Giáo án vật lí 7 cánh diều

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Từ trường Trái Đất xuất hiện do tính chất từ của vật chất Trái Đất hợp thành tạo ra. Từ trường Trái Đất tồn tại từ trong lòng Trái Đất đến không gian rộng lớn bao quanh Trái Đất.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 16.1 – Mô hình Trái đất và từ trường SGK tr.83 và trả lời câu hỏi: Hãy mô tả từ trường của Trái đất

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi và trả lời câu hỏi: Dựa vào Hình 16.1, em hãy cho biết cực Bắc địa lí và cực từ bắc (của Trái đất) có trùng nhau không?

- GV yêu cầu HS đọc mục Em có biết SGK tr.83 để biết: Lõi của Trái đất được chia thành hai phần

+ Lõi bên trong ở thể rắn.

+ Lõi bên ngoài ở thể lỏng.

Khi Trái đất quay, hai phần của lõi chuyển động với tốc độ khác nhau. Đó là giả thuyết về nguyên nhân tạo ra từ trường đất.

- GV lưu ý HS :

+ Cực từ Bắc: ở phía cực Nam địa lí.

+ Cực từ Nam: ở phía cực Bắc địa lí.

+ 2 từ cực không trùng với 2 cực địa lí.

- GV mở rộng kiến thức:

+ Cực từ Bắc của Trái Đất nằm ở trên đảo của nước Canada, có tọa độ địa lí là 101⁰ Kinh Tây và 76⁰ Vĩ Bắc.

+ Cực từ Nam của Trái Đất nằm ở ngoài biển khơi Nam Băng Dương, có tọa độ địa lí  là 139 ⁰ Kinh Đông và 65 ⁰ Vĩ Nam.

+ Tại 2 nơi đó phát sinh ra từ trường của toàn bộ Trái Đất.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Tìm hiểu về mô tả từ trường Trái đất

- Mô tả từ trường của Trái đất:

+ Trái đất quay quanh trục xuyên tâm, trục này là đường thẳng nối giữa hai cực Nam và cực Bắc của nó. Các cực này có vị trí cố định trên bề mặt Trái đất.

+ Do cấu tạo bên trong lõi và chuyển động quay nên Trái đất có từ trường, giống như một thanh nam châm.

+ Từ trường của Trái đất và hai cực từ của nó đươc quy ước như Hình 16.1.

- Cực Bắc địa lí và cực từ bắc (của Trái đất) không trùng nhau.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Dựa vào hiểu biết về nam châm và từ trường của Trái đất, người ta đã chế tạo một dụng cụ, được gọi là la bàn giúp con người tìm hướng địa lí, giúp các thủy thủ hay ngư dân đi trên biển tìm hướng địa lí khi di chuyển tàu, thuyền.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 16.2 – La bàn SGK tr.84 và trả lời câu hỏi: Nêu cấu tạo của la bàn.

- GV trình chiếu và giới thiệu với HS một số điện thoại thông minh sử dụng ứng dụng la bàn.

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 16.3 và trả lời câu hỏi: Xác định hướng từ tâm la bàn đến cái cây ở vị trí A.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi và trả lời câu hỏi: Ở Hình 16.3, B là vị trí của ngôi nhà. Hãy xác định hướng địa lí từ tâm la bàn đến B.

- GV lưu ý HS: Khi tìm hiểu hướng địa lí, không để các vật có tính chất từ gần là bàn.

- GV yêu cầu HS thực hành: Hãy sử dụng la bàn để tìm hướng cổng trưởng của em.

- GV chốt lại nội dung bài học:

+ Trái đất có từ trường.

+ Theo quy ước, cực từ Bắc của Trái đất ở gần cực Bắc của Trái đất.

+ La bàn là dụng cụ để xác định phương hướng trên Trái đất.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

2. Tìm hiểu về la bàn

a. Cấu tạo la bàn

- Cấu tạo của la bàn:

+ Kim nam châm quay tự do trên trục quay.

+ Mặt chia độ được chia thành 360° có ghi bốn hướng: bắc kí hiệu N, đông kí hiệu E, nam kí hiệu S, tây kí hiệu W. Mặt hình tròn được gắn cố định với vỏ kim loại của la bàn và quay độc lập với kim nam châm.

+ Vỏ kính loại kèm mặt kính nắp.

b. Sử dụng la bàn xác định hướng địa lí

- Xác định hướng từ tâm la bàn đến cái cây ở vị trí A:

+ Đặt la bàn trên mặt phẳng nằm ngang.

+ Khi kim nam châm nằm ổn định (hướng nam bắc), xoay la bàn sao cho vạch số 0 ở chữ N trùng với cực từ bắc của kim nam châm.

+ Đọc chỉ số của vạch trên mặt chia độ gần nhất với hướng từ tâm la bàn đến điểm A.

+ Hướng từ tâm la bàn đến điểm A trùng với vạch 90° (hướng chính đông) à Hướng cần xác định là hướng chính đông.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Đánh giá thường xuyên (GV đánh giá HS,

HS đánh giá HS)

- Vấn đáp.

- Kiểm tra viết, kiểm tra thực hành.

- Các loại câu hỏi vấn đáp, bài tập.