Tải giáo án Powerpoint Ngữ văn 7 CTST bài: Thực hành tiếng việt bài 7

BÀI THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

• Gv chiếu các câu tục ngữ, thành ngữ và yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ:

1. Chim khôn kêu tiếng rảnh rang

Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe

1. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sói đá cũng thành cơm.

+ Em có nhận xét gì về đặc điểm hình thức và nội dung của hai câu tục ngữ, thành ngữ trên?

+ Trong hai câu tục ngữ, thành ngữ trên các em thấy tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào để diễn tả ý nghĩa của câu tục ngữ, thành ngữ.

• Gợi ý:

+ Hai câu đều mang hình thức của câu tục ngữ: ngắn gọn, giàu hình ảnh, nhip điệu… è Diễn tả kinh nghiệm dân gian.

+ Tác giả đã sử dụng biện pháp nói giảm, nói tránh ở câu a và biện pháp nói quá ở câu b.

TÊN BÀI HỌC, NỘI DUNG BÀI HỌC

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Nội dung bài học

1. Lý thuyết
2. Đặc điểm, chức năng của thành ngữ, tục ngữ
3. Nói quá, nói giảm nói tránh

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Lý thuyết
2. Đặc điểm, chức năng của thành ngữ, tục ngữ

Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học em hãy trình bày lại khái niệm, đặc điểm, chức năng của tục ngữ?

- Khái niệm thành ngữ: là một tập hợp từ cố định. Nghĩa của thành ngữ không phải là phép cộng đơn giản nghĩa của các từ cấu tạo nên nó mà là nghĩa của cả tập hợp từ, thường có tính hình tượng và biểu cảm.

- Đặc điểm thành ngữ: Làm cho lời nói, câu văn trở nên giàu hình ảnh và cảm xúc; có thể làm thành bộ phận của câu hay thành phần phụ trong các cụm từ.

- Đặc điểm tục ngữ: Diễn đạt trọn vẹn một ý (một nhận xét, một kinh nghiệm); được sử dụng chủ yếu nhằm tăng thêm độ tin cậy, sức thuyết phục về một nhận thức hay một kinh nghiệm.

2. Nói quá, nói giảm nói tránh

Câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học em hãy trình bày lại khái niệm, đặc điểm, chức năng của nói quá, nói giảm nói tránh?

- Nói quá là biện pháp phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt.

- Nói giảm nói tránh là biện pháp dùng cách diễn đạt tế nhị, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1: HS tìm thành ngữ trong các câu đã cho ở bài tập 1 (SHS, trang 35) và sau đó xác định xem các thành ngữ đó thuộc thành phần nào trong câu.

• Gợi ý:

1. Được 10 điểm kiểm tra môn Toán, nó vui như Tết (thuộc vị ngữ của câu)
2. Vì không có nhiều thời gian nên chúng tôi cũng chỉ cưỡi ngựa xem hoa thôi (thuộc vị ngữ của câu)
3. Khi tối lửa tắt đèn, họ luôn giúp đỡ lẫn nhau (thuộc trạng ngữ, làm thành phần phù bổ sung ý nghĩa cho “khi”).

Nhiệm vụ 2: Bài tập 3 SGK trang 35

• Gợi ý:

- Thành ngữ: ếch ngồi đáy giếng, đẹp như tiên

- Tục ngữ: uống nước nhớ nguồn, người ta là hoa đất, cái nết đánh chết cái đẹp

Nhiệm vụ 3: Đặt câu có sử dụng các thành ngữ: nước đổ đẩu vịt, như hai giọt nước, trắng như tuyết.

• Gợi ý:

- Hai anh em Nam giống nhau như hai giọt nước

- Da cô ấy trắng như tuyết

- Nói với nó giống như nước đổ đầu vịt vậy.

Nhiệm vụ 4: GV tổ chức trò chơi Vua thành ngữ

Luật chơi:

+ HS sau khi làm những bài tập củng cố về thành ngữ ở hoạt động 1 sẽ thảo luận theo nhóm để tìm các câu thành ngữ có sử dụng biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng và ghi ra khổ giấy lớn.

+  Trong thời gian quy định, nhóm nào tìm được nhiều câu thành ngữ đúng yêu cầu và giải thích được đúng nghĩa sẽ được tuyên dương và trở thành “Vua thành ngữ”

• Gợi ý:

+ Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn: Ý muốn nói làm được tất cả mọi việc nếu như vợ và chồng cùng đồng lòng.

+ Đen như cột nhà cháy: Ý muốn nói rất đen.

+ Thét ra lửa: Ý muốn nói quá về lời nói của con người có quyền hành, mỗi lời nói ra là người khác phải nghe theo.

Nhiệm vụ 5: thảo luận nhóm đôi, đọc yêu cầu bài tập 6 và trả lời:

+ Cách diễn đạt “về với Thượng đế chí nhân” trong câu sau có gì đặc biệt?

+ Xác định biện pháp tu từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt này.

• Gợi ý:

+ Cách diễn đạt “về với Thượng đế chí nhân” đồng nghĩa với “chết”. Ở đây, cô bé bán diêm không nói “chết” để tránh cảm giác quá đau buồn.

+ Đây là biện pháp nói giảm nói tránh, biện pháp này có tác dụng tránh gây cảm giác quá đau buồn, nặng nề.

Nhiệm vụ 6: Đọc to đoạn trích trong bài tập 7 SGK và yêu cầu HS thảo luận theo nhóm: Tìm các hình ảnh so sánh được sử dụng trong đoạn trích và chỉ ra tác dụng của chúng.