Soạn mới giáo án Ngữ văn 8 cánh diều bài 9 TH tiếng Việt: Thành phần biệt lập trong câu

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../....

TIẾT:  THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

THÀNH PHẦN BIỆT LẬP TRONG CÂU

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

- Xác định được thành phần biệt lập trong câu và tác dụng của nó

- Nhận biết được thành phần biệt lập trong câu và chỉ ra được tác dụng của chúng

- Viết được đoạn văn nêu trình bày suy nghĩ về một tác phẩm văn học đã học trong đó có sử dụng thành phần tình thái và thành phần phụ chú

2. Năng lực
3. Năng lực chung

Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, …

1. Năng lực đặc thù

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến bài thực hành

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận, hoàn thành các bài tập thành phần biệt lập trong câu

- Năng lực tiếp thu tri thức tiếng việt để hoàn thành các bài tập, vận dụng thực tiễn

3. Phẩm chất:

- Thái độ học tập nghiêm túc, chăm chỉ

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên:

- Giáo án

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh học ở nhà

2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng HS thực hiện nhiệm vụ học tập học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học thành phần biệt lập trong câu
3. Nội dung: GV đặt những câu hỏi gợi mở vấn đề cho HS.
4. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về vai trò, tác dụng của các từ in đậm trong các ví dụ
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau:

Theo em, các phần in đậm dưới đây có vai trò, tác dụng gì trong câu?

1. Ôi ! Chiếc váy đó mới đẹp làm sao.
2. Hình như dạo này bạn tăng cân lên thì phải, trông đầy đặn hẳn lên

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe GV nêu yêu cầu, suy nghĩ hoàn thành bài tập theo hình thức cá nhân

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2 – 3 HS trả lời

Những từ in đậm đều không có nhiệm vụ ngữ pháp trong câu, tuy nhiên chúng lại góp phần thể hiện thái độ của người nói (nói viết). Cụ thể:

1. “Ôi” là từ nhằm thể hiện cảm xúc bất ngờ, vui sướng của người nói (người viết) khi nhìn thấy một chiếc váy đẹp
2. “Hình như” thể hiện ý của người nói chưa chắc về sự việc nhưng muốn tỏ ý quan tâm

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét câu trả lời của HS, yêu cầu các HS khác lắng nghe có đưa ra nhận xét, góp ý cho phần trình bày của bạn

- GV dẫn dắt: Các em thân mến, những từ in đậm trên đều được gọi là “thành phần biệt lập”. Trên đây chỉ là ví dụ về hai trong số năm loại thành phần biệt lập trong câu. Vậy, thành phần biệt lập là gì, có mấy loại thành phần biệt lập và dấu hiệu nhận biết, tác dụng của nó là gì; chúng ta sẽ được tìm hiểu thông qua bài học: “Thực hành tiếng Việt: Thành phần biệt lập”. Trong tiết học ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về thành phần biệt lập trong câu

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Củng cố kiến thức đã học

1. Mục tiêu: Nắm được kiến thức về thành phần biệt lập trong câu
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến bài học.
3. Sản phẩm học tập: HS trả lời các kiến thức về thành phần biệt lập trong câu
4. Tổ chức thực hiện:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về tiếng việt
3. Nội dung: GV chiếu bài tập, HS suy nghĩ, trả lời.
4. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành các bài tập trong sách giáo khoa.
5. Tổ chức thực hiện:

Nhiệm vụ 1:  Bài tập 1 SGK trang 91

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

Câu hỏi 1. Tìm thành phần gọi – đáp, thành phần cảm thán trong các câu dưới đây. Nêu ý nghĩa của mỗi thành phần đó.

1. Ơ, bác vẽ cháu đấy ư? (Nguyễn Thành Long)
2. Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn (Ngô Tất Tố)
3. Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ (Kim Lân)
4. Trời ơi, chỉ còn năm phút (Nguyễn Thành Long)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc và hoàn thành bài tập

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS giơ tay nhanh nhất cho mỗi câu để trả lời, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chuẩn kiến thức.

- Gợi ý trả lời:

1. Thành phần cảm thán: Ơ=> bộc lộ cảm xúc của người nói.
2. Thành phần gọi - đáp: Này=> duy trì quan hệ giao tiếp.
3. Thành phần gọi - đáp: Thưa ông=> duy trì quan hệ giao tiếp.
4. Thành phần cảm thán: Trời ơi=> bộc lộ cảm xúc của người nói.

Nhiệm vụ 2: Bài tập 2 SGK trang 91

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

Câu hỏi 2.  Tìm thành phần phụ chú trong những câu dưới đây. Dấu hiệu hình thức nào giúp em nhận biết thành phần đó? Các thành phần phụ chú đó được dùng làm gì?

1. Trên nền im lặng bao la ấy nổi bật lên một âm thanh văng vẳng mơ hồ nhưng êm dịu như một tiếng hát xa – tiếng suối… (Lê Trí Viễn)