Rõ nét về file powerpoint trình chiếu. => Xem thêm
Ngày soạn: .../.../...
Ngày dạy: .../.../...
BÀI 6: CẤP SỐ CỘNG (2 TIẾT)
Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
Năng lực chung:
Năng lực riêng:
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
- Tạo hứng thú, thu hút HS tìm hiểu nội dung bài học.
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV yêu cầu HS đọc tình huống mở đầu:
Một nhà hát có 25 hàng ghế với 16 ghế ở hàng thứ nhất, 18 ghế ở hàng thứ hai, 20 ghế ở hàng thứ 3 và cứ tiếp tục theo quy luật đó, tức là hàng sau nhiều hơn hàng liền trước nó 2 ghế. Tính tổng số ghế của nhà hát đó?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới: “Hôm nay, chúng ta sẽ bước vào thế giới thú vị của cấp số cộng - một khái niệm toán học không chỉ có tính thực tế mà còn áp dụng rất phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Trong bài học này, chúng ta sẽ khám phá cách cấp số cộng giúp chúng ta hiểu và dự đoán các sự thay đổi đều đặn, từ tiền lương hàng tháng, các loại hình chi tiêu, đến việc tăng trưởng của công ty. Hãy cùng nhau áp dụng cấp số cộng vào các vấn đề thực tế và khám phá sức mạnh toán học trong cuộc sống hằng ngày và giải quyết được bài toán phần mở đầu trên.”
Bài mới: Cấp số cộng.
TIẾT 1: ĐỊNH NGHĨA. SỐ HẠNG TỔNG QUÁT
Hoạt động 1: Định nghĩa.
- HS nhận biết được định nghĩa của một cấp số cộng công sai d.
- HS nắm được cấp số cộng cho bởi hệ thức truy hồi.
- Sử dụng được định nghĩa để làm một số bài tập đơn giản có liên quan.
HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, thực hiện HĐ1; Ví dụ 1, 2; Luyện tập 1.
HĐ CỦA GV VÀ HS | SẢN PHẨM DỰ KIẾN |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - Gv yêu cầu HS làm HĐ1 để nhận biết thế nào là cấp số cộng. + GV chỉ định 1 HS trả lời nhanh câu a. Và Cho HS suy nghĩ câu b rồi gọi 1 HS đứng tại chỗ trả lời. GV dẫn ra phần khung kiến thức trọng tâm. GV viết lên bảng công thức của cấp số cộng cho bởi hệ thức truy hồi.
- GV cho HS đọc phần Câu hỏi SGK – tr.48 nhằm giới thiệu dãy số hằng cho HS và HS suy nghĩ trả lời.
- GV hướng dẫn HS dùng hệ thức truy hồi để viết dần các số hạng của cấp số cộng trong Ví dụ 1. - GV hướng dẫn chi tiết cho HS thực hiện Ví dụ 2. + GV chỉ cho HS thấy phương pháp giải ở đây là xét hiệu của hai số hạng liên tiếp bất kì. Nếu hiệu này là một hằng số không đổi thì dãy số đó là cấp số cộng; Nếu trái lại thì dãy số không phải là cấp số cộng. - GV cho HS hoạt động theo bàn để thảo luận và đưa ra đáp án cho phần Luyện tập 1. + GV mời 1 HS lên bảng trình bày. + HS còn lại nhận xét, GV chốt đáp án. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các yêu cầu, thảo luận nhóm đôi, nhóm 4 theo yêu cầu, trả lời câu hỏi. - GV quan sát hỗ trợ, hướng dẫn. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm + Định nghĩa cấp số cộng và công thức cấp số cộng được cho bởi hệ thức truy hồi. | HĐ1 a) Năm số hạng đầu của dãy số là năm số tự nhiên lẻ đầu tiên và đó là: . b) Nhận thấy trong dãy số (un), số hạng sau hơn số hạng liền trước 2 đơn vị. Do đó, ta dự đoán công thức biểu diễn số hạng theo số hạng un – 1 là là Kết luận: + Cấp số cộng là một dãy số (hữu hạn hay vô hạn), trong đó kể từ số hạng thứ hai, mỗi số hạng đều bằng số hạng đứng trước nó cộng với một số không đổi d. Số d được gọi là công sai của cấp số cộng. + Cấp số cộng với công sai d được cho bởi hệ thức truy hồi: với . Câu hỏi Dãy số không đổi là một cấp số cộng với công sai . => Đây là một dãy số hằng. Ví dụ 1: (SGK – tr.48) Hướng dẫn giải (SGK – tr.48).
Ví dụ 2: (SGK – tr.49). Hướng dẫn giải (SGK – tr.49).
Luyện tập 1 Ta có: Do đó, với mọi Vậy dãy số (un) là cấp số cộng có số hạng đầu là và công sai
|
Hoạt động 2: Số hạng tổng quát.
- Học sinh hiểu và biết cách tính số hạng tổng quát của cấp số cộng.
- Học sinh áp dụng công thức để tìm số hạng tổng quát trong các ví dụ thực tế.
HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi, thực hiện HĐ2; Ví dụ 3, 4; Luyện tập 2.
HĐ CỦA GV VÀ HS | SẢN PHẨM DỰ KIẾN |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV mời 1 HS lên bảng viết lại công thức của cấp số cộng và thực hiện phần a của HĐ2. + GV mời một số HS khác dự đoán phần b của HĐ2. GV chốt đáp án và dẫn đến khung kiến thức trọng tâm cho HS. - GV trình bày công thức số hạng tổng quát lên bảng cho HS quan sát và chép bài vào vở.
- GV hướng dẫn HS làm ví dụ 3 như sau: Các em cần xác định được rằng điểm mấu chốt ở đây là xác định được số hạng đầu và công sai. Từ đó ta có thể các định được số hạng bất kì của cấp số cộng. - GV cho HS quan sát Ví dụ 4 và gợi mở cho HS tự thực, sau đó GV mời 1 HS trình bày lại cách làm. + GV: Sử dụng công thức số hạng tổng quát để lập hệ phương trình với ẩn là số hạng đầu và công sai. Giải hệ này ta sẽ xác định được các yếu tố cơ bản của cấp số cộng. - GV cho HS thảo luận Luyện tập 2 theo nhóm 3 người. Các HS tự thảo luận, trao đổi, tranh luận để tìm ra đáp án. + GV chỉ định 1 HS lên bảng làm bài. + GV đi kiểm tra bài làm của một số HS trong lớp. + GV nhận xét và chốt đáp án cho HS. Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các yêu cầu, thảo luận nhóm đôi, nhóm 4 theo yêu cầu, trả lời câu hỏi. - GV quan sát hỗ trợ, hướng dẫn. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm + Công thức và số hạng tổng quát của một cấp số cộng. | 1. Số hạng tổng quát HĐ2 a) Ta có:
. b)Từ câu a, ta dự đoán công thức tính số hạng tổng quát theo và là: Kết luận: Nếu cấp số cộng có số hạng đầu và công sai d thì số hạng tổng quát của nó được xác định theo công thức: . Ví dụ 3: (SGK – tr.49). Hướng dẫn giải (SGK – tr.49).
Ví dụ 4: (SGK - tr.49). Hướng dẫn giải (SGK – tr.49).
Luyện tập 2. Ta có:
, với mọi . Do đó, dãy số là một cấp số cộng với số hạng đầu và công sai Số hạng tổng quát là:
|
TIẾT 2: TỔNG n SỐ HẠNG ĐẦU CỦA MỘT CẤP SỐ CỘNG
Hoạt động 3: Tổng n số hạng đầu của một cấp số cộng.
- Học sinh hiểu và biết cách tính tổng n số hạng đầu của cấp số cộng.
- Học sinh áp dụng công thức để tính tổng n số hạng đầu trong các ví dụ thực tế.
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS | SẢN PHẨM DỰ KIẾN |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV cho HS tự thực hiện phần HĐ3 theo sự hướng dẫn trong SGK. GV quan sát HS và hỗ trợ HS khi cần. + GV mời 3 HS trình bày câu trả lời của mình. + GV nhận xét và đưa ra đáp án cuối cùng. - GV trình bày phần khung kiến thức trọng tâm lên bảng.
- GV lưu ý cho HS rằng công thức tổng có thể viết thu gọn lại.
- GV cho HS đọc phần Ví dụ 5 và hướng dẫn HS làm để giải được bài toán mở đầu. - GV gợi ý cho HS thực hiện Ví dụ 6: Ta đưa về phương trình bậc hai đối với n, ở đây n là số số hạng đầu tiên của cấp số cộng. + HS làm bài và GV mời 1 HS đứng tại chỗ trình bày lại cách làm. - GV mở một trò chơi hoạt động cho HS thực hiện phần Vận dụng. + GV chia lớp thành 3 đội, mỗi đội thực hiện hệ thống lại kiến thức trong bài Cấp số cộng. + Mỗi đội thảo luận, áp dụng kiến thức để làm phần Vận dụng. Sau đó đội nhanh nhất và chính xác nhất cử 1 đại diện trình bày câu trả lời. + Các đội khác lắng nghe và phản biện. + GV nhận xét và chốt đáp án cho HS.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: - HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, suy nghĩ trả lời câu hỏi, hoàn thành các yêu cầu. - GV: quan sát và trợ giúp HS. Bước 3: Báo cáo, thảo luận: - HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày - Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn. Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức: + Tổng n số hạng đầu của một cấp số cộng. | 1. Tổng n số hạng đầu của một cấp số cộng. HĐ3 a) Ta có:
b)
c) Ta có:
Kết luận Cho cấp số cộng với công sai d. Đặt . Khi đó . Chú ý: Sử dụng công thức , ta có thể viết tổng dưới dạng: . Ví dụ 5: (SGK – tr.50). Hướng dẫn giải (SGK – tr.50).
Ví dụ 6: (SGK – tr. 50). Hướng dẫn giải (SGK – tr.50).
Vận dụng Số tiền lương anh Nam nhận được mỗi năm lập thành một cấp số cộng, gồm 10 số hạng, với số hạng đầu u1 = 100 và công sai d = 20. Tổng 10 số hạng đầu của cấp số cộng này là
Vậy số tiền lương mà anh Nam nhận được sau 10 năm làm việc ở công ty này là 1 900 triệu đồng hay 1 tỷ 900 triệu đồng. |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV cho HS làm câu hỏi trắc nghiệm:
Câu 1. Cho một cấp số cộng có . Tìm d?
Câu 2. Cho theo thứ tự lập thành cấp số cộng, đẳng thức nào sau đây là đúng?
Câu 3. Cho 4 số lập thành cấp số cộng. Tổng của chúng bằng 22. Tổng các bình phương của chúng bằng 166. Tổng các lập phương của chúng bằng :
Câu 4. Cho cấp số cộng có: . Số hạng thứ 7 của cấp số cộng này là:
Câu 5. Cho tam giác ABC biết 3 góc của tam giác lập thành một cấp số cộng và có một góc bằng . Tìm 2 góc còn lại?
Nâng cấp lên tài khoản VIP để tải tài liệu và dùng thêm được nhiều tiện ích khác