Giáo án sinh học 7 chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi, quan sát Hình 22.1 – Sơ đồ mô tả quá trình chuyển hóa các chất ở người SGK tr.105 và trả lời câu hỏi:

+ Cơ thể người lấy những chất gì từ môi trường và thải những chất gì ra khỏi cơ thể?

+ Các chất được lấy từ môi trường được sử dụng để làm gì?

+ Trao đổi chất ở sinh vật gồm những quá trình nào?

+ Thế nào là trao đổi chất?

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Quá trình nào sau đây thuộc trao đổi chất ở sinh vật:

a. Phân giải protein trong tế bào.

b. Bài tiết mồ hôi.

c. Vận chuyển thức ăn từ miệng xuống dạ dày.

d. Lấy carbon dioxide và thải oxygen ở thực vật.

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin trong SGK tr.106 và trả lời câu hỏi: Thế nào là quá trình chuyển hóa các chất trong tế bào? Nêu ví dụ.

- GV mở rộng kiến thức, lấy thêm ví dụ về trao đổi chất ở sinh vật: Rễ cây hấp thụ nước, muối khoáng và các chất dinh dưỡng khác từ lòng đất. Chúng được vận chuyển qua một số ống dẫn có trong thân cây. Khi đến lá, nước kết hợp với carbon dioxide, diệp lục và năng lượng hóa học. Quá trình quang hợp xảy ra, carbohydrate (cần thiết cho hoạt động của cây) và oxy (được giải phóng) được tạo ra.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK, quan sát hình ảnh, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Tìm hiểu khái niệm trao đổi chất

- Cơ thể người lấy những chất cần thiết từ môi trường (như oxygen, nước, chất dinh dưỡng) và thải ra những chất không cần thiết (như carbon dioxide, nhiệt, chất thải) ra khỏi cơ thể.

- Các chất được lấy từ môi trường được sử dụng để biến đổi chúng thành các chất cần thiết cho cơ thể và tạo năng lượng cho các hoạt động sống.

- Trao đổi chất ở sinh vật gồm 2 quá trình:

+ Quá trình trao đổi chất giữa cơ thể với môi trường.

+ Quá trình chuyển hóa các chất diễn ra trong tế bào.

à Trao đổi chất là quá trình cơ thể lấy các chất cần thiết từ môi trường (như oxygen, nước, chất dinh dưỡng) và thải ra những chất không cần thiết (như carbon dioxide, nhiệt, chất thải) ra ngoài môi trường.

- Quá trình thuộc trao đổi chất ở sinh vật: a, b, d.

- Quá trình chuyển hóa các chất trong tế bào là tập hợp tất cả các phản ứng hóa học diễn ra trong tế bào, được thể hiện thông qua quá trình tổng hợp và phân giải các chất.

Ví dụ:

·        Tổng hợp đường glucose từ nước và cacbon dioxide trong quá trình quang hợp ở thực vật.

·        Phân giải đường glucose trong quá trình hô hấp tế bào.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin SGK tr.106 và trả lời câu hỏi: Thế nào là chuyển hóa năng lượng?

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Sự biến đổi nào sau đây là chuyển hóa năng lượng trong cơ thể sinh vật?

a. Quang năng à Hóa năng.

b. Điện năng à Nhiệt năng.

c. Hóa năng à Nhiệt năng.

d. Điện năng à Cơ năng.

- GV giới thiệu kiến thức: Trong hoạt động sống của tế bào, trao đổi chất luôn đi kèm với chuyển hóa năng lượng.

- GV hướng dẫn HS tự đọc phần thông tin về Đom đóm phát sáng SGK tr.106.

- GV chốt lại nội dung phần 1:

+ Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình cơ thể sinh vật lấy các chất từ môi trường cung cấp cho quá trình chuyển hóa trong tế bào, đồng thời thải các chất không cần thiết ra ngoài môi trường.

+ Chuyển hóa năng lượng là sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.

+ Quá trình trao đổi chất luôn đi kèm với chuyển hóa năng lượng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

2. Tìm hiểu khái niệm chuyển hóa năng lượng

- Chuyển hóa năng lượng là sự biến đổi năng lượng từ dạng này sang dạng khác.

Ví dụ: Năng lượng ánh sáng mặt trời (quang năng) được chuyển hóa thành năng lượng được tích trữ trong các liên kết hóa học (hóa năng trong quá trình quang hợp. Trong cơ thể sinh vật, hóa năng là dạng năng lượng chủ yếu dùng để cung cấp cho hoạt động sống của cơ thể. 

- Chuyển hóa năng lượng trong cơ thể sinh vật: a, b, c, d.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục 2 SGK tr.107 và trả lời câu hỏi: Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng có vai trò gì đối với cơ thể sinh vật? Cho ví dụ.

- GV hướng dẫn HS lấy thêm ví dụ về vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đối với cơ thể.

+ Cây khoai tây: Giúp cơ thể sinh trưởng, phát triển.

+ Con gà: Giúp cơ thể cảm ứng, vận động, sinh sản.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi và trả lời câu hỏi:

+ Điều gì sẽ xảy ra đối với cơ thể sinh vật nếu quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng bị ngừng lại? Giải thích.

+ Nhiệt độ cơ thể của một vận động viên đang thi đấu và một nhân viên đang làm việc trong văn phòng có gì khác nhau? Giải thích.

- GV chốt lại nội dung kiến thức phần 2: Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng đóng vai trò quan trọng đối với sinh vật như cung cấp nguyên liệu cấu tạo nên tế bào và cơ thể, cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống. Nhờ đó, sinh vật có thể duy trì sự sống, sinh trưởng, phát triển và sinh sản.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

3. Tìm hiểu vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong cơ thể

Quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng là điều kiện cơ bản giúp duy trì sự sống, sinh trưởng, phát triển và sinh sản ở các loài sinh vật. Cụ thể là:

- Cung cấp nguyên liệu cấu tạo, thực hiện chức năng của tế bào và cơ thể: sản phẩm của các quá trình chuyển hóa trong tế bào tạo nên nguồn nguyên liệu tham gia cấu tạo nên tế bào và cơ thể, tham gia thực hiện chức năng năng của tế bào.

Ví dụ:

+ Protein là thành phần cấu tạo nên màng sinh chất , lipid là thành phần cấu tạo nên mô mỡ.

+ Diệp lục tham gia quá trình quang hợp.

- Cung cấp năng lượng: quá trình phân giải các chất hữu cơ giải phóng năng lượng để cung cấp cho các hoạt động sống của cơ thể như vận động, vận chuyển các chất, sinh trưởng và phát triển, cảm ứng sinh sản.

Ví dụ: Quá trình phân giải đường glucose trong hô hấp tế bào tạo ra năng lượng được tích trữ trong ATP và cung cấp cho các hoạt động của cơ thể.

- Khi quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong cơ thể sinh vật bị ngừng lại, cơ thể sinh vật sẽ chết.

-

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS,

HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp, bài tập.