ VĂN 7 KNTT CHI TIẾT:

• Giáo án Powerpoint ngữ văn 7 kết nối tri thức (cả năm)
• Giáo án tăng cường buổi 2 ngữ văn 7 kết nối tri thức
• Giáo án ngữ văn 7 kết nối tri thức

2. Tác phẩm:

• Thể loại: truyện đồng thoại, viết cho trẻ em
• Năm sáng tác: 1941
• Được dịch ra gần 40 thứ tiếng trên thế giới
• Gồm 10 chương
• Văn bản “Bài học đường đời đầu tiên” trích từ chương I

Hướng dẫn đọc

- Đọc diễn cảm, chú ý ngữ điệu của nhân vật.

- Nhấn mạnh các từ ngữ miêu tả hình dáng, cử chỉ, hành động của các nhân vật.

- Tìm hiểu các từ khó để hiểu sâu thêm về văn bản

3. Đọc – kể văn bản
   Đọc văn bản Bài học đường đời đầu tiên, sắp xếp các câu sau đây theo diễn biến của câu chuyện và điền vào ô trống phía dưới:
4. Dế Mèn rất khinh miệt một người bạn ở gần hang, gọi anh ta là Dế Choắt bởi quá ốm yếu.
5. Một lần, Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc rồi lủi vào hang sâu.
6. Anh ta cà khịa với tất cả mọi người hàng xóm.
7. Trước khi chết, Choắt khuyên Mèn nên chừa thói hung hăng và làm gì cũng phải biết suy nghĩ.
8. Là một chàng dế cường tráng, Dế Mèn rất tự hào với kiểu cách con nhà võ của mình.
9. Chị Cốc tưởng Dế Choắt nên đã mổ anh ta trọng thương.
10. Đó là bài học đường đời đầu tiên của chú.

TL: e,c,a,b,g,d,h

CÁC TÀI LIỆU NGỮ VĂN 8 CHẤT LƯỢNG:

• Tải giáo án word dạy thêm ngữ văn lớp 8 kết nối tri thức
• Tải giáo án Powerpoint ngữ văn 8 kết nối tri thức
• Tải giáo án word ngữ văn lớp 8 kết nối tri thức

CH: hãy tóm tắt nội dung chính của trích đoạn «bài học đường đời đầu tiên»?

II: KHÁM PHÁ VĂN BẢN

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

CH: hãy nêu bố cục của đoạn trích và nội dung từng phần?

- Bố cục: 2 phần

+ Phần 1: Từ đầu... thiên hạ rồi: Miêu tả hình dáng, tính cách Dế Mèn.

+ Phần 2: Từ Chao ôi ...cho đến hết: Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn

CH: hãy nêu nhân vật chính trong đoạn trích?

TL: Nhân vật Dế Mèn

CH: Câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ mấy?

TL: Ngôi thứ nhất

1. Tìm hiểu chi tiết

CH: Tìm những chi tiết miêu tả hình dáng, tính cách của Dế Mèn.

1. Hình dáng, tính cách của Dế Mèn

* Ngoại hình:

Chẳng bao lâu tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng. Đôi càng tôi mẫm bóng. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ. Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc. Sợi râu tôi dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng.

* Cử chỉ - hành động – tính cách

Cứ chốc chốc tôi lại trịnh trọng và khoan thai đưa cả hai chân lên vuốt râu…Tôi đi đứng hùng dũng. Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu. Cho ra kiểu cách con nhà võ. Tôi tợn lắm. Dám cà khịa với tất cả mọi bà con trong xóm. Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại. Bởi vì quanh quẩn ai cũng quen mình cả. Không nói, có lẽ họ nể hơn là sợ. Nhưng tôi lại tưởng thế là không ai dám ho he. ấy vậy, tôi cho tôi giỏi. Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài cao. Tôi quát mấy chị châu chấu ngụ ngoài đầu bờ khiến mỗi lần thấy tôi đi qua, các chị phải núp khuôn mặt trái xoan dưới nhánh cỏ, chỉ dám đưa mắt lên nhìn trộm. Thỉnh thoảng, tôi ngứa chân đá một cái, ghẹo anh Gọng Vó lấm láp vừa ngơ ngác dưới đầm lên. Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ rồi.

ĐỦ GIÁO ÁN CÁC MÔN LỚP 8 MỚI:

• Đầy đủ giáo án word + powerpoint tất cả các môn lớp 8 chân trời sáng tạo
• Đầy đủ giáo án word + powerpoint tất cả các môn lớp 8 kết nối tri thức
• Đầy đủ giáo án word + powerpoint tất cả các môn lớp 8 Cánh diều

=> Dế Mèn vừa mang những đặc tính vốn có cùa loài vật hoặc đồ vật vừa mang đặc điểm của con người

=> Đặc trưng của truyện đồng thoại.

Nét đẹp ngoại hình: Chàng Dế khỏe mạnh, cường tráng, trẻ trung, yêu đời.

Nét chưa đẹp – tính cách: Kiêu căng, tự phụ, hống hách, cậy sức bắt nạt kẻ yếu.

CH: Dế Mèn đã có những hành động gì sau khi trêu chọc chị Cốc.

2. Dế Mèn trêu chị Cốc gây cái chết cho Dế Choắt
3. Hình ảnh của Dế Choắt trong mắt Dế Mèn

- Trong mắt Dế Mèn, Dế Choắt rất yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh

- Dế Mèn tỏ Thái độ trịch thượng, kẻ cả, coi thường Dế Choắt

- Dế Mèn không giúp Dế Choắt đào hang sâu

=> Ích kỷ, hẹp hòi, không sống chan hòa; vô tình, thờ ơ, không rung động, lạnh lùng trước hoàn cảnh khốn khó của đồng loại.

1. Hình ảnh của Dế Choắt trong mắt Dế Mèn

- Như gã nghiện thuốc phiện

- Cánh ngắn hủn, râu một mẩu, mặt mũi ngẩn ngơ

- Hôi như cú mèo

- Có lớn mà không có khôn

- Cách xưng hô: «chú mày»

1. Dế Mèn trêu chị Cốc dẫn đến cái chết của Dế Choắt

Dế Mèn hát véo von trêu chị Cốc

Dế Mèn muốn ra oai với Dế Choắt, muốn chứng tỏ mình sắp đứng đầu thiên hạ

PHIẾU HỌC TẬP

* PHIẾU HỌC TẬP

=> Nhận xét:

• Hốt hoảng, lo sợ
• Ăn năn, hối hận
• Nhận ra được lỗi lầm và hậu quả nghiêm trọng mà mình gây ra
• Dế Mèn là người biết hướng thiện, có tình thương đồng loại

3. Bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn

- Tâm trạng ân hận: Nâng đầu Dế Choắt vừa thương, vừa ăn năn tội mình, chôn xác Dế Choắt vào bụi cỏ um tùm.

=> Sự biến đổi tâm lý: từ thái độ kiêu ngạo, hống hách sang ăn năn, hối hận

=> Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, hợp lí.

=> Bài học về tình thân ái, chan hòa

CH: Em rút ra được bài học gì từ văn bản “Bài học đường đời đầu tiên”?

Bài học

+ Không được kiêu căng, tự phụ.

+ Hành động có suy nghĩ.

+ Sống chan hòa, nhân ái, khiêm tốn, hướng thiện.

Liên hệ:

1. Em hãy mạnh dạn chia sẻ với các bạn những điểm mạnh mà em tự hào nhất về bản thân mình. Em có đã có thái độ như thế nào về những điểm mạnh đó?
2. Đã bao giờ em có thái độ như Dế Mèn chưa? Và nếu có, thái độ ấy đã gây cho em những hậu quả xấu nào?

III. TỔNG KẾT:
1. Nghệ thuật

• Phương thức kể chuyện kết hợp với miêu tả đặc sắc
• Lựa chọn ngôi kể hợp lí, lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc
• Các phép tu từ: nhân hóa, so sánh độc đáo, sinh động.

2. Nội dung, ý nghĩa

- Bài - Vẻ đẹp cường tráng của Dế Mèn. Dế Mèn kiêu căng, xốc nổi gây ra cái chết của Dế Choắt.

- Bài học về lối sống thân ái, chan hòa; yêu thương giúp đỡ bạn bè; cách ứng xử lễ độ, khiêm nhường; sự tự chủ; ăn năn hối lỗi trước cử chỉ sai lầm...

Câu 1: Câu nào dưới đây không nói về tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí?

1. Đây là tác phẩm đặc sắc và nổi bật nhất của của Tô Hoài viết về loài vật.
2. Tác phẩm gồm có 10 chương, kể về những chuyến phiêu lưu đầy thú vị của Dế Mèn qua thế giới những loài vật nhỏ bé.
3. Tác phẩm được in lần đầu tiên năm 1941.
4. Tác phẩm viết dành tặng cho các bậc cha mẹ.

Đáp án D

Câu 2: Đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên được kể lại theo lời.

1. Dế Mèn.
2. Chị Cốc.
3. Dế Choắt.
4. Tác giả.

Đáp án A

Câu 3: Tác giả đã khắc họa vẻ ngoài của Dế Mèn như thế nào?

1. Ốm yếu, gầy gò và xanh xao.
2. Khỏe mạnh, cường tráng và đẹp đẽ.
3. Mập mạp, xấu xí và thô kệch.
4. Thân hình bình thường như bao con dế khác.

Đáp án B

Câu 4: Tính cách của Dế Mèn trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên như thế nào?

1. Hiền lành, tốt bụng và thích giúp đỡ người khác.
2. Khiêm tốn, đối xử hòa nhã với tất cả các con vật chung quanh,
3. Hung hăng, kiêu ngạo, xem thường các con vật khác.
4. Hiền lành và ngại va chạm với mọi người. 

Đáp án C

Câu 5: Tác giả đã khắc họa vẻ ngoài của Dế Choắt như thế nào?

1. Ốm yếu, gầy gò và xanh xao.
2. Khỏe mạnh, cường tráng và đẹp đẽ.
3. Mập mạp, xấu xí và thô kệch.
4. Thân hình bình thường như bao con dế khác.

Đáp án A

Câu 7: Bài học đường đời đầu tiên mà Dế Mèn rút ra được qua cái chết của Dế Choắt là gì?

1. Không nên trêu ghẹo những con vật khác, nhất là họ hàng nhà Cốc.
2. Nếu có ai nhờ mình giúp đỡ thì phải nhiệt tâm thực hiện, nếu không có ngày mình cần thì sẽ không có ai giúp đỡ.
3. Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào thân.

Đáp án C

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể lại một sự việc trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên bằng lời của một nhân vật do em tự chọn.