Giáo án ngữ văn 7 kết nối tri thức

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đọc thành tiếng đoạn đầu và mời HS thay nhau đọc to, rõ ràng, diễn cảm một số đoạn quan trọng.

- GV yêu cầu HS tự tóm tắt được cốt truyện.

- GV hướng dẫn HS: Với đoạn trích Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ cần nắm bắt một số chi tiết miêu tả nhân vật và bước đầu cảm nhận được ý nghĩa của chi tiết trong cốt truyện và trong việc khắc họa tính cách nhân vật.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Cần lưu ý những chi tiết nào trong lời kể chuyện của nhân vật “tôi” về bố?

- GV yêu cầu HS: Đọc và giải nghĩa của một số từ khó.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK, trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Đọc văn bản

- Cần lưu ý những chi tiết trong lời kể chuyện của nhân vật “tôi” về bố:

+ Bố trồng nhiều hoa.

+ Bố chế tạo cho con chiếc bình tưới cây rất xinh xắn, kiên nhẫn và hướng dẫn và khích lệ con tập nhắm mắt để “nhìn” khu vườn,…

- Gải nghĩa của một số từ khó:

+ Mền: chăn.

+ Chén: bát.

+ Té: ngã.

+ Tui: tôi.

+ Vậy cà: như vậy nhỉ, là những từ chêm vào cuối câu để biểu thị sự ngạc nhiên về điều nào đó.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc mục Sau khi đọc và Em có biết SGK tr.63 và trả lời câu hỏi:

+ Giới thiệu một vài hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Ngọc Thuần.

+ Giới thiệu một vài nét về tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ.

+ Xác định vị trí của đoạn trích và giới thiệu ngắn gọn về nhân vật “tôi”  .

- GV chia HS thành 4 nhóm, yêu cầu HS thảo luận, trao đổi và hoàn thành nhiệm vụ vào Phiếu học tập số 1:

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em có đồng tình với nhân vật bố khi nói về những món quà không? Vì sao?

- GV nhận xét: Các trò chơi ngày càng khó hơn, tạo ra được sự hấp dẫn với đứa con.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Nhân vật người bố chủ yếu được miêu ta qua lời kể của nhân vật nào? Việc lựa chọn người kể chuyện như vậy có tác dụng gì?

+ Nêu cảm nhận của em về tính cách của người bố.

+ Em cảm nhận thế nào về tình cha con trong văn bản?

- GV dẫn dắt và nhắc lại cho HS: Qua những trò chơi của người bố, người con hiểu và trân trọng thế giới thiên nhiên xung quanh mình.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Vì sao nhân vật “tôi” có thể biết chính xác tiếng kêu cứu của bạn Tí vang lên từ đâu?

+ Liệt kê những chi tiết tiêu biểu miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật tôi về bố và bạn Tí. Những chi tiết đó cho thấy đặc điểm tính cách nào của nhân vật tôi?

- GV đặt câu hỏi: Vậy bí mật ngọt ngào, hạnh phúc khi vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ mà nhân vật  “tôi” đã phát hiện được là gì? Theo em, những bí mật đó mang lại điều gì cho cuộc sống hằng ngày của nhân vật?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Khám phá văn bản

2.1. Tác giả, tác phẩm

Tác giả

- Tác giả Nguyễn Ngọc Thuần sinh năm 1972 ở Bình Thuận.

- Là cây bút chuyên sáng tác cho trẻ em. Tác phẩm của Nguyễn Ngọc Thuần mang một vẻ đến một thế giới trong trẻo, tươi mới, ấm áp, đầy chất thơ. Ở đó, có bao nhiêu sợi tơ của niềm yêu thương, trìu mến kết nối tâm hồn mỗi chúng ta với thiên nhiên, con người, cuộc sống.

- Một số sáng tác của ông được độc giả yêu mến như: Một thiên nằm mộng (2001), Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ (2003), Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ (2004),..

Tác phẩm

- Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ giành giải thưởng Pi-tơ-pen của Ủy ban Quốc tế về sách dành cho thiếu nhi tại Thụy Điển (2008) và được dịch ra nhiều thứ tiếng.

- Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ là câu chuyện được kể bằng lời của nhân vật Dũng – một cậu bé mười tuổi có tâm hồn trong sáng, tinh tế. Cậu bé kể về những trải nghiệm, những vui buồn trong cuộc sống hằng ngày. Qua cái nhìn trong trẻo, ấm áp của trẻ thơ, cả một thể giới hiện lên vừa gần gũi, thân thương, vừa phong phú, đầy sức cuốn hút. 

2.2. Tìm hiểu chi tiết

Nhân vật người bố và những trò chơi của người bố

Những trò chơi của người bố

Trò chơi đoán tên các loài hoa

- Chi tiết tiêu biểu cho thấy nhân vật “tôi” đã được bố dạy cho cách “nhìn” đặc biệt để nhận ra những bông hoa trong khu vườn: Tôi có thể chạm bất cứ loài cây nào và nói đúng tên của nó.

à Cảm nhận bằng xúc giác (đôi bàn tay)

Trò chơi nhắm mắt để tìm kiếm một vật

- Chi tiết tiêu biểu cho thấy nhân vật “tôi” đã được bố dạy cho cách nhă nhắm mắt để tim kiếm một vật: Bố hay giấu cục kẹo đâu đó rồi đố tôi và lần nào tôi cũng tìm thấy. Bố còn đố khi tôi nhắm mắt, bố đứng cách tôi bao xa.

à Cảm nhận bằng cảm giác.

Trân trọng những món quà trong cuộc sống

- Chi tiết tiêu biểu cho thấy nhân vật “tôi” đã được bố dạy cho cách trân trọng những món quà trong cuộc sống: Một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó.

à Cách chúng ta nhận hay cho đi món quà  thể hiện nét đẹp của chính mình. Vẻ đẹp của món quà không nằm ở giá trị vật chất, cách trao tặng và đón nhận món quà thể hiện con người chúng ta. Chính tình cảm yêu thương chân thành khiến món quà trở nên quý giá.

Trò chơi ngửi và gọi tên các loài hoa

- Chi tiết tiêu biểu cho thấy nhân vật “tôi” đã được bố dạy cho cách ngửi và gọi tên loài hoa: Thay vì chạm vào hoa, bây giờ tôi chỉ ngửi rồi gọi tên nó….nhận diện được tất cả mùi hương của các loài hoa.

à Cảm nhận bằng khướu giác.

Hình ảnh nhân vật người bố

- Nhân vật người bố chủ yếu được miêu tả qua lời kể nhân vật “tôi”. Vừa có tác dụng miêu tả tính cách nhân vật người bố, vừa thể hiện được tình cảm của nhân vật “tôi”.

- Tính cách nhân vật người bố:

+ Kiên nhẫn dậy con cách cảm nhận vẻ đẹp cuộc sống và sự sống trong khu vườn; gần gũi, chia sẻ nhiều cảm xúc, suy nghĩ với con như một người bạn thân thiết, coi con là món quà quý giá nhất của cuộc đời.

+ Yêu thương Tí, trân trọng món quà đơn sơ của Tí.

+ Thích trồng hoa, luôn chăm sóc và biết lắng nghe tiếng nói của khu vườn, nhịp sống của thiên nhiên.

- Nhân vật  người bố rất yêu thương con, luôn quan tâm và gần gũi với con, có tâm hồn phong phú, sâu sắc, trái tim nhân hậu.

Những cảm nhận và suy nghĩ của nhân vật “tôi”

Nhân vật “tôi” có thể biết chính xác tiếng kêu cứu của bạn Tí vang lên từ đâu vì em đã tập nhắm mắt để lắng nghe và cảm nhận thế giới xung quanh. Nhờ luyện tập, em có thể lắng nghe âm thanh và đoán được nó vang lên từ đâu, ở khoảng cách như thế nào. Vì vậy, chi tiết này có liên quan đến chi tiết trước đó – Nhân vật “tôi” chỉ cần lắng nghe tiếng bước chân mà vẫn cảm nhận được chính xác bố đang cách tôi bao nhiêu mét.

- Những chi tiết tiêu biểu miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”  về bố:

+ Yêu quý, gần gũi với bố, đón nhận từng cử chỉ chăm sóc của bố với lòng biết ơn: bố làm cho tôi chiếc bình tươi xinh xắn, dạy tôi cách cảm nhận về khu vườn, bố là món quà bự nhất của tôi,…

- Những chi tiết tiêu biểu miêu tả cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật “tôi”  về Tí:

+ Coi Tí là người bạn thân nhất.

+ Sẵn sàng chia sẻ với bạn bí mật ngọt ngào, hạnh phúc của hai bố con.

+ Thấy tên bạn Tí đẹp và hay hơn mọi âm thanh, thích gọi bạn để được nghe cái tên ấy vang lên.

- Bí mật ngọt ngào, hạnh phúc khi vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ mà nhân vật  “tôi” đã phát hiện được là tiếng bước chân, là mùi hương của những loài hoa đang nở trong khu vườn, không chỉ thấy những bông hoa thơm mà còn nhìn thấy cả bông hông ngay trong đêm tối.

à Những bí mật đó đã mang lại niềm vui, hạnh phúc cho cuộc sống hằng ngày và làm giàu có tâm hồn của nhân vật  “tôi”.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Em hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một món quà em đặc biệt yêu thích.

- GV hướng dẫn HS: HS tìm ý cho đoạn văn bằng một số câu hỏi gợi ý:

+ Đó là món quà của ai?

+ Em được nhận khi nào?

+ Điều gì khiến em đặc biệt yêu thích món quà đó?

+ Món quà đó có ý nghĩa như thế nào với em?

- GV yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ tại nhà.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ tại nhà.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV kiểm tra vào tiết học sau.

- GV nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

3. Viết kết nối với đọc

- HS viết đoạn văn theo hướng dẫn của GV. Báo cáo vào tiết học sau.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS,

HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp, bài tập.

- Phiếu học tập số 1.

Trường THCS:............

Lớp:..............................

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Câu hỏi: Hoàn thành bảng Những trò chơi của người bố theo đúng nhiệm vụ của nhóm mình:

Trả lời:

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….