Soạn mới giáo án Ngữ văn 8 cánh diều bài 5 Viết: Viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS

GV yêu cầu HS dựa vào nội dung SHS cùng kiến thức đã chuẩn bị trước đó trả lời câu hỏi:

- Thế nào là văn bản nghị luận về một vấn đề của đời sống?

- Theo em, một văn bản nghị luận về một vấn đề của đời sống cần phải lưu ý những điều gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS nghe câu hỏi, thảo luận nhóm và hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

GV mời đại diện HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è Ghi lên bảng.

1. Thế nào là văn bản nghị luận về một vấn đề của đời sống?

- Ở Bài 4, các em đã được rèn luyện viết bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống. Bài 5 tập trung rèn luyện kĩ năng viết bài văn bàn về một xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học. Các văn bản được đọc hiểu trong Bài 5 đề là những bài nghị luận về một vấn đề xã hội. Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn) nêu lên vấn đề: thái độ và hành động của tướng sĩ trước nguy cơ xâm lược của ngoại bang. Đoạn Nước Đại Việt ta trích từ Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi) khẳng định Việt Nam là nước độc lập, có nền văn hiến và lịch sử rất đáng tự hào. Chiếu dời đô (Lý Công Uẩn) trình bày lí do và ý nghĩa của việc dời đô về đất Thăng Long. Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? (Dương Trung Quốc) nên lên vấn đề: Làm thế nào để đất nước Việt Nam mãi trường tồn và phát triển ngày càng lớn mạnh? Đề làm rõ vấn đề, các tác giả đều nêu lên ý kiến, dẫn ra các lí lẽ và bằng chứng cụ thể.

 2. Lưu ý đối với văn bản nghị luận về một vấn đề của đời sống

Để viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội được đặt ra trong tác phẩm văn học, các em cần lưu ý:

- Vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học mà bài viết nêu lên cần thiết thực và giàu ý nghĩa

- Người viết cần thể hiẹn rõ ý kiến của mình về vấn đề đã nêu lên

- Vấn đề và ý kiến của người viết phải được làm sáng tỏ bằng các lí lẽ và bằng chứng phong phú, chính xác, có sức thuyết phục

- Ý kiến, lí lẽ và bằng chứng cần có mối quan hệ chặt chẽ, tập trung làm rõ vấn đề, giữa các đoạn văn trong thân bài cần có câu chuyển đoạn

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS tự nghiên cứu phần Thực hành trang 124

- GV hướng dẫn HS:

2.1.  Thực hành viết theo các bước

Đề bài: “Từ các tác phẩm đã học, hãy phát biểu những suy nghĩ của em về những biểu hiện của tình yêu Tổ quốc”

a. Chuẩn bị

- Đọc kĩ và tìm hiểu đề để biết các thông tin trước khi viết:

+ Trọng tâm cần làm rõ: các biểu hiện khác nhau của tình yêu Tổ quốc

+ Kiểu văn bản chính: nghị luận xã hội

+ Phạm vi bằng chứng: từ thực tế đời sống, từ kiến thức lịch sử và các tác phẩm văn thơ liên quan, …

- Nhớ lại những trang lịch sử oai hùng và đầy tự hào của dân tộc (nhân vật, sựu kiện, con người, …)

- Xem lại các văn bản Hịch tướng sĩ, Nước Đại Việt ta, Chiếu dời đô, Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?, … trong Bài 5

- Ghi chép những nội dung liên quan và chuẩn bị tranh, ảnh, sơ đồ, bảng biểu về các sự kiện, con người tiêu biểu (nếu có)

b.Tìm ý, lập dàn ý

Tìm ý:

+ Xác định vấn đề (ý khái quát): Các biểu hiện khác nhau của tình yêu Tổ quốc

+ Phát triển ý khái quát thành các ý lớn: yêu đất nước, con người; quý trọng văn hoá dân tộc; tự hào về lịch sử dân tộc; góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, …

+ Phát triển ý lớn thành các ý nhỏ. Ví dụ: Yêu đất nước, con người có thể là yêu làng xóm quê hương, yêu thiên nhiên, yêu gia đình và con người, …

- GV hướng dẫn HS lập dàn ý cho bài văn: Lập dàn ý cho bài viết bằng cách tổ chức hệ thống các ý đã tìm được theo cấu trúc ba phần: mở bài, thân bài, kết bài.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe yêu cầu, thực hiện theo các bước để viết bài.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trình bày phần chuẩn bị.

- Các HS khác góp ý, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức è ghi lên bảng.

2.1. Thực hành viết theo các bước

Đề bài: “Từ các tác phẩm đã học, hãy phát biểu những suy nghĩ của em về những biểu hiện của tình yêu Tổ quốc”

a. Chuẩn bị

b. Tìm ý và lập dàn ý

Lập dàn ý

- Mở bài: Nêu khái quát các biểu hiện của tình yêu Tổ quốc

- Thân bài:

+ Yêu đất nước, con người: …

+ Quý trọng văn hoá dân tộc: …

+ Tự hào về lịch sử dân tộc: …

+ Góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc: …

- Kết bài: Nêu ý tổng hợp: tình yêu Tổ quốc thật đa dạng, phong phú