Soạn mới giáo án Ngữ văn 8 cánh diều bài 8 TH tiếng Việt: Câu khẳng định và câu phủ định

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../....

TIẾT:  THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

CÂU KHẲNG ĐỊNH, CÂU PHỦ ĐỊNH

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

- Xác định được câu khẳng định, câu phủ định

- Nhận biết được câu phủ định, câu khẳng định và chỉ ra được tác dụng của chúng

- Viết được đoạn văn trong đó có sử dụng câu “phủ định của phủ định”

2. Năng lực
3. Năng lực chung

Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, …

1. Năng lực đặc thù

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến bài thực hành

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận, hoàn thành các bài tập đảo ngữ, câu hỏi tu từ, từ tượng hình và từ tượng thanh

- Năng lực tiếp thu tri thức tiếng việt để hoàn thành các bài tập, vận dụng thực tiễn

3. Phẩm chất:

- Thái độ học tập nghiêm túc, chăm chỉ

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên:

- Giáo án

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh học ở nhà

2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng HS thực hiện nhiệm vụ học tập học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học câu phủ định, câu khẳng định
3. Nội dung: GV đặt những câu hỏi gợi mở vấn đề cho HS.
4. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về bài tập mà GV đưa ra
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau:

Xét những câu sau và trả lời câu hỏi.

1. a) Nam đi Huế.
2. b) Nam không đi Huế.
3. c) Nam chưa đi Huế.
4. d) Nam chẳng đi Huế.

- Các câu (b), (c), (d) có đặc điểm hình thức gì khác so với câu (a)?

- Những câu này có gì khác với câu (a) về chức năng?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe GV nêu yêu cầu, suy nghĩ hoàn thành bài tập theo hình thức cá nhân

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2 – 3 HS trả lời

- Các câu (b), (c), (d) có chứa thêm các từ  "không", "chưa", "chẳng" khác về mặt hình thức so với câu (a).

- Câu (a) mang nghĩa khẳng định về sự việc Nam đã đi Huế, còn câu (b), (c) và (d) lại phủ định điều đó.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét câu trả lời của HS, yêu cầu các HS khác lắng nghe có đưa ra nhận xét, góp ý cho phần trình bày của bạn

- GV dẫn dắt vào bài học: Các em thân mến, trên đây là những ví dụ về câu khẳng định và câu phủ định. Vậy câu khẳng định và câu phủ định là kiểu câu gì, chúng có đặc điểm như thế nào, … Chúng ta sẽ được giải đáp các thắc mắc này sau khi học xong bài học ngày hôm nay Thực hành tiếng Việt: Câu khẳng định, câu phủ định.

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Củng cố kiến thức đã học

1. Mục tiêu: Nắm được kiến thức về câu phủ định, câu khẳng định
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến bài học.
3. Sản phẩm học tập: HS trả lời các kiến thức về câu phủ định, câu khẳng định
4. Tổ chức thực hiện:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về tiếng việt
3. Nội dung: GV chiếu bài tập, HS suy nghĩ, trả lời.
4. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành các bài tập trong sách giáo khoa.
5. Tổ chức thực hiện:

Nhiệm vụ 1:  Bài tập 1 SGK trang 67

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

Câu hỏi 1. Tìm câu khẳng định và câu phủ định trong những câu dưới đây. Chỉ ra đặc điểm về ý nghĩa và hình thức của mỗi câu.

1. Tất cả những điều ấy, họ làm sao hiểu được rõ ràng, đích xác. (Ngô gia văn phái)
2. Hôm sau, vua Quang Trung hạ lệnh tiến quân (Ngô gia văn phái)
3. Các quân đều nghiêm chỉnh đội ngũ mà đi (Ngô gia văn phái)
4. d. Chị Dậu vẫn chưa nguôi cơn giận (Ngô Tất Tố)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc và hoàn thành bài tập

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS giơ tay nhanh nhất cho mỗi câu để trả lời, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chuẩn kiến thức.

- Gợi ý trả lời:

1. Câu phủ định. Trong câu có từ "làm sao". Câu xác nhận về việc người được nói đến không xác định, hiểu rõ về vấn đề gì đó.
2. Câu khẳng định. Câu không chứa các từ ngữ phủ định. Câu xác nhận về việc vua Quang Trung hạ lệnh tiến quân.
3. Câu khẳng định. Câu không chứa các từ ngữ phủ định. Câu thông báo về hành động phải làm.
4. Câu phủ định. Câu có từ "chưa". Câu xác nhận về việc chị Dậu vẫn còn đang giận.

Nhiệm vụ 2: Bài tập 2 SGK trang 67

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

Câu hỏi 2.  Trong hai đoạn văn dưới đây (trích văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh của Ngô gia văn phái), câu nào được dùng để hỏi, câu nào được dùng để khẳng định, để phủ định? Vì sao?

1. Tổng đốc họ Tôn đem thứ quân nhớ nhà kia mà chống chọi, thì địch sao cho nổi? Họ chẳng qua chỉ là người khách, chuyến này sang cũng cốt xem sự thế khó hay dễ để liệu bề tiến lui mà thôi. Nhưng còn nhà nước của ta thì sao? Thái hậu có thể chạy sang đất Trung Hoa một chuyến nữa chăng?
2. Tự vương trẻ tuổi, chưa từng trải công việc, trước đây tới đón chào ta ở Lạng Sơn, sao không nói cho rõ? Bấy giờ, nhân khi ta thắng, đè bẹp ngay lúc chúng đang khốn đốn, há chẳng dễ dàng hơn hay sao?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc và hoàn thành bài tập

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS giơ tay nhanh nhất cho mỗi câu để trả lời, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chuẩn kiến thức.

- Gợi ý trả lời:

a.

Câu phủ định: "Họ chẳng qua chỉ là người khách, chuyến này sang cũng cốt xem sự thế khó hay dễ để liệu bề tiến lui mà thôi." do trong câu có từ mang nghĩa phủ định "chẳng".

Câu để hỏi: "Tổng đốc họ Tôn đem thử quân nhớ nhà kia mà chống chọi, thì địch sao cho nổi?"; "Nhưng còn nhà nước của ta thì sao?"; "Thái hậu có thể chạy sang đất Trung Hoa một chuyến nữa chăng?" do trong 3 câu có chưa từ để hỏi và cuối câu có dấu "?"

b.

Câu phủ định: "Tự vương trẻ tuổi, chưa từng trải công việc, trước đây tới đón chào ta ở Lạng Sơn, sao không nói cho rõ?" do trong câu có từ mang nghĩa phủ định "chưa".