Soạn mới giáo án Ngữ văn 8 cánh diều bài 10 Đọc 1: “Lá cờ thêu sáu chữ vàng” – tác phẩm không bao giờ cũ dành cho thiếu nhi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện các nhóm dựa vào nội dung đã đọc ở nhà để trả lời các câu hỏi liên quan đến phần kiến thức ngữ văn:

- Thế nào là văn bản giới thiệu một cuốn sách hoặc một bộ phim?

- Thông tin trong văn bản giới thiệu một cuốn sách hoặc một bộ phim được trình bày theo trình tự như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm thảo luận để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm lên bảng yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

Văn bản thông tin: giới thiệu một cuốn sách hoặc một bộ phim

- Văn bản giới thiệu một cuốn sách hoặc một bộ phim là văn bản thông tin có mục đích trình bày cho người đọc biết các thông tin cơ bản, nổi bật về nội dung, hình thức, giá trị, … của cuốn sách hoặc bộ phim đó

- Thông tin trong văn bản giới thiệu một cuốn sách hoặc một bộ phim được trình bày theo trình tự: từ thông tin khái quát về tác giả, tác phẩm đến thông tin cụ thể về nội dung, hình thức của cuốn sách, bộ phim; từ thông tin khách quan về cuốn sách, bộ phim mang đến những ý kiến chủ quan của người đọc, người xem hoặc người giới thiệu về giá trị nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của cuốn sách, bộ phim đó. Để tăng hiệu quả của việc cung cấp thông tin, người viết có thể sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh, sơ đồ, … trong bài giới thiệu

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả, tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS

GV mời HS dựa vào nội dung chuẩn bị ở nhà:

+ Trình bày hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Huy Tưởng – tác giả của cuốn sách Lá cờ thêu sáu chữ vàng?

- Em hãy trình bày xuất xứ của văn bản “Lá cờ thêu sáu chữ vàng – tác phẩm không bao giờ cũ dành cho thiếu nhi”

- Văn bản có thể được chia làm mấy phần? Nêu nội dung chính của từng phần

Bước 2: Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ

Các nhóm thảo luận để vẽ sơ đồ tóm tắt những nội dung chính về tác giả và tác phẩm

Bước 3: HS tiến hành thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện 1 nhóm lên bảng vẽ sơ đồ, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả, tác phẩm

a. Tác giả

- Nguyễn Huy Tưởng (1912 – 1960) là một nhà văn, nhà viết kịch Việt Nam nổi tiếng. Ông là tác giả của những tiểu thuyết lịch sử, vở kịch lớn như: Vũ Như Tô, Đêm hội Long Trì, Bắc Sơn, Sống mãi với thủ đô, ...

- Nguyễn Huy Tưởng là tác giả của những tiểu thuyết lịch sử hào hùng, oanh liệt. Ông được coi là cây bút hàng đầu về đề tài lịch sử với đa dạng các thể loại và thành công nhất là kịch và tiểu thuyết. Và nổi bật nhất trong hai thể loại đó lần lượt là vở kịch Vũ Như Tô và tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng.

b. Tác phẩm

- Theo sachhaynendoc.net, 23-05-2019

- Văn bản gồm 3 phần:

+ Phần 1: Thông tin cơ bản về tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng: Khái quát nội dung chính của truyện, tác giả, thể loại.

+ Phần 2: Giới thiệu nội dung tác phầm

+ Phần 3: Giới thiệu giá trị nội dung, tư tưởng, giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

=> Văn bản trình bày theo trình tự khái quát từ thông tin tác giả tác phẩm đến thông tin cụ thể về nội dung hình thức của cuốn sách.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Thông tin cơ bản về tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào văn bản cùng với phần chuẩn bị ở nhà, GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi và trả lời các câu hỏi sau:

+ Phần (1) cho em biết điều gì? Mục đích của việc làm này là gì?

+ Trình bày nội dung khái quát, tác giả và thể loại của Lá cờ thêu sáu chữ vàng – những nội dung mà phần 1 đã cung cấp cho người đọc

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

Hs làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức

- GV cho HS đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả

Nhiệm vụ 2: Giới thiệu nội dung tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào phần chuẩn bị ở nhà, GV chia lớp thành 4 nhóm và yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau:

+ Phần 2 giới thiệu nội dung gì?

+ Hãy nêu những sự kiện chính của tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

+ Hình ảnh bìa sách trong bài viết thể hiện chi tiết nào trong văn bản? Theo em, vì sao người giới thiệu lại chọn hình ảnh này?

+ Các thông tin trong ngoặc kép ở phần này được trích dẫn từ nguồn nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

Hs làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức

Nhiệm vụ 3: Giới thiệu giá trị nội dung, tư tưởng, giá trị nghệ thuật của tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào phần chuẩn bị ở nhà, GV yêu cầu HS làm việc theo hình thức cá nhân và trả lời câu hỏi sau:

+ Phần (3) giới thiệu thông tin gì?

+ Nội dung ở phần này có gì khác so với phần 1 và phần 2?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

Hs làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức

Nhiệm vụ 4: Tổng kết

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm (4-6 HS), yêu cầu HS:

+ Trình bày nhận xét của em về nội dung, nghệ thuật của văn bản Vẻ đẹp của bài thơ Lá cờ thêu sáu chữ vàng – tác phẩm không bao giờ cũ dành cho thiếu nhi

- GV yêu cầu HS rút ra tổng kết

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS rút ra kết luận về nội dung, nghệ thuật của văn bản

- GV quan sát phần thảo luận của các nhóm, hướng dẫn, hỗ trợ (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện một số nhóm xác định nội dung, nghệ thuật, đặc trưng thể loại của văn bản

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét phần trả lời của nhóm bạn, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Thông tin cơ bản về tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

- Phần 1 giới thiệu về nội dung chính, tác giả, thể loại của cuốn sách Lá cờ thêu sáu chữ vàng.

- Mục đích: Trình bày cho người đọc hiểu biết một số thông thông tin cơ bản, nội dung nổi bật và ý nghĩa của văn bản Lá cờ thêu sau chữ vàng dùng để giáo dục nhân cách, nâng cao hiểu biết của trẻ em về lịch sử nước nhà, góp phần bồi đắp lòng yêu nước cho các em

- Nội dung khái quát: Lá cờ thêu sáu chữ vàng viết về người anh hùng Trần Quốc Toản

- Tác giả: Nguyễn Huy Tưởng

- Thể loại: Tiểu thuyết lịch sử

2. Giới thiệu nội dung tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

- Phần 2 tập trung vào việc giới thiệu chi tiết nội dung tác phẩm. Cụ thể đó là:

+ Mở đầu bằng giấc mơ bắt sống được Sài Thung – một tên sứ nhà Nguyên hống hách – của Hoài Văn Hầu.

+ Trần Quốc Toản xin nhà vua đánh giặc, nhưng Hưng Đạo Vương vẫn xem chàng như một đứa trẻ nên đã ban cho chàng một quả cam quý.

+ Hoài Văn quyết tâm tâm tự mình rèn luyện, chiêu binh đánh giặc để thể hiện lòng yêu nước, cũng để chứng minh mình không phải là một đứa trẻ hữu dũng vô mưu.

+ Sau khi đã có đội quân riêng Quốc Toản kết nghĩa anh em với Nguyễn Lộc đã có trận đánh đầu tiên với quân Nguyên

+ Cuối cùng thời cơ đã đến, Quốc Toản được Chiêu Vương cử làm tướng tiên phong, dụ quân địch vào bẫy.

+ Ở trận giao chiến với Toa Đô viên tướng già đã đỡ cho Quốc Toản một gươm. Chàng nhờ người chăm sóc cho viên tướng già sau đó cùng đội quân sáu trăm trai tráng hào kiệt đi đuổi bắt Toa Đô.

- Hình ảnh bìa sách trong bài viết thể hiện chi tiết giới thiệu nội dung tác phẩm, cụ thể hơn là ở phần giới thiệu nội dung Trần Quốc Toản được đánh giặc ngoại xâm. Người giới thiệu chọn hình ảnh này vì bìa sách đã khái quát được nội dung nổi bật của tác phẩm, thể hiện được tư thế hiên ngang của Trần Quốc Toản trước quân địch.

=> Việc đưa hình ảnh vào đoạn này giúp người đọc phần nào tưởng tượng, hình dung được câu truyện.

- Các thông tin trong ngoặc kép như “Phá cường địch báo hoàng ân”, “quang minh chính đại như ban ngày”, “lời thể quyết liệt”, … được trích dẫn trực tiếp từ tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng.

3. Giới thiệu giá trị nội dung, tư tưởng, giá trị nghệ thuật của tác phẩm Lá cờ thêu sáu chữ vàng

- Nội dung của phần 3 là giới thiệu giá trị nội dung, tư tưởng, giá trị nghệ thuật của tác phẩm. Cụ thể:

- Giá trị nội dung: Bằng sức tưởng tượng sáng phong phú và sự sáng tạo dồi dào, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã xâu dựng được một cốt truyện chặt chẽ, hấp dẫn với các sự kiện, chi tiết đặc sắc ấn tượng.

- Giá trị nghệ thuật:

+ Số lượng nhân vật đông đảo

+ Khắc họa nhân vật chân thực, sinh động chân dung của Trần Quốc Toản.

- Nội dung phần 1 và nội dung phần 2 là khách quan về tác phẩm, còn nội dung phần 3 là ý kiến chủ quan của người giới thiệu hoặc người đọc về tác phẩm.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Bằng sức tưởng tượng và sự sáng tạo dồi dào, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đã xâu dựng được một cốt truyện chặt chẽ, hấp dẫn với các sự kiện, chi tiết đặc sắc ấn tượng.

2. Nghệ thuật

-  Số lượng nhân vật đông đảo

- Khắc họa nhân vật chân thực, sinh động chân dung của Trần Quốc Toản.

- Nội dung phần 1 và nội dung phần 2 là khách quan về tác phẩm, còn nội dung phần 3 là ý kiến chủ quan của người giới thiệu hoặc người đọc về tác phẩm.

- Cách trình bày của văn bản (nhan đề, sa pô, các tiểu mục, sự kết hợp kênh chữ và kênh hình,…) giúp người đọc nắm bắt được thông tin một cách dễ dàng, làm cho văn bản thêm sinh động.