Soạn mới giáo án KHTN 8 KNTT bài 17: Lực đẩy Archimedes

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thí nghiệm ở phần khởi động, GV yêu cầu HS nêu đặc điểm của lực đẩy tác dụng lên vật đặt trong lòng chất lỏng. 

=> Gợi ý: nước tác dụng lực đẩy lên vật ngược chiều với trọng lực

- GV chiếu và phân tích ví dụ trong hình 17.1 để HS hiểu rõ hơn về đặc điểm của lực đẩy tác dụng lên vật đặt trong lòng chất lỏng: Ta có thể cảm nhận được lực đẩy lên quả bóng khi dùng tay nhấn chìm quả bóng xuống nước

- GV giới thiệu: Lực đẩy do chất lỏng tác dụng lên vật đặt trong nó gọi là lực đẩy Archimedes.

- GV yêu cầu HS nêu tên các lực tác dụng vào vật đặt trong lòng chất lỏng, phương chiếu của các lực này như thế nào.

- GV chiếu Hình 17.2 SGK lên màn ảnh, yêu cầu HS làm việc cá nhân hoàn thành câu hỏi 1, 2

C1. Hãy biểu diễn các lực tác dụng vào viên bị, ốc vít kim loại, miếng xốp khi chúng ở vị trí như trong Hình 17.2.

C2. Hãy rút ra điều kiện để một vật chìm xuống hoặc nổi lên khi đặt trong chất lỏng. 

=> Tổ chức cho HS nhận xét 

- GV tiếp tục tổ chức cho HS trao đổi trong nhóm 2, 3 người để trả lời câu hỏi 3 trong SGK.

C3. Mô tả sự thay đổi lực đẩy của nước lên quả bóng trong Hình 17.1 từ khi bắt đầu nhấn quả bóng vào nước, đến khi quả bóng chìm hoàn toàn trong nước.

=> Tổ chức cho HS thảo luận về các phương án trả lời khác nhau để đưa ra kết luận.

- GV giới thiệu với HS cách loài cá nổi lên, chìm xuống dưới đáy biển bằng cách thay đổi thể tích bong bóng khí như nội dung phần “Em có biết” trong SGK 

- GV chú ý với HS về điều kiện để vật lơ lửng trong chất lỏng là khi lực đẩy Archimedes bằng trọng lượng của vật (FA = P)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động nhóm tìm hiểu về lực đẩy Archimedes, điều kiện vật nổi, vật chìm thông qua việc trả lời các câu hỏi và bài tập trong SGK theo yêu cầu của GV   

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và chuyển sang nội dung mới. 

I. Lực đẩy tác dụng lên vật dặt trong chất lỏng 

Trả lời câu hỏi (SGK – 73)

C1. 

Viên bi (1) và đinh vít (2) đang chìm xuống, nắp chai nhựa (3) đang nổi lên. 

C2. Nếu ta thả một vật ở trong lòng chất lỏng thì:

– Vật chìm xuống khi lực đẩy Archimedes nhỏ hơn trọng lượng của vật (FA < P). 

– Vật nổi lên khi lực đẩy Archimedes lớn hơn trọng lượng của vật (FA > P). 

C3. Lực đẩy của nước tác dụng lên quả bóng sẽ tăng dần.

* Kết luận

- Một vật nhúng trong chất lỏng bị chất lỏng tác dụng một lực đẩy hướng từ dưới lên theo phương thẳng đứng. Lực này gọi là lực đẩy Ác-si-mét.

- Điều kiện để một vật chìm xuống hoặc nổi lên khi đặt trong chất lỏng: một vật ở trong lòng chất lỏng thì:

+Vật chìm xuống khi lực đẩy Archimedes nhỏ hơn trọng lượng của vật (FA < P). 

+ Vật nổi lên khi lực đẩy Archimedes lớn hơn trọng lượng của vật (FA > P). 

HOẠT ĐỘNG CỦA GV  - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV có thể kể lại/ chiếu video cho HS về truyền thuyết Archimedes. (link video)

=> GV chú ý phân tích rõ Archimedes đã dự đoán độ lớn của lực đẩy lên vật nhúng trong chất lỏng bảng trọng lượng của phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ

- Yêu cầu HS hoạt động nhóm mô tả lại thí nghiệm kiểm tra dự đoán và kiểm chứng dự đoán của Archimedes.

- GV yêu cầu đại diện các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm

- GV yêu cầu HS trả lời phần câu hỏi trong SGK: Từ bảng số liệu ta có thể rút ra được kết luận gì về độ lớn lực đẩy Archimedes 

- Tổ chức cho HS phát biểu định luật Archimedes và ghi vào vở 

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm vận dụng kiến thức đã học trả lời các câu hỏi bài tập mục II.2 trong SGK – tr75 

HĐ: Thả một viên đất nặn hình tròn nặng khoảng 100 g vào cốc nước, viên đất nặn sẽ chìm xuống đáy. Hãy tạo hình viên đất nặn này thành một vật có thể nổi được trên mặt nước. Vận dụng công thức định luật Archimedes, hãy giải thích vì sao cùng một viên đất nặn với hình dạng khác nhau lại có thể lúc thì chìm, lúc thì nổi

C1. Giải thích vì sao trong thí nghiệm mở đầu, nắp chai nhựa lại nổi lên còn viên bị, ốc vít kim loại vẫn nằm ở đáy cốc.

C2. Hãy so sánh trọng lượng riêng của vật và trọng lượng riêng của nước khi vật chìm, vật nổi.

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động nhóm mô tả lại thí nghiệm kiểm tra dự đoán và kiểm chứng dự đoán của Archimedes 

- HS thảo luận và trả lời các câu hỏi nhiệm vụ GV đưa ra 

- GV quá trình học tập của HS, hỗ trợ khi cần

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- Đại diện HS của các nhóm lên trình bày kết quả thảo luận tìm hiểu về độ lớn của lực đẩy Archimedes 

- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung, đánh giá. 

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn hóa kiến thức, chuyển sang nội dung tiếp theo 

II. Độ lớn của lực đẩy Archimedes  

1. Thí nghiệm 

Trọng lượng của lượng chất lỏng tràn ra bằng với độ lớn lực đẩy Archimedes tương ứng.

Kết luận: Độ lớn lực đẩy Archimedes bằng với trọng lượng nước bị vật chiếm chỗ.

2. Định luật Archimedes 

Một vật đặt trong chất lỏng chịu tác dụng một lực đẩy hướng thẳng đứng từ dưới lên trên có độ lớn tính bằng công thức: 

FA = d.V

Trong đó d là trọng lượng riêng của chất lỏng, V là thể tích phần chất lỏng bị vật chiếm chỗ.

Trả lời hoạt động (SGK – 75)

Có thể tạo hình viên đất nặn như sau:

Khi viên đất nặn chim thì lực đẩy Archimedes của nước tác dụng nên nó nhỏ hơn trọng lục, còn khi viên đất nặn nổi thì lực đẩy Archimedes của nước tác dụng lên nó lớn hơn trọng lực

Trả lời câu hỏi (SGK – 75)

C1. Nắp chai nhựa có trọng lượng riêng nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước nên nổi trong nước; viên bi và ốc vít kim loại có trọng lượng riêng lớn hơn trọng lượng riêng của nước nền chìm trong nước.

C2. Vật nổi trong nước có trọng lượng riêng nhỏ hơn trọng lượng riêng của nước, vật chìm trong nước có trọng lượng riêng lớn hơn trọng lượng riêng của nước.