Soạn mới giáo án KHTN 8 KNTT bài 38: Hệ nội tiết ở người

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm,   quan sát hình 38.1, 38.2, đọc thông tin SGK trả lời câu hỏi 

1. Nêu chức năng của các tuyến nội tiết

2. Em hãy giải thích vì sao hoạt động của các hormone tuyến tụy giúp ổn định lượng đường trong máu. Quá trình tiết hormone điều hòa đường huyết bị rối loạn có thể dẫn đến hậu quả gì?

Hình 38.1

Hình 38.2

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm quan sát hình ảnh 38.1, 38.2, nghiên cứu thông tin mục I trả lời câu hỏi SGK

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện nhóm phát biểu hoặc lên bảng trình bày.

- Các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét phần trả lời.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

I. Các tuyến nội tiết trong cơ thể người

Trả lời câu hỏi

1. Chức năng của các tuyến nội tiết

(bảng dưới)

2. Hormone insulin chuyển hóa glucose trong máu thành glycogen dự trữ nên làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng. Hormone glucagon chuyển hóa glycogen dự trữ thành glucose, nhờ đó làm tăng đường huyết khi đường huyết giảm. Vì vậy, hoạt động của hai hormone này giúp ổn định lượng đường trong máu.

Nếu quá trình tiết hormone điều hòa đường huyết bị rối loạn có thể dẫn đến lượng đường trong máu quá cao hoặc quá thấp, lâu dài có thể gây ra bệnh lý như bệnh tiểu đường hay chứng hạ đường huyết. 

Kết luận

Các tuyến nội tiết ở người: Tuyến yên; tuyến giáp; tuyến tụy; tuyến trên thận; tuyến sinh dục

Các tuyến nội tiết tiết ra các hormone giúp điều khiển, điều hoà hoạt động của các cơ quan nói riêng và cơ thể nói chung.

Tuyến nội tiết

Chức năng 

Tuyến yên

- Tiết hormone kích thích thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác.

 - Tiết hormone ảnh hưởng đến một số quá trình sinh lí trong cơ thể (sự tăng trưởng cơ, xương; sự trao đổi nước ở thận; sự co thắt cơ trơn ở tử cung;...)

Tuyến giáp

- Hormone TH chứa iodine có vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và chuyển hóa các chất trong tế bào. 

Hormone calcitonin tham gia điều hòa calcium, phosphorus trong máu.

Tuyến tụy

- Chức năng ngoại tiết: tiết dịch tụy đổ vào tá tràng. 

- Chức năng nội tiết: tiết ra các hormone insulin và glucagon có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng, glucagon làm tăng đường huyết khi lượng đường trong máu giảm.

Tuyến trên thận

- làm tăng nhịp tim, co mạch, tăng nhịp hô hấp, dãn phế quản góp phần làm tăng đường huyết khi đường huyết giảm.

- điều hòa nồng độ glucose, muối sodium và potassium trong máu

- điều hòa sinh dục nam, gây những biến đổi đặc tính sinh dục nam

Tuyến sinh dục

- kích thích sự sinh tinh trùng ở nam; 

- kích thích sự phát triển và rụng trứng ở nữ

- gây ra những biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì ở cả nam và nữ.

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV tổ chức hoạt động nhóm, nghiên cứu SGK kết hợp vốn hiểu biết của mình hoàn thành HĐ1, HĐ2 SGK tr 159

1. Em hãy nêu các biểu hiện trên cơ thể và đề xuất biện pháp phòng chống đối với

a) Bệnh đái tháo đường 

b) Bệnh bướu cổ 

2. Vận dụng hiếu biết về các tuyến nội tiết. Em hãy đề xuất các biện pháp bảo vệ sức khoẻ bản thân và gia đình, nêu tác dụng của các biện pháp đó.

- HĐ3: Yêu cầu HS hoạt động nhóm điều tra một số bệnh liên quan đến nội tiết trong trường học hoặc địa phương rồi hoàn thành thông tin điều tra theo mẫu Bảng 38.1. (Yêu cầu: nộp lại kết quả bảng 38.1 trong tiết học sau)

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận nhóm, tìm hiểu thông tin SGK (hoặc internet, sách, báo,...) để hoàn thành nhiệm vụ được giao.

- Thảo luận nhóm đưa ra các biện pháp phòng chống bệnh liên quan đến nội tiết

- Lập kế hoạch và thực hiện điều tra một số bệnh liên quan đến nội tiết trường học hoặc địa phương rồi hoàn thành thông tin điều tra theo mẫu Bảng 38.1.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện nhóm HS lên bảng trình bày kết quả thảo luận.

- Một số HS nhóm khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả thảo luận nhóm, thái độ làm việc của các HS trong nhóm.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

- Giới thiệu nội dung phần mở rộng cho HS.

II. Một số bệnh liên quan đến hệ nội tiết

HĐ1: 

a) Bệnh đái tháo đường

Biểu hiện của bệnh: ăn nhiều, uống nhiều, đi tiểu nhiều, sụt cân, có thể gây mù loà....

Biện pháp phòng bệnh: nên hạn chế đường, muối trong thức ăn; không nên dùng rượu, bia, nước ngọt có ga; ăn nhiều quả và rau xanh; luyện tập thể dục thể thao thường xuyên, vừa sức.

b) Bệnh bướu cổ do thiếu iodine

Biểu hiện của bệnh bướu cổ: trẻ chậm lớn, trí tuệ chậm phát triển, ở người lớn sẽ dẫn đến trí nhớ giảm sút, hoạt động thần kinh suy giảm, tuyến giáp phì đại nên có bướu ở cổ.

Biện pháp phòng bệnh: bổ sung đầy đủ các nguyên tố vi lượng cho cơ thể, đặc biệt là iodine; không ăn quá nhiều các thực phẩm không có lợi cho tuyến giáp như bắp cải trắng, bắp cải tím; tránh tiếp xúc với các yếu tố độc hại từ môi trường;...

HĐ2. (bảng dưới)

HĐ3: 

Bảng 38.1

Kết luận

Khi mắc các bệnh nội tiết dẫn đến hệ thống mất đi sự cân bằng trong cơ thể sẽ gây ra nhiều bệnh nguy hiểm. 

Một số biện pháp phòng chống bệnh: 

• Bổ sung thức ăn có chứa iodine trong khẩu phần ăn
• Hạn chế tiêu thụ thức ăn có hàm lượng đường quá cao
• Tiêm vaccine phòng một số bệnh như viêm não Nhật Bản,...
• Ngủ đủ giấc