BÀI 4: CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG
KHỞI ĐỘNG
Chia sẻ hiểu biết của em về nội dung các câu dưới đây?
- Chợ bán gà ngày gió, chớ bán chó ngày mưa.
- Trăm người bán, vạn người mua.
TL:
- Chợ bán gà ngày gió, chớ bán chó ngày mưa.
- Bán gà, bán chó vào những ngày đó không được giá vì mưa rét nên lông của chúng xù lên trông xấu mã.
- Câu ý muốn nói trong buồn bán không nên làm việc ngược đời. Phải chọn đúng thời điểm, thời cơ để tiến hành công việc.
- Trăm người bán, vạn người mua.
- Người bán đông thì người mua cũng nhiều.
- Câu ý muốn nói sự sòng phẳng trong trao đổi, mua bán.
NỘI DUNG BÀI HỌC
- Khái niệm cơ chế thị trường
HS thảo luận theo cặp đôi, đọc thông tin SGK tr.23 và trả lời câu hỏi:
- Xác định các mối quan hệ tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế.
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn của các chủ thể kinh tế.
- Sựlựa chọn của các chủ thể kinh tế sẽ làm thay đổi yếu tố nào của thị trường?
- Mối quan hệ tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế: cung - cầu.
CÁC GIÁO ÁN GIÁO DỤC KINH TẾ VÀ PHÁP LUẬT 10 CTST KHÁC:
- Yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn của chủ thể kinh tế:
- Người bán: Giá thành thức ăn gia súc tăng, người nuôi e ngại, không dám tái đàn.
- Người mua:Chuyển sang dùng các sản phẩm thay thế.
=> Sự lựa chọn của các chủ thể kinh tế sẽ làm thay đổi các yếu tố của thị trường: cung - cầu, giá cả.
Cơ chế thị trường là gì?
Cơ chế thị trường là hệ thống các quan hệ mang tính tự điều chỉnh tuân theo yêu cầu của các quy luật kinh tế như quy luật cạnh tranh, cung – cầu, giá cá,…chi phối hoạt động của các chủ thể kinh tế.
- Ưu điểm của cơ chế thị trường
- Chia lớp làm 2 nhóm, HS thảo luận, thực hiện nhiệm vụ sau vào Phiếu học tập số 1:
Nhóm 1 – Trường hợp 1
- Xác định những tác động từ cơ chế thị trường đến doanh nghiệp T.
- Nêu các biện pháp mà doanh nghiệp T đã thực hiện dưới sự tác động của cơ chế thị trường. Các biện pháp đó mang lại hiệu quả gì cho doanh nghiệp T?
Nhóm 2 – Trường hợp 2
- Hãy cho biết điều gì đã giúp cho Công ty bánh kẹo C ngày càng phát triển?
TRƯỜNG HỢP 1
- Những tác động từ cơ chế thị trường đến doanh nghiệp T: Một số doanh nghiệp trong nước, ngoài nước đều đổ vốn đầu tư vào sản phẩm trứng gia cầm.
- Các biện pháp mà doanh nghiệp T đã thực hiện dưới sự tác động của cơ chế thị trường:
Chú trọng đầu tư công nghệ sản xuất.
Đầu từ dây chuyền kĩ thuật xử lí trứng gà bằng ozon và tia cực tím trước khi đóng hộp.
- Các biện pháp đã mang lại những hiệu quả cho doanh nghiệp T:
- Cung ứng số lượng lớn trừng gà tươi ăn liền tại hệ thống siêu thị trong nước.
- Kí kết nhiều đơn hàng xuất khẩu sang các quốc gia và vùng lãnh thổ như: Nhật Bản, Hồng Kông, Malaysia, Singapore,...
TRƯỜNG HỢP 2
- Điều đã giúp cho công ty bánh kẹo C ngày càng phát triển:
- Cử các thợ làm bánh sang Nhật học hỏi.
- Thay đổi dây chuyển sản xuất để tạo ra sản phẩm với hương vị riêng.
- Hãy rút ra một số ưu điểm của cơ chế thị trường?
Kích thích hoạt động và tạo động lực sáng tạo cho các chủ thể kinh tế.
Thúc đẩy các doanh nghiệp cải tiến, phát minh và ứng dụng của KHCN, đổi mới tổ chức SX và quản lí kinh doanh.
Phát huy tối đa tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền, thúc đẩy liên kết kinh tế trong nước và hội nhập quốc tế.
CÁC TÀI LIỆU GIÁO DỤC KINH TẾ VÀ PHÁP LUẬT 11 CHẤT LƯỢNG:
Thực hiện phân phối nguồn lực kinh tế một cách tối ưu.
- Nhược điểm của cơ chế thị trường
- HS đọc trường hợp 1, 2 SGK tr.25 và trả lời câu hỏi:
Nêu nhược điểm của cơ chế thị trường trong các trường hợp này.
TRƯỜNG HỢP 1
- Nhược điểm của cơ chế thị trường trong trường hợp 1: Công ty xuất nhập khẩu thép P có hành vi:
Xả chất thải nguy hại chưa qua xử lí trực tiếp ra sống.
Thu gom, tập kết chất thải rắn (sắt, thép phế liệu) không đúng nơi quy định.
- Nhược điểm của cơ chế thị trường trong trường hợp 2: Hãng sữa Q sử dụng hình ảnh che mờ của hãng sữa S trong đoạn quảng cáo để so sánh sản phẩm về giá, chất lượng giữa 2 sản phẩm.
Hãy rút ra một số nhược điểm của cơ chế thị trường?
Có thể dẫn tới suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường và các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh.
Sự vận động của cơ chế thị trường cũng tiềm ẩn nguy cơ khủng hoảng, có thể dẫn đến lạm phát.
Sự phân hóa giàu – nghèo giữa những người sản xuất kinh doanh.
ĐỦ GIÁO ÁN CÁC MÔN LỚP 11 MỚI:
LUYỆN TẬP
Bài 2. Em hãy xác định ưu điểm, nhược điểm của cơ chế thị trường thông qua việc làm của chủ thể kinh tế trong các TH sau:
- Trường hợp 1: Ưu điểm của cơ chế thị trường:
Công ty vận tải T đã:
- Đầu tư thêm xe tải có lắp máy lạnh, nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa, sản phẩm trong quá trình vận chuyển.
- Có dịch vụ giao hàng tận nơi theo yêu cầu.
- Trường hợp 2: Nhược điểm của cơ chế thị trường:
Công ty xăng dầu T đã:
- Không mở cửa bán hàng như thường lệ.
- Treo biển “Hết xăng” (nghe giá xăng thông báo sẽ điều chỉnh tăng vào lúc 16 giờ cùng ngày).
Bài 3. Em có nhận xét gì về việc làm của các chủ thể kinh tế trong các TH sau:
- Với lợi thế khí hậu quanh năm mát mẻ, nhiều hộ kinh doanh ở Đà Lạt đã đầu tư xây dựng homestay mang lại hiệu quả kinh tế cao.
- Để thu được nhiều lợi nhuận, cửa hàng bánh kẹo T đã làm giả thương hiệu bánh nổi tiếng và bán ra thị trường.
- Hợp tác xã B đã đầu tư cải tiến máy móc nhằm phát triển nhiều dòng sản phẩm như: tinh dầu sả, tinh dầu bưởi,..từ nguồn nguyên liệu sẵn có ở địa phương.
- Mặc dù cùng sản xuất cà phê bột, song Doanh nghiệp H đã cho nhân viên viết bài đưa lên mạng xã hội nói xấu sản phẩm của Doanh nghiệp T.
- Thể hiện ưu điểm của cơ chế thị trường (Kích thích hoạt động và sáng tạo cho các chủ thể kinh thế).
ð Đà Lạt có lợi thế khí hậu quanh năm mát mẻ nên nhiều hộ kinh doanh ở Đà Lạt đã đầu tư xây dựng homestay.
- Thể hiện nhược điểm của cơ chế thị trường (Hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh).
ð Cửa hàng bánh kẹo T làm giả thương hiệu bánh nổi tiếng và bán ra thị trường.
- Thể hiện ưu điểm của cơ chế thị trường (Thúc đẩy các doanh nghiệp cải tiến, phát minh và ứng dụng thành tựu của KHCN).
Hợp tác xã B đầu tư cải tiến máy móc nhằm phát triển nhiều dòng sản phẩm từ nguồn nguyên liệu sẵn có.
- Thể hiện nhược điểm của cơ chế thị trường (Hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh).
ð Doanh nghiệp H đã cho nhân viên viết bài đưa lên mạng xã hội nói xấu sản phẩm của doanh nghiệp T.
VẬN DỤNG
Bài tập. Em hãy thiết kế sơ đồ tư duy tóm tắt nội dung về ưu điểm và nhược điểm của cơ chế thị trường.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Ôn lại kiến thức nội dung bài học.
- Học và chuẩn bị bài 5 – Giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường.